Viêm khớp dạng thấp kiêng ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng khoa học không chỉ hỗ trợ sức khỏe tổng thể mà còn là một yếu tố quan trọng giúp người bị viêm khớp dạng thấp giảm thiểu triệu chứng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng một số thực phẩm có thể kích thích phản ứng viêm trong cơ thể, làm trầm trọng thêm tình trạng đau và sưng khớp. Ngược lại, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp có thể giúp cải thiện chức năng khớp và tăng cường sức khỏe. 

Viêm khớp dạng thấp kiêng ăn gì? 

Người bị viêm khớp dạng thấp kiêng ăn gì là câu hỏi được nhiều bệnh nhân quan tâm, bởi chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ viêm và cơn đau. Dưới đây là những nhóm thực phẩm mà người bệnh nên hạn chế hoặc loại bỏ khỏi chế độ ăn để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Thực phẩm chiên rán và chứa nhiều dầu mỡ

Các món như khoai tây chiên, gà rán hay đồ ăn nhanh thường chứa chất béo trans và chất béo bão hòa, vốn có khả năng kích thích sản sinh cytokine, một loại protein gây viêm trong cơ thể. Khi tiêu thụ thường xuyên, những thực phẩm này không chỉ làm tăng phản ứng viêm mà còn dẫn đến tăng cân, tạo áp lực lớn lên các khớp. Chất béo chuyển hóa, đặc biệt là trong các loại dầu hydro hóa, làm tăng mức cholesterol LDL có hại và giảm HDL có lợi, tạo ra một môi trường thuận lợi cho viêm.

Thịt đỏ

Thịt đỏ bao gồm thịt bò, cừu hay dê, cũng là nhóm thực phẩm mà người bị viêm khớp dạng thấp cần lưu ý. Thịt đỏ chứa hàm lượng cao chất béo bão hòa, có thể kích hoạt các phản ứng viêm trong cơ thể. Ngoài ra, thịt đỏ còn là thực phẩm giàu purin, một hợp chất có thể làm tăng axit uric, gây thêm áp lực cho các khớp bị viêm. Một số nghiên cứu cũng cho thấy một loại đường có tên là Neu5Gc trong thịt đỏ có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch ở người, làm gia tăng viêm. Thay vì sử dụng thịt đỏ, người bệnh nên cân nhắc chuyển sang các nguồn protein ít gây viêm hơn, chẳng hạn như cá, thịt gia cầm không da, hoặc đậu.

Đường tinh luyện và các loại đồ ngọt

Như bánh kẹo, nước ngọt có ga hoặc siro ngô chứa fructose cao là một nhóm thực phẩm khác cần hạn chế. Đường tinh luyện làm tăng mức cytokine viêm, đồng thời thúc đẩy tình trạng kháng insulin, gây áp lực lên hệ miễn dịch. Thêm vào đó, tiêu thụ nhiều đường dễ dẫn đến tăng cân, làm tăng áp lực lên các khớp chịu lực. Một nghiên cứu trên một tạp chí y khoa uy tín đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều đường và thực phẩm chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.

Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh

Chẳng hạn như xúc xích, thịt nguội, mì ăn liền hoặc pizza đông lạnh, thường chứa nhiều muối, chất béo trans và phụ gia thực phẩm. Những thành phần này không chỉ kích thích viêm mà còn làm suy yếu hệ miễn dịch, gây khó khăn trong việc kiểm soát viêm khớp dạng thấp. Các chất bảo quản và phụ gia nhân tạo như monosodium glutamate và aspartame cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm ở một số người nhạy cảm.

Rượu, bia và các đồ uống có cồn

Cồn có thể làm suy giảm chức năng gan, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa thuốc điều trị viêm khớp, chẳng hạn như methotrexate. Điều này có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng và giảm hiệu quả của thuốc. Ngoài ra, rượu bia còn làm tăng viêm toàn thân và làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể khó chống lại các đợt bùng phát bệnh.

Thực phẩm chứa nhiều muối

Chẳng hạn như đồ ăn nhẹ mặn, dưa muối hoặc cá khô, cũng cần được hạn chế. Muối có thể gây giữ nước, làm tăng áp lực lên các mạch máu và khớp, đồng thời làm giảm mật độ xương. Các chuyên gia y tế khuyến nghị người bệnh nên duy trì lượng muối dưới 5g mỗi ngày. Muối cũng có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, làm tăng hoạt động của các tế bào T, một loại tế bào liên quan đến các bệnh tự miễn.

