Thực đơn cho người suy thận độ 4: Cẩm nang dinh dưỡng cần biết

Một chế độ ăn khoa học đóng vai trò then chốt để giảm áp lực cho thận và kéo dài thời gian trì hoãn tiến triển bệnh. Việc kiểm soát tốt lượng đạm, muối, kali và phospho trong thực đơn hằng ngày giúp hạn chế tích tụ độc tố, ổn định huyết áp và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như phù nề, rối loạn điện giải hay tổn thương tim mạch. 

Thực đơn cho người suy thận độ 4 - Nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng

Tuân thủ những nguyên tắc dinh dưỡng sau đây là bước nền tảng không thể thiếu trong quá trình chăm sóc và điều trị cho người suy thận độ 4 giúp giảm áp lực lọc cầu thận và hạn chế nguy hại sức khỏe:

• Hạn chế protein: Người suy thận độ 4 thường cần giảm protein xuống khoảng 0.6 - 0.8g/ngày để giảm chất thải, tránh uremia, mất cơ bắp và tổn thương tim mạch.
• Giảm natri (muối): Lượng muối nên dưới 2g sodium/ngày (<5g muối), giúp kiểm soát huyết áp và giảm phù nề.
• Giới hạn kali và phospho: Nên hạn chế phospho dưới khoảng 800 - 1000 mg/ngày để bảo vệ xương và mạch máu; kali thường được kiểm soát ở mức 2000 - 3000 mg/ngày tùy xét nghiệm .
• Kiểm soát lượng chất lỏng (nếu cần): Với biểu hiện phù, bác sĩ có thể chỉ định giới hạn lượng uống dựa vào lượng tiểu tiện và phù nề.
• Bổ sung đủ calo từ chất xơ và chất béo tốt: Giúp ngăn suy dinh dưỡng và cung cấp năng lượng vừa phải. 

Việc cân bằng đạm, muối, kali và phospho theo từng chỉ số xét nghiệm giúp làm chậm tiến triển suy thận độ 4, giảm nguy cơ biến chứng tim mạch, xương khớp và suy dinh dưỡng.

Gợi ý bữa ăn hàng ngày cho người suy thận độ 4

Dưới đây là mẫu thực đơn cho người suy thận độ 4 trong một ngày, dựa trên nguyên tắc dinh dưỡng đã nêu, dễ thực hiện và có thể điều chỉnh cá nhân theo chỉ tiêu xét nghiệm:

Bữa sáng:

• 1 lát bánh mì trắng (ít phospho, kali).
• 1 lòng trắng trứng luộc (khoảng 6g protein, ít phospho).
• Táo nhỏ gọt vỏ (ít kali).

Bữa trưa: 

• Cơm trắng khoảng 150g.
• 80g thịt gà luộc (chọn phần ức, không da).
• Rau luộc (cải bắp, cà rốt) chấm dầu ô liu, ít muối.
• Dưa hấu ít hạt (ít phospho, kali).

Bữa xế: 

• 1 ly sữa gạo rang hoặc sữa đậu nành tự làm (ít phospho).
• Bánh quy lạt ít sodium. 

Bữa tối: 

• 80g cá hồi phi lê nạc áp chảo.
• 1 bát canh bí đỏ hoặc củ cải trắng.
• Salad cải non trộn dầu ô liu + giấm táo (ít muối).
• Thanh dâu tây tươi (ít kali)

Gợi ý thêm:

• Nấu ăn theo phương pháp luộc, hấp, áp chảo nhẹ; hạn chế chiên, xào.
• Tránh thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, nội tạng, sữa nguyên kem, các loại hạt nhiều phospho.
• Ưu tiên protein từ lòng trắng trứng, thịt gà, cá trắng, đậu phụ nhỏ - nhằm tránh quá tải phospho.

Tránh sử dụng những thực phẩm chế biến sẵn hay chứa nhiều phụ gia, từ đó hạn chế nguy cơ tích tụ độc tố và các biến chứng liên quan. Bên cạnh đó, cách chế biến đơn giản như luộc, hấp hay áp chảo nhẹ nhàng không chỉ giữ được hương vị tự nhiên mà còn góp phần bảo vệ chức năng thận, giúp người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn trong giai đoạn suy thận nặng.

Lưu ý cần biết khi xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 4

Khi suy thận độ 4 tiến triển, việc tuân thủ chế độ ăn dưới sự hướng dẫn của chuyên gia là vô cùng quan trọng để giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

• Theo dõi cân nặng và dinh dưỡng: Nếu giảm cân không mong muốn hoặc sức khỏe giảm, cần điều chỉnh calorie và protein hợp lý.
• Xét nghiệm định kỳ: Định lượng creatinine, eGFR, kali, phospho, albumin, điện giải để điều chỉnh khẩu phần phù hợp.
• Điều chỉnh theo gợi ý chuyên gia: Chuyên gia dinh dưỡng giúp xác định lượng protein, sodium, kali, phospho phù hợp từng cá nhân.
• Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn và thực phẩm giàu phụ gia phosphate: Như đồ hộp, nước ngọt có gas, thịt nguội, các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám .
• Không tự ý dùng thuốc bổ sung: Vitamin D, canxi, sắt nếu chưa có chỉ định y tế có thể gây thừa chất.

Thực đơn cho người suy thận độ 4 là sự kết hợp hài hòa giữa việc giảm protein, muối, kali và phospho, đồng thời đảm bảo đủ năng lượng và chất xơ. Việc tuân thủ đúng nguyên tắc dinh dưỡng và thích ứng chế độ ăn theo từng xét nghiệm cho phép kiểm soát giai đoạn suy thận nặng, hạn chế biến chứng và duy trì chất lượng cuộc sống tốt. 

Ngoài chế độ dinh dưỡng và điều trị y tế, tiêm chủng đúng thời điểm cũng là yếu tố quan trọng giúp người suy thận độ 4 bảo vệ sức khỏe trước các bệnh nhiễm trùng có thể gây biến chứng nặng. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện có đầy đủ các loại vắc xin phù hợp với người mắc bệnh thận mạn tính như viêm phổi do phế cầu, cúm mùa, viêm gan B… với quy trình an toàn và đội ngũ tư vấn chuyên môn. Hãy chủ động tiêm ngừa tại Long Châu để nâng cao miễn dịch và yên tâm điều trị lâu dài.