Virus viêm gan C sống được bao lâu trong và ngoài cơ thể?

Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus tấn công gan, âm thầm tiến triển và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan. Nhiều người không có triệu chứng trong giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện và điều trị sớm trở nên khó khăn. Việc hiểu rõ đặc điểm, đường lây và khả năng tồn tại của virus là yếu tố then chốt giúp kiểm soát và phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Virus viêm gan C sống được bao lâu trong cơ thể?

Virus viêm gan C (HCV) tồn tại chủ yếu trong máu. Khi xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hở hoặc tiếp xúc trực tiếp với máu của người nhiễm bệnh, virus sẽ nhân lên chủ yếu trong tế bào gan, gây ra tổn thương gan tiến triển.

Thông thường, sau khi xâm nhập vào cơ thể, HCV trải qua hai giai đoạn: cấp tính và mạn tính. Khoảng 15 - 45% người nhiễm có thể tự loại bỏ virus trong vòng 6 tháng đầu mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong khoảng 55 - 85% trường hợp, virus không được loại bỏ và dẫn đến viêm gan C mạn tính, tức là virus có thể tồn tại trong cơ thể suốt đời nếu không được điều trị.

Viêm gan C mạn tính có thể âm thầm gây tổn thương gan trong nhiều năm, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, suy gan và ung thư gan. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát bệnh.

Hiện nay, với sự phát triển của các thuốc kháng virus tác động trực tiếp (DAAs), hơn 95% người bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn, tức là virus được loại bỏ khỏi cơ thể sau một đợt điều trị kéo dài 8 - 12 tuần.

Virus viêm gan C sống được bao lâu bên ngoài môi trường?

Bên cạnh khả năng tồn tại trong cơ thể người, một vấn đề được nhiều người quan tâm là virus viêm gan C (HCV) có thể sống được bao lâu ngoài môi trường. Thông tin này rất quan trọng để đánh giá nguy cơ lây nhiễm, đặc biệt trong môi trường y tế hoặc khi tiếp xúc với các vật dụng có thể nhiễm máu như kim tiêm, dao cạo râu hoặc bàn chải đánh răng.

Theo các nghiên cứu, virus HCV có thể tồn tại trên bề mặt ngoài cơ thể từ vài giờ đến vài tuần, tùy thuộc vào điều kiện môi trường như nhiệt độ và độ ẩm. Trong điều kiện lý tưởng (nhiệt độ thấp, độ ẩm ổn định), virus có thể vẫn còn khả năng lây nhiễm trên bề mặt khô trong vòng 3 tuần đến 6 tuần. Ví dụ, máu khô trên kim tiêm hoặc các dụng cụ y tế có thể chứa virus trong thời gian dài nếu không được xử lý đúng cách.

Tuy nhiên, nếu các vật dụng này được khử trùng và xử lý theo quy trình y tế chuẩn, nguy cơ lây nhiễm sẽ giảm đáng kể. Trong các cơ sở y tế hiện đại, việc tiệt trùng dụng cụ là quy định bắt buộc để phòng ngừa lây nhiễm HCV cũng như các bệnh truyền nhiễm khác.

Triệu chứng nhiễm virus viêm gan C

Viêm gan C là một bệnh nhiễm virus do virus viêm gan C (HCV) gây ra, ảnh hưởng đến gan và có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, một trong những đặc điểm của bệnh viêm gan C là hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng trong giai đoạn đầu, hoặc triệu chứng rất mơ hồ, làm cho bệnh dễ bị bỏ qua. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến khi người bệnh bị nhiễm virus viêm gan C:

Mệt mỏi kéo dài:  Mệt mỏi có thể kéo dài nhiều tháng và có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Vàng da và vàng mắt: Một trong những dấu hiệu rõ rệt của viêm gan C là vàng da và vàng mắt. Khi virus làm tổn thương gan, gan không thể loại bỏ bilirubin (một chất thải trong máu), dẫn đến sự tích tụ của chất này trong cơ thể.

Đau bụng và khó chịu ở vùng gan: Người nhiễm virus viêm gan C thường cảm thấy đau bụng hoặc khó chịu ở vùng gan (vị trí dưới xương sườn bên phải). Đôi khi, cảm giác này có thể giống như bị đầy bụng hoặc chướng bụng.