Vì sao chế độ ăn ảnh hưởng đến viêm khớp dạng thấp?

Chế độ ăn uống tác động mạnh mẽ đến viêm khớp dạng thấp thông qua cơ chế kích hoạt hoặc ức chế phản ứng viêm trong cơ thể.

• Thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đường tinh luyện và muối có khả năng kích thích sản xuất các cytokine gây viêm, chẳng hạn như IL- hoặc TNF-alpha, làm trầm trọng thêm tình trạng sưng và đau khớp. Ngược lại, các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và axit béo omega-3 có thể giúp giảm viêm, cải thiện chức năng khớp. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa có thể trung hòa các gốc tự do, giúp bảo vệ tế bào khớp khỏi bị tổn thương.
• Cân nặng cũng là một yếu tố quan trọng. Người bị viêm khớp dạng thấp cần chú ý đến việc kiểm soát cân nặng, bởi thừa cân hoặc béo phì sẽ tạo áp lực lớn lên các khớp chịu lực như khớp gối, hông và cột sống. Cân nặng dư thừa cũng làm tăng sản xuất adipokine, một loại hormone gây viêm từ mô mỡ, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh.

Thực phẩm nên bổ sung để hỗ trợ người bị viêm khớp dạng thấp

Bên cạnh việc biết viêm khớp dạng thấp kiêng ăn gì, người bệnh cũng cần bổ sung các thực phẩm có lợi để hỗ trợ sức khỏe khớp và giảm viêm.

• Cá béo: Cá hồi, cá thu và cá trích là nguồn cung cấp axit béo omega-3 dồi dào, đặc biệt là EPA và DHA, giúp giảm sản xuất cytokine viêm và cải thiện chức năng khớp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng omega-3 có thể giúp giảm độ cứng khớp vào buổi sáng và giảm đau ở bệnh nhân.
• Rau xanh và hoa quả tươi: Chẳng hạn như cải bó xôi, bông cải xanh, cam và dâu tây, cung cấp vitamin C, E và các chất chống oxy hóa như quercetin, sulforaphane và polyphenol. Những chất này giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do viêm và tăng cường sức khỏe tổng thể. Vitamin C rất cần thiết cho việc sản xuất collagen, một thành phần quan trọng của sụn khớp.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch và quinoa không chỉ hỗ trợ hệ tim mạch mà còn cung cấp chất xơ, giúp giảm viêm toàn thân bằng cách thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Một hệ vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh có thể giúp điều hòa phản ứng miễn dịch, giảm viêm và cải thiện các triệu chứng bệnh.
• Các loại hạt và đậu: Bao gồm hạnh nhân, óc chó, đậu lăng và đậu đen, là nguồn protein thực vật và chất béo lành mạnh, thay thế tốt cho thịt đỏ. Hạnh nhân và óc chó chứa nhiều vitamin E và omega-3, trong khi các loại đậu cung cấp chất xơ và folate, một vitamin B giúp giảm mức homocysteine, một loại axit amin liên quan đến viêm.
• Dầu thực vật: Dầu ô liu hoặc dầu hạt lanh cũng là lựa chọn lý tưởng để thay thế chất béo bão hòa, giúp giảm viêm và cải thiện chức năng khớp. Dầu ô liu extra virgin đặc biệt giàu oleocanthal, một hợp chất có tác dụng chống viêm tương tự như ibuprofen.
• Các loại gia vị và thảo mộc: Một số gia vị có đặc tính chống viêm mạnh mẽ. Nghệ chứa curcumin, một chất chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ đã được nghiên cứu rộng rãi. Gừng và tỏi cũng có khả năng ức chế các chất gây viêm trong cơ thể.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc viêm khớp dạng thấp kiêng ăn gì mà bạn có thể tham khảo. Một chế độ ăn uống khoa học, kết hợp với điều trị y tế và tập luyện đều đặn theo hướng dẫn của bác sĩ, sẽ giúp người bệnh kiểm soát viêm khớp dạng thấp hiệu quả và duy trì cuộc sống khỏe mạnh.