Viêm gan C có lây qua đường ăn uống không​? Hiểu rõ về đường lây truyền của bệnh viêm gan C

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên toàn cầu có khoảng 58 triệu người đang sống chung với viêm gan C mạn tính, với 1,5 triệu ca nhiễm mới mỗi năm. Trong năm 2022, có khoảng 242.000 người tử vong do các biến chứng của viêm gan C, chủ yếu là xơ gan và ung thư gan. Với tỷ lệ tiến triển sang bệnh mạn tính lên tới 70% và khả năng gây xơ gan từ 15 - 30% trong vòng 20 năm, viêm gan C là một mối đe dọa nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy viêm gan C có lây qua đường ăn uống không? 

Viêm gan C có lây qua đường ăn uống không?

Viêm gan C có lây qua đường ăn uống không? Đây là thắc mắc phổ biến của rất nhiều người, đặc biệt là khi có người thân, bạn bè hoặc đồng nghiệp đang sống chung với căn bệnh này. Sự lo lắng thường xuất hiện khi dùng chung bữa ăn, chén đũa, hoặc sinh hoạt trong cùng một không gian. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế và các tổ chức y tế uy tín trên thế giới, câu trả lời rõ ràng là: Không. Viêm gan C không lây qua đường ăn uống.

Vì sao viêm gan C không lây qua ăn uống? Virus viêm gan C (HCV) không tồn tại trong thức ăn, nước uống hay nước bọt ở nồng độ đủ để gây bệnh. Do đó, việc ăn uống chung, sử dụng chung bát đũa với người nhiễm HCV không làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Hiểu đúng về con đường lây truyền sẽ giúp chúng ta bảo vệ sức khỏe một cách khoa học, đồng thời loại bỏ những kỳ thị không đáng có với người bệnh.

Thậm chí, các hành vi sinh hoạt thông thường như ôm, bắt tay, sử dụng nhà vệ sinh chung hay hôn nhẹ cũng không phải là con đường lây truyền của viêm gan C. Điều này đã được các tổ chức y tế lớn trên thế giới xác nhận, bao gồm cả WHO và CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ). Tuy nhiên, trong một số trường hợp hy hữu, nếu dụng cụ ăn uống bị dính máu từ vết thương hở và không được vệ sinh sạch sẽ, nguy cơ lây truyền có thể xảy ra. Dù vậy, đây không phải là con đường chính.

Viêm gan C lây qua đường nào?

Vậy nếu câu trả lời cho câu hỏi viêm gan C có lây qua đường ăn uống không​, là không, thì viêm gan C lây qua đường nào? Các con đường lây nhiễm chính của virus HCV bao gồm:

• Đường máu: Đây là con đường phổ biến nhất. Virus có thể lây qua việc dùng chung kim tiêm, ống chích, dao cạo râu, kéo, bàn chải đánh răng, hoặc băng vết thương có dính máu nhiễm bệnh.
• Thủ thuật y tế không an toàn: Bao gồm truyền máu chưa sàng lọc, xăm mình, châm cứu, xỏ khuyên cơ thể bằng dụng cụ không được tiệt trùng đúng cách.
• Từ mẹ sang con: Trường hợp này ít gặp, nhưng có thể xảy ra trong quá trình sinh nở.
• Đường tình dục: Đặc biệt là các hành vi tình dục có nguy cơ gây chảy máu như giao hợp trong kỳ kinh, hoặc quan hệ với nhiều bạn tình, quan hệ đồng giới nam.

Vì vậy, để phòng tránh hiệu quả, điều quan trọng là phải tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch tiết có thể chứa virus từ người bệnh.

Những triệu chứng cảnh báo viêm gan C

Sau khi đã rõ viêm gan C có lây qua đường ăn uống không, bạn nên biết các dấu hiệu giúp nhận diện bệnh để kịp thời can thiệp. Hầu hết các ca nhiễm HCV cấp tính không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp phải các dấu hiệu như:

• Sốt nhẹ, mệt mỏi kéo dài
• Chán ăn, buồn nôn, nôn
• Đau bụng, nhất là vùng hạ sườn phải
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu
• Vàng da, vàng mắt
• Đau khớp, đau cơ.

Ở giai đoạn mạn tính, các triệu chứng có thể trở nên âm ỉ nhưng tổn thương gan thì vẫn âm thầm tiến triển.

Làm thế nào để phòng ngừa viêm gan C? 

Dù chưa có vắc xin phòng ngừa viêm gan C, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm nguy cơ lây nhiễm thông qua những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau: 

• Không dùng chung vật dụng cá nhân có thể dính máu, như dao cạo, bàn chải đánh răng, kéo, bấm móng tay…
• Tránh xăm hình, xỏ khuyên, châm cứu… ở những cơ sở không đảm bảo vệ sinh.
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, đặc biệt với người chưa biết tình trạng nhiễm bệnh.
• Không dùng chung kim tiêm, không tiêm chích ma túy.
• Kiểm tra và sàng lọc máu kỹ lưỡng trước truyền máu.
• Nhân viên y tế cần tuân thủ tuyệt đối các quy trình an toàn khi tiếp xúc với máu và dụng cụ y tế.

Mặc dù hiện nay vẫn chưa có vắc xin đặc hiệu để phòng ngừa viêm gan C, nhưng chúng ta vẫn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe lá gan bằng cách tiêm phòng các loại vắc xin phòng viêm gan khác như viêm gan A và viêm gan B hai căn bệnh cũng có nguy cơ dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng. Việc tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch là bước quan trọng trong chiến lược phòng bệnh chủ động, đặc biệt với những người thuộc nhóm nguy cơ cao.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp đa dạng dịch vụ tiêm các loại vắc xin phòng viêm gan với quy trình an toàn, đội ngũ chuyên nghiệp, giúp mọi người dễ dàng tiếp cận dịch vụ tiêm chủng chất lượng, an tâm bảo vệ sức khỏe gan cho bản thân và gia đình.

Với câu hỏi “viêm gan C có lây qua đường ăn uống không?”, chúng ta có thể khẳng định rằng không, viêm gan C không lây qua ăn uống hay tiếp xúc thông thường. Điều quan trọng là nâng cao nhận thức về con đường lây truyền thực sự để phòng ngừa đúng cách, không kỳ thị người bệnh, đồng thời chủ động kiểm tra sức khỏe gan định kỳ.