Thoái hóa khớp gối có chữa được không? Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là tình trạng sụn khớp và xương dưới sụn bị bào mòn theo thời gian, làm giảm khả năng chịu lực và vận động của khớp. Dù không thể đảo ngược hoàn toàn, y học hiện đại đã có nhiều giải pháp giúp làm chậm quá trình thoái hóa, giảm triệu chứng và cải thiện chức năng khớp. Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ thoái hóa khớp gối có chữa được không, các phương pháp điều trị hiện nay và cách phòng ngừa để bảo vệ khớp gối lâu dài.

Thoái hóa khớp gối có chữa được không?

Về nguyên tắc, thoái hóa khớp gối là một dạng tổn thương mạn tính và không thể phục hồi hoàn toàn như ban đầu. Sụn khớp khi đã bị mòn hoặc mất đi sẽ khó tái tạo tự nhiên. Do đó, câu trả lời cho vấn đề thoái hóa khớp gối có chữa được không là: Không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát triệu chứng, làm chậm tiến triển bệnh và duy trì khả năng vận động gần như bình thường nếu điều trị đúng cách.

Các phương pháp điều trị hiện nay tập trung vào bốn mục tiêu chính: Giảm đau, chống viêm, cải thiện tầm vận động, và bảo tồn khớp lâu dài. Người bệnh có thể được điều trị kết hợp giữa thuốc, vật lý trị liệu, thay đổi lối sống và, khi cần, phẫu thuật.

Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối

Trước khi xây dựng phác đồ điều trị, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng kết hợp các phương tiện chẩn đoán hình ảnh để đánh giá mức độ tổn thương khớp. Từ đó, các phương pháp can thiệp được lựa chọn phù hợp, đóng vai trò quan trọng trong việc trả lời câu hỏi “thoái hóa khớp gối có chữa được không”. Các hướng điều trị phổ biến hiện nay bao gồm:

Điều trị nội khoa bằng thuốc:

• Thuốc giảm đau, chống viêm: Paracetamol hoặc nhóm NSAIDs giúp kiểm soát nhanh triệu chứng đau trong giai đoạn bùng phát.
• Thuốc bảo vệ sụn khớp: Glucosamine, chondroitin sulfate hoặc collagen type II có thể hỗ trợ quá trình tái tạo sụn, mặc dù hiệu quả còn phụ thuộc vào cơ địa từng bệnh nhân.
• Tiêm nội khớp: Axit hyaluronic hoặc corticosteroid được sử dụng nhằm giảm đau và cải thiện vận động trong thời gian ngắn hạn.

Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng: Các bài tập kéo giãn, tăng cường sức mạnh cơ tứ đầu đùi, kết hợp với nhiệt trị, sóng ngắn hoặc siêu âm trị liệu giúp giảm đau, cải thiện linh hoạt và hỗ trợ phục hồi vận động.

Điều chỉnh lối sống: Giảm cân để giảm áp lực lên khớp gối, duy trì hoạt động thể lực nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, đạp xe; đồng thời tránh tư thế gây tải trọng lớn như mang vác nặng hoặc ngồi xổm kéo dài.

Phẫu thuật khