Xét nghiệm GBS có cần thiết không? Vì sao thai phụ nên quan tâm

Mang thai là hành trình nhiều cảm xúc nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Trong đó, một xét nghiệm đơn giản nhưng có ý nghĩa quan trọng là xét nghiệm GBS (Group B Streptococcus). Vi khuẩn này có thể tồn tại âm thầm trong đường sinh dục của mẹ, không gây triệu chứng nhưng lại có khả năng truyền sang con khi sinh thường.

Vi khuẩn GBS là gì? Tại sao gây nguy hiểm cho mẹ và bé?

GBS (Group B Streptococcus) là loại vi khuẩn thường trú ở đường ruột và âm đạo của khoảng 10 - 30% phụ nữ khỏe mạnh. Phần lớn trường hợp, GBS không gây hại và không biểu hiện triệu chứng. Tuy nhiên, trong thai kỳ, GBS có thể trở thành yếu tố nguy cơ nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách.

Ở phụ nữ mang thai, GBS có thể gây:

• Vỡ ối sớm hoặc nhiễm trùng ối.
• Nhiễm khuẩn sau sinh hoặc sảy thai muộn.

Đối với trẻ sơ sinh, nếu nhiễm GBS trong quá trình sinh thường, bé có thể gặp:

• Nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm phổi sơ sinh.
• Viêm màng não, để lại biến chứng thần kinh.
• Nguy cơ tử vong nếu không được phát hiện sớm.

Trẻ sinh ra từ mẹ mang GBS dương tính có thể mắc bệnh nặng, và phần lớn các ca này có thể phòng ngừa nếu xét nghiệm và điều trị đúng thời điểm.

Xét nghiệm GBS có cần thiết không? Khi nào nên xét nghiệm GBS?

Đây là nội dung được quan tâm nhất, đặc biệt với những mẹ đang bước vào giai đoạn cuối thai kỳ.

Theo khuyến nghị của CDC và WHO, xét nghiệm GBS là cần thiết cho mọi phụ nữ mang thai ở mỗi lần sinh, đặc biệt trong tuần 35 - 37 của thai kỳ. Việc sàng lọc giúp bác sĩ xác định người mẹ có mang vi khuẩn GBS hay không để chủ động xử trí khi sinh.

Lợi ích của xét nghiệm GBS:

• Phát hiện sớm nguy cơ lây truyền: Cho phép bác sĩ chỉ định kháng sinh dự phòng trong chuyển dạ.
• Giảm đến 80% nguy cơ nhiễm khuẩn sơ sinh sớm: Đặc biệt là các biến chứng nặng như viêm phổi, nhiễm trùng huyết.
• Ngăn ngừa biến chứng cho mẹ: Giảm khả năng viêm ối, nhiễm trùng hậu sản hoặc sốt khi sinh.

Nếu không xét nghiệm, mẹ bầu sẽ không biết mình có mang GBS hay không. Trong trường hợp mang vi khuẩn mà không được điều trị, trẻ có thể nhiễm GBS ngay khi sinh và gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về hô hấp hoặc thần kinh.

Dù bạn cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh, xét nghiệm GBS vẫn nên được thực hiện đúng thời điểm. Đây là xét nghiệm đơn giản, an toàn và không gây đau.

Những ai nên làm xét nghiệm GBS sớm hơn?

Mặc dù xét nghiệm GBS thường được thực hiện vào cuối thai kỳ, một số phụ nữ nên làm sớm hơn do có yếu tố nguy cơ cao.

Những trường hợp nên xét nghiệm sớm:

• Từng sinh con bị nhiễm GBS hoặc có biến chứng nhiễm trùng sơ sinh.
• Phát hiện GBS trong nước tiểu ở giai đoạn đầu thai kỳ.
• Có dấu hiệu vỡ ối sớm trên 18 giờ hoặc sốt trên 38°C khi chuyển dạ.
• Thai phụ sinh non (trước 37 tuần).
• Người có bệnh nền làm suy giảm miễn dịch hoặc tiểu đường thai kỳ.

Ở nhóm này, việc xét nghiệm GBS sớm giúp bác sĩ xây dựng kế hoạch theo dõi phù hợp và chỉ định kháng sinh dự phòng nếu cần thiết.

Nếu xét nghiệm GBS dương tính thì sao?

Việc nhận kết quả GBS dương tính không có nghĩa là mẹ hoặc bé bị bệnh. Thực tế, khoảng 25 - 30% phụ nữ mang thai có thể mang vi khuẩn GBS mà không có triệu chứng.

Hướng xử lý khi GBS dương tính:

• Bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh dự phòng trong khi chuyển dạ, thường là penicillin tiêm tĩnh mạch, để ngăn GBS lây sang bé.
• Nếu mẹ bị dị ứng penicillin, sẽ có thuốc thay thế an toàn khác được sử dụng.
• Không cần điều trị kháng sinh trước khi sinh, vì vi khuẩn có thể tái xuất hiện, nên điều trị được thực hiện đúng thời điểm chuyển dạ.

Sau khi sinh, trẻ có thể được theo dõi 24 - 48 giờ đầu để phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm khuẩn. Với quy trình này, nguy cơ bệnh nặng ở trẻ giảm rõ rệt.

Lưu ý: Mẹ bầu không nên tự ý mua thuốc hay điều trị tại nhà khi có kết quả GBS dương tính. Việc điều trị cần có chỉ định và giám sát y tế.

Bảo vệ mẹ và bé bằng những cách phòng ngừa đơn giản

Ngoài xét nghiệm, mẹ có thể chủ động bảo vệ sức khỏe thai kỳ bằng các biện pháp sau:

• Khám thai định kỳ: Giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ.
• Giữ vệ sinh vùng kín đúng cách: Dùng dung dịch dịu nhẹ, tránh thụt rửa sâu.
• Ăn uống cân bằng và nghỉ ngơi hợp lý: Tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Nếu được khuyến nghị làm xét nghiệm GBS hoặc dùng kháng sinh, hãy thực hiện đúng hướng dẫn.

Xét nghiệm GBS có cần thiết không? Câu trả lời là có, vì đây là biện pháp an toàn, đơn giản nhưng có thể giúp giảm đến 80% nguy cơ nhiễm khuẩn sơ sinh. Chủ động xét nghiệm đúng thời điểm và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chính là cách bảo vệ tốt nhất cho con yêu ngay từ trong bụng mẹ.