Trẻ bị dính thắng lưỡi có nói được không? Cha mẹ cần phải làm gì?

Dính thắng lưỡi là một dị tật bẩm sinh xảy ra khi dây thắng lưỡi ngắn hoặc bám sâu, làm hạn chế cử động tự nhiên của lưỡi. Ước tính khoảng 5% trẻ sơ sinh mắc phải tình trạng này, thường được phát hiện trong những tháng đầu đời. Không ít phụ huynh lo lắng rằng trẻ bị dính thắng lưỡi có nói được không và cần xử lý thế nào để con phát triển bình thường? Qua bài viết dưới đây, Tiêm chủng Long Châu sẽ giải đáp những thắc mắc trên của các bậc phụ huynh.

Trẻ bị dính thắng lưỡi có nói được không?

Dính thắng lưỡi tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng đến việc bú mẹ, ăn uống và khả năng phát âm. Vậy trẻ bị dính thắng lưỡi có nói được không?

Phần lớn trẻ bị dính thắng lưỡi vẫn nói được, nhưng có thể gặp khó khăn trong việc phát âm rõ ràng, nói ngọng hoặc phát âm sai một số âm cần cử động đầu lưỡi như “l”, “r”, “th”. Điều này không đồng nghĩa với việc dính thắng lưỡi làm trẻ chậm nói, chậm phát triển ngôn ngữ hay rối loạn ngôn ngữ, bởi lời nói và ngôn ngữ là hai lĩnh vực khác nhau, lời nói liên quan đến phát âm còn ngôn ngữ liên quan đến vốn từ và cách diễn đạt.

Ở trẻ sơ sinh, khoảng 25% có thể gặp khó khăn khi bú do lưỡi không giữ đúng vị trí, dẫn đến nhai núm vú thay vì mút. Điều này gây đau núm vú cho mẹ, giảm hiệu quả bú và ảnh hưởng đến dinh dưỡng của trẻ. Tuy nhiên, hầu hết trường hợp còn lại không gặp trở ngại đáng kể khi bú mẹ hoặc bú bình.

Khi trẻ lớn, dính thắng lưỡi có thể khiến việc ăn uống, di chuyển thức ăn trong khoang miệng gặp khó khăn dẫn đến hôi miệng, sâu răng hoặc chán ăn. Một số trường hợp còn gây ảnh hưởng đến cấu trúc răng, làm răng cửa xô lệch hoặc hở kẽ.

Nguyên nhân và các mức độ dính thắng lưỡi ở trẻ

Cho đến nay y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác của tình trạng dính thắng lưỡi ở trẻ, nhưng một số nghiên cứu cho thấy dây thắng lưỡi ngắn có thể liên quan đến yếu tố di truyền.

Bác sĩ thường dựa vào chiều dài dây thắng lưỡi để phân loại mức độ dính. Chiều dài càng ngắn thì mức độ dị tật càng nặng và cử động lưỡi càng bị hạn chế. Cụ thể:

• Mức độ 1 (nhẹ): Thắng lưỡi dài từ 12 - 16mm, trẻ vẫn có thể thực hiện các cử động cơ bản như đưa lưỡi ra ngoài, sang hai bên hoặc chạm vào vòm khẩu cái.
• Mức độ 2 (trung bình): Thắng lưỡi dài 8 - 11mm, khả năng vận động của lưỡi bị hạn chế rõ, khó đưa ra ngoài, lên trên hoặc sang ngang.
• Mức độ 3 (nặng): Thắng lưỡi dài 3 - 7mm, lưỡi gần như không thể cử động bình thường.
• Mức độ 4 (hoàn toàn): Thắng lưỡi ngắn dưới 3mm, khiến lưỡi gần như dính sát vào sàn miệng.

Cần lưu ý rằng phân loại này chỉ dựa trên hình thái dây thắng lưỡi chứ không đánh giá trực tiếp chức năng vận động. Trong nhiều trường hợp, nếu trẻ vẫn bú tốt, ăn uống và phát âm bình thường thì không nhất thiết phải phẫu thuật.

Thêm vào đó, trong những năm đầu đời (khoảng 4 - 5 năm), khoang miệng của trẻ phát triển và thay đổi đáng kể. Nhờ vậy, một số hạn chế do dính thắng lưỡi có thể giảm dần theo thời gian mà không cần can thiệp.

Dấu hiệu trẻ bị dính thắng lưỡi

Cha mẹ có thể phát hiện tình trạng dính thắng lưỡi qua những dấu hiệu phổ biến sau:

• Đầu lưỡi có hình chữ V hoặc trái tim do thắng lưỡi dính ở đầu hoặc cạnh đầu lưỡi.
• Đầu lưỡi không nhọn mà có hình vuông hoặc phẳng.
• Trẻ không thể thè lưỡi ra ngoài hoặc đưa lưỡi sang hai bên.
• Đầu lưỡi không chạm được vào răng cửa hàm trên hay vòm họng.
• Trẻ bú kém, khó ngậm ti mẹ, thường cáu gắt khi bú; mẹ có thể bị đau, nứt đầu vú.
• Khi trẻ lớn từ 5 - 6 tuổi sẽ dễ nói ngọng, phát âm không rõ.
• Răng cửa hàm dưới có thể bị xô lệch hoặc xuất hiện khe hở giữa hai răng.

Trẻ bị dính thắng lưỡi nên làm gì?

Sau khi tìm hiểu trẻ bị dính thắng lưỡi có nói được không, điều quan trọng tiếp theo là cha mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm để được bác sĩ đánh giá mức độ và tư vấn hướng xử trí.

Dính thắng lưỡi là dị tật bẩm sinh, không thể tự khỏi và cũng không điều trị bằng thuốc. Cách can thiệp hiệu quả nhất hiện nay là phẫu thuật cắt thắng lưỡi. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều cần thực hiện. Nếu trẻ bú tốt, phát triển bình thường và không gặp khó khăn về ngôn ngữ, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi thay vì phẫu thuật.

Cắt thắng lưỡi thường được khuyến nghị khi tình trạng ảnh hưởng đến việc bú mẹ, ăn uống, phát âm hoặc thẩm mỹ. Thời điểm phù hợp nhất là khi trẻ từ 3 - 6 tháng tuổi.

Ngoài ra, cần lưu ý một số vấn đề khác như tắc nghẽn mũi, trào ngược dạ dày hay khe hở môi - vòm miệng cũng có thể gây khó khăn khi bú. Do đó, việc quyết định phẫu thuật cần dựa trên thăm khám và đánh giá cụ thể từ bác sĩ chuyên khoa.

Bài viết trên chắc hẳn đã giải đáp được thắc mắc trẻ bị dính thắng lưỡi có nói được không của các bậc cha mẹ. Câu trả lời là trẻ vẫn nói được nhưng phát âm có thể bị hạn chế. Nếu được phát hiện sớm và can thiệp đúng cách, trẻ hoàn toàn có thể cải thiện khả năng ăn uống, giao tiếp và phát triển ngôn ngữ. Bố mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám khi có dấu hiệu bất thường để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần quan tâm đến việc tiêm phòng vắc xin đầy đủ để bảo vệ con khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Một số vắc xin quan trọng như vắc xin cúm, vắc xin phế cầu, vắc xin sởi - quai bị - rubella,... Đặt lịch tiêm tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để con được chăm sóc sức khỏe toàn diện và phát triển khỏe mạnh.