Nước tiểu sậm màu: Nước tiểu sậm màu giống như màu trà hoặc cola là dấu hiệu cảnh báo sự tích tụ bilirubin trong cơ thể. Nước tiểu sậm màu có thể là kết quả của việc gan không thể xử lý chất thải đúng cách, và điều này có thể xảy ra trong các giai đoạn viêm gan C mãn tính.

Kém ăn và giảm cân: Người bệnh viêm gan C có thể cảm thấy chán ăn, ăn không ngon miệng và dẫn đến giảm cân bất thường. Đây là một trong những triệu chứng do sự suy giảm chức năng gan.

Buồn nôn và nôn: Buồn nôn và nôn mửa xảy ra khi chức năng gan bị suy giảm. Khi gan không còn khả năng xử lý chất thải và độc tố trong cơ thể, chúng có thể gây ra cảm giác khó chịu, buồn nôn hoặc nôn.

Đau khớp và cơ: Viêm gan C có thể gây ra đau khớp và cơ, đặc biệt là đau ở các khớp tay, chân hoặc lưng.

Sốt nhẹ: Một số người bị nhiễm virus viêm gan C có thể trải qua sốt nhẹ hoặc cảm giác ớn lạnh mà không có lý do rõ ràng. Mặc dù sốt không phải là triệu chứng phổ biến, nhưng nó có thể xuất hiện khi cơ thể đang phản ứng với sự nhiễm trùng hoặc viêm trong gan.

Ngứa da: Ngứa da là một triệu chứng phổ biến khi viêm gan C tiến triển đến giai đoạn nặng, khi các chất thải và độc tố tích tụ trong cơ thể và gây ra cảm giác ngứa. Ngứa có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất là ở tay và chân.

Tinh thần suy giảm, trầm cảm: Một số người nhiễm virus viêm gan C có thể cảm thấy trầm cảm, lo âu, hoặc suy giảm tinh thần. Điều này có thể do ảnh hưởng của virus đến sức khỏe tổng thể của người bệnh, cũng như tác động của các triệu chứng thể chất như mệt mỏi và đau đớn kéo dài.

Sự xuất hiện của mảng bướu mỡ ở bụng: Trong trường hợp nặng, khi viêm gan C tiến triển thành xơ gan, người bệnh có thể phát hiện sự xuất hiện của mảng bướu mỡ ở bụng. Điều này là do sự tích tụ mỡ bất thường trong gan, gây ra hiện tượng gan phì đại và khó chịu ở vùng bụng.

Cách phòng ngừa lây nhiễm virus viêm gan C

Để tránh việc lây nhiễm virus viêm gan C, việc nắm vững các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn tránh tiếp xúc với virus:

• Không chia sẻ các vật dụng cá nhân: Các vật dụng như dao cạo, bàn chải đánh răng, kim tiêm là những nguồn tiềm ẩn virus viêm gan C. Tránh chia sẻ chúng với người khác để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Sử dụng các phương pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục: Virus viêm gan C có thể lây qua quan hệ tình dục không bảo vệ. Việc sử dụng bao cao su là biện pháp đơn giản và hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ này.
• Khử trùng đúng cách các vật dụng y tế: Nếu bạn phải sử dụng các thiết bị y tế hoặc các vật dụng có thể tiếp xúc với máu, hãy đảm bảo chúng được khử trùng sạch sẽ để ngăn chặn sự lây lan của virus.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm viêm gan C sẽ giúp bạn phát hiện sớm nếu có dấu hiệu nhiễm bệnh, từ đó có thể điều trị kịp thời.

Hiện nay chưa có vắc xin phòng ngừa viêm gan C. Do đó, việc phòng bệnh chủ yếu dựa vào các biện pháp như không dùng chung vật dụng cá nhân, sử dụng bao cao su, và đảm bảo khử trùng thiết bị y tế đúng cách.

Viêm gan C là một bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm, thường tiến triển âm thầm và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ đặc điểm của bệnh, bao gồm virus viêm gan C sống được bao lâu trong cơ thể và ngoài môi trường, đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm. 

Với các tiến bộ trong điều trị, đặc biệt là sự ra đời của thuốc kháng virus tác động trực tiếp, người bệnh hoàn toàn có cơ hội chữa khỏi nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng phác đồ. Chủ động bảo vệ sức khỏe và xét nghiệm định kỳ là bước đi thiết yếu để phát hiện và điều trị hiệu quả căn bệnh này.