Triệu chứng thiếu máu não là gì? Mức độ nguy hiểm và cách phòng ngừa

Tại Việt Nam, thiếu máu não ngày càng phổ biến, đặc biệt ở người cao tuổi, người làm việc trí óc căng thẳng và phụ nữ trung niên. Hiểu rõ các dấu hiệu cảnh báo và cách phòng ngừa sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ não bộ và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Triệu chứng thiếu máu não là gì?

Các triệu chứng thiếu máu não thường xuất hiện âm thầm nhưng có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:

Đau đầu kéo dài

Đau đầu là một trong những triệu chứng thiếu máu não phổ biến, thường âm ỉ ở vùng trán, đỉnh đầu hoặc lan ra hai bên thái dương. Cơn đau có thể tăng khi làm việc căng thẳng hoặc thiếu ngủ. Triệu chứng này dễ bị nhầm với đau đầu thông thường nhưng nếu kéo dài và đi kèm các dấu hiệu khác, bạn cần kiểm tra ngay.

Chóng mặt, choáng váng

Chóng mặt, đặc biệt khi thay đổi tư thế như đứng dậy đột ngột là dấu hiệu điển hình của thiếu máu não. Người bệnh có thể cảm thấy lâng lâng, mất thăng bằng hoặc choáng váng, nhất là khi mệt mỏi. Triệu chứng thiếu máu não này thường xuất hiện ở người huyết áp thấp hoặc làm việc trí óc liên tục.

Suy giảm trí nhớ

Suy giảm trí nhớ là biểu hiện rõ rệt của thiếu máu não khiến người bệnh hay quên, khó tập trung hoặc tiếp thu thông tin mới. Triệu chứng này ảnh hưởng đến công việc và học tập, đặc biệt ở người trẻ tuổi làm việc căng thẳng hoặc người cao tuổi, dễ bị nhầm lẫn với sa sút trí tuệ.

Mất ngủ, ngủ không sâu giấc

Mất ngủ, tỉnh giấc giữa đêm hoặc khó vào lại giấc ngủ là triệu chứng thiếu máu não thường gặp. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi dù đã cố gắng nghỉ ngơi. Tình trạng này kéo dài làm giảm chất lượng cuộc sống, tăng nguy cơ suy nhược thần kinh và các vấn đề sức khỏe khác.

*Triệu chứng thường gặp của thiếu máu não đó là mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc*

Tê bì tay chân

Tê bì tay chân, đặc biệt vào buổi sáng là dấu hiệu của thiếu máu não. Người bệnh thiếu máu não thường có cảm giác như kim châm hoặc nặng nề ở các chi. Triệu chứng này thường xuất hiện ở người cao tuổi hoặc những người có tuần hoàn kém, làm hạn chế vận động và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Ù tai, hoa mắt

Ù tai hoặc hoa mắt là triệu chứng thiếu máu não phổ biến, đặc biệt khi người bệnh mệt mỏi hoặc làm việc liên tục trong thời gian dài. Cảm giác ù tai có thể kèm theo tiếng vo ve, trong khi hoa mắt khiến người bệnh khó chịu, đặc biệt khi nhìn ánh sáng mạnh hoặc di chuyển nhanh.

Rối loạn vận động

Rối loạn vận động như đi đứng không vững hoặc cảm giác chao đảo là dấu hiệu của thiếu máu não ở mức nghiêm trọng hơn. Người bệnh có thể cảm thấy thiếu tự tin khi di chuyển, dễ té ngã, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh lý tim mạch kèm theo.

Rối loạn cảm xúc

Thiếu máu não có thể gây rối loạn cảm xúc khiến người bệnh dễ cáu gắt, lo âu hoặc trầm cảm nhẹ. Những thay đổi này thường bị bỏ qua nhưng nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và mối quan hệ xã hội, đặc biệt ở người làm việc căng thẳng.

Nguyên nhân dẫn đến thiếu máu não và nhóm nguy cơ cao

Hiểu rõ nguyên nhân và nhóm nguy cơ cao giúp xác định cách phòng ngừa và điều trị thiếu máu não hiệu quả:

Nguyên nhân phổ biến

Các yếu tố chính dẫn đến thiếu máu não bao gồm:

Thiếu máu toàn thân do mất máu, thiếu sắt hoặc suy dinh dưỡng làm giảm lượng oxy cung cấp cho não.
Tắc nghẽn mạch máu nuôi não do xơ vữa động mạch khiến lưu thông máu bị cản trở.
Huyết áp thấp hoặc rối loạn nhịp tim làm giảm lưu lượng máu lên não.
Tăng huyết áp không kiểm soát gây tổn thương mạch máu não.
Bệnh lý tim mạch như suy tim, hẹp van tim ảnh hưởng đến khả năng bơm máu.
Stress kéo dài hoặc mất ngủ gây co mạch và giảm tuần hoàn máu lên não.

*Tăng huyết áp không kiểm soát có thể gây ra tình trạng thiếu máu não*

Đối tượng nguy cơ cao

Những nhóm người dễ gặp triệu chứng thiếu máu não bao gồm:

Người cao tuổi do tuần hoàn máu giảm vì lão hóa.
Người làm việc trí óc căng thẳng như nhân viên văn phòng, học sinh, sinh viên.
Người bị huyết áp thấp hoặc thiếu máu mạn tính, đặc biệt phụ nữ có kinh nguyệt kéo dài.
Phụ nữ sau sinh do mất máu và thiếu vi chất.
Người nghiện thuốc lá hoặc ăn uống thiếu chất, làm tổn thương mạch máu.

Thiếu máu não nguy hiểm như thế nào nếu không điều trị sớm?

Thiếu máu não nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:

Các biến chứng thường gặp

Thiếu máu não kéo dài gây ra các vấn đề nghiêm trọng như:

Suy giảm trí nhớ vĩnh viễn, đặc biệt ở người cao tuổi làm giảm khả năng tự lập.
Tai biến mạch máu não (đột quỵ nhồi máu não) có thể gây liệt hoặc tử vong.
Suy nhược thần kinh dẫn đến mất tập trung, kém linh hoạt trong công việc.
Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim do thiếu oxy máu kéo dài.
Chất lượng sống giảm sút nghiêm trọng do mệt mỏi, mất ngủ và rối loạn cảm xúc.

*Thiếu máu não kéo dài có thể làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não*

Cảnh báo nguy hiểm

Một số dấu hiệu nguy cấp cần chú ý bao gồm nói ngọng, liệt nhẹ một bên cơ thể hoặc mất ý thức thoáng qua. Đây là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sắp xảy ra. Nếu gặp các triệu chứng này, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được can thiệp kịp thời, tránh hậu quả nghiêm trọng như liệt nửa người hoặc tử vong.

Cách phòng ngừa và cải thiện triệu chứng thiếu máu não hiệu quả

Để giảm thiểu triệu chứng thiếu máu não và ngăn ngừa biến chứng, bạn cần thực hiện các biện pháp sau:

Thay đổi lối sống

Áp dụng lối sống lành mạnh giúp cải thiện tuần hoàn máu lên não:

Ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm để não bộ được nghỉ ngơi và phục hồi.
Tập thể dục đều đặn như đi bộ, yoga hoặc thiền 30 phút/ngày.
Giảm căng thẳng bằng cách thư giãn, hít thở sâu hoặc tham gia các hoạt động yêu thích.
Tránh làm việc trí óc quá sức, nghỉ giải lao định kỳ khi làm việc lâu với máy tính.

*Duy trì lối sống khoa học và lành mạnh giúp giảm nguy cơ thiếu máu não*

Chế độ ăn uống

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện thiếu máu não. Vậy thiếu máu não nên ăn gì? Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bệnh thiếu máu não nên:

Bổ sung thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, gan động vật, hải sản và rau xanh đậm (bina, cải xoăn) để tăng lượng máu lên não.
Thực phẩm giàu vitamin B12 và axit folic như cá hồi, trứng, đậu hỗ trợ tạo máu và bảo vệ thần kinh.
Uống đủ 1.5 - 2 lít nước/ngày, hạn chế rượu bia và cà phê để tránh co mạch máu.

Sử dụng thuốc theo chỉ định

Điều trị y tế cần được thực hiện đúng cách:

Sử dụng viên sắt, vitamin tổng hợp hoặc axit folic khi có chỉ định bác sĩ.
Kiểm soát huyết áp, mỡ máu hoặc bệnh tim mạch để cải thiện tuần hoàn.
Không tự ý dùng thuốc hoạt huyết hoặc thuốc bổ não vì có thể gây tác dụng phụ nguy hiểm nếu không có hướng dẫn y tế.

Nhận biết sớm các triệu chứng thiếu máu não là yếu tố then chốt để phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng hoặc suy giảm chất lượng sống. Việc duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống giàu vi chất và theo dõi sức khỏe định kỳ sẽ giúp bảo vệ não bộ hiệu quả. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đến cơ sở y tế ngay để được kiểm tra và điều trị kịp thời.