Viêm tai giữa có mủ: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Viêm tai giữa có mủ không chỉ gây khó chịu và đau đớn mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như thủng màng nhĩ, viêm xương chũm, thậm chí ảnh hưởng đến thính lực lâu dài. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm tai giữa là một trong những nguyên nhân phổ biến gây mất thính lực có thể phòng ngừa được, đặc biệt ở trẻ em dưới 5 tuổi. Do đó, việc nhận biết sớm các dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe tai - mũi - họng cho cả trẻ em và người lớn.

Tổng quan về tình trạng viêm tai giữa có mủ

Viêm tai giữa có mủ là tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở khoang tai giữa - khu vực nằm giữa màng nhĩ và ống tai trong. Tình trạng này xảy ra khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập, gây tích tụ mủ do viêm. Bệnh thường xuất hiện sau các nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng hoặc viêm mũi kéo dài, khi dịch hoặc vi khuẩn từ mũi họng lây lan qua vòi nhĩ đến tai giữa.

Triệu chứng phổ biến của viêm tai giữa có mủ bao gồm:

• Đau tai dữ dội: Cơn đau thường trở nên nghiêm trọng hơn khi nằm nghiêng về phía tai bị viêm do áp lực từ mủ tác động lên màng nhĩ.
• Chảy mủ từ tai: Dịch mủ có thể có màu vàng, xanh hoặc trắng, đôi khi kèm mùi hôi khó chịu.
• Sốt cao và quấy khóc: Trẻ nhỏ thường sốt cao (trên 38°C) và trở nên cáu kỉnh, khó chịu.
• Mất thính lực tạm thời: Người bệnh có thể cảm thấy nghe kém hoặc âm thanh bị bóp nghẹt.
• Cảm giác ù tai hoặc đầy tai: Một số trường hợp cảm thấy tai bị tắc hoặc có áp lực bên trong.

Viêm tai giữa có mủ cần được chẩn đoán sớm thông qua thăm khám lâm sàng và đôi khi cần nội soi tai để xác định mức độ viêm và lượng mủ. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như thủng màng nhĩ hoặc nhiễm trùng lan rộng đến các khu vực lân cận.

Nguyên nhân gây viêm tai giữa có mủ 

Viêm tai giữa có mủ chủ yếu xảy ra do tắc nghẽn vòi nhĩ – một ống nhỏ nối tai giữa với họng. Khi vòi nhĩ bị tắc, dịch trong tai không thoát ra được, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn hoặc virus phát triển dẫn đến tích tụ mủ.

Nguyên nhân chính gây viêm tai giữa có mủ bao gồm:

• Nhiễm khuẩn đường hô hấp trên: Các bệnh như cảm cúm, viêm mũi, viêm họng hoặc viêm xoang kéo dài làm vi khuẩn lây lan qua vòi nhĩ. Các vi khuẩn phổ biến gây bệnh bao gồm Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae.
• Cấu trúc vòi nhĩ ở trẻ em: Ở trẻ nhỏ, vòi nhĩ ngắn và nằm ngang hơn so với người lớn khiến dịch dễ bị ứ đọng và vi khuẩn dễ xâm nhập.
• Suy giảm miễn dịch: Trẻ em, người già hoặc những người có bệnh nền như tiểu đường, HIV có hệ miễn dịch yếu hơn dễ mắc viêm tai giữa có mủ.
• Tác động từ môi trường: Tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá, dị ứng theo mùa hoặc vệ sinh tai không đúng cách (như dùng tăm bông đẩy ráy tai sâu vào trong) cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Các yếu tố khác: Trẻ bú bình sai tư thế (nằm ngửa khi bú) hoặc tiếp xúc với môi trường ô nhiễm cũng dễ mắc bệnh hơn.

Viêm tai giữa có mủ có nguy hiểm không? 

Viêm tai giữa có mủ nếu không được điều trị kịp thời hoặc điều trị không đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Các biến chứng thường gặp của viêm tai giữa bao gồm:

• Thủng màng nhĩ: Áp lực từ mủ tích tụ trong tai giữa có thể gây rách hoặc thủng màng nhĩ dẫn đến đau đớn và mất thính lực tạm thời.
• Giảm hoặc mất thính lực: Viêm kéo dài hoặc tái phát nhiều lần có thể gây suy giảm thính lực, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, đặc biệt ở trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ.
• Viêm xương chũm: Nhiễm trùng lan rộng đến xương chũm (xương nằm phía sau tai) gây đau, sưng và có thể cần can thiệp phẫu thuật.
• Viêm màng não: Mặc dù hiếm gặp, đây là biến chứng nghiêm trọng nhất khi vi khuẩn từ tai giữa lan đến màng não, đe dọa tính mạng.
• Viêm tai giữa mạn tính: Tình trạng tái phát nhiều lần có thể dẫn đến sẹo màng nhĩ, ảnh hưởng vĩnh viễn đến thính lực.

Cách điều trị viêm tai giữa có mủ hiệu quả, an toàn

Điều trị viêm tai giữa có mủ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, độ tuổi của bệnh nhân và nguyên nhân gây nhiễm trùng. Bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng sẽ đánh giá tình trạng qua thăm khám và chỉ định phương pháp phù hợp.

Điều trị nội khoa:

• Kháng sinh: Đây là phương pháp chính để điều trị viêm tai giữa có mủ do vi khuẩn. Amoxicillin là kháng sinh phổ biến, thường được kê trong 7 - 10 ngày. Trong trường hợp nặng hoặc kháng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định phối hợp kháng sinh như Amoxicillin - Clavulanate.
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol hoặc ibuprofen được sử dụng để giảm đau và hạ sốt, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn.
• Vệ sinh tai: Bác sĩ có thể sử dụng dụng cụ y tế chuyên dụng để hút dịch mủ và làm sạch tai, đảm bảo tai thông thoáng và giảm áp lực lên màng nhĩ.

Điều trị ngoại khoa (trong trường hợp cần thiết):

• Chích rạch màng nhĩ: Nếu mủ tích tụ quá nhiều và gây áp lực lớn, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật chích rạch màng nhĩ để dẫn lưu mủ. Thủ thuật này thường được thực hiện dưới gây tê tại chỗ.
• Đặt ống thông khí: Đối với các trường hợp viêm tai giữa có mủ tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể đặt ống thông khí nhỏ vào màng nhĩ để giúp dịch thoát ra ngoài và ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát.

Phòng ngừa viêm tai giữa có mủ

Phòng ngừa viêm tai giữa có mủ là cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng liên quan. Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả căn bệnh viêm tai giữa bao gồm:

• Tiêm vắc xin phòng bệnh: Vắc xin phế cầu và vắc xin cúm giúp giảm nguy cơ nhiễm các vi khuẩn và virus gây viêm tai giữa, viêm phổi và viêm màng não. Tiêm chủng đầy đủ là yếu tố quan trọng để bảo vệ trẻ nhỏ khỏi các bệnh hô hấp.
• Giữ vệ sinh mũi họng: Rửa mũi bằng nước muối sinh lý và điều trị kịp thời các bệnh viêm mũi, viêm họng để ngăn vi khuẩn lây lan lên tai.
• Tránh để nước vào tai: Khi tắm hoặc bơi, đặc biệt ở trẻ nhỏ, nên sử dụng nút tai hoặc lau khô tai ngay sau khi tiếp xúc với nước.
• Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc và bụi bẩn: Khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm làm tăng nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp dẫn đến viêm tai giữa.
• Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ giúp tăng cường hệ miễn dịch ở trẻ sơ sinh, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, bao gồm viêm tai giữa.

Viêm tai giữa có mủ là một bệnh lý tai mũi họng phổ biến, đặc biệt ở trẻ em nhưng có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi nếu không được kiểm soát. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tiêm vắc xin phế cầu, giữ vệ sinh mũi họng là những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe tai cho bản thân và gia đình. Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến tai, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, tránh những hậu quả đáng tiếc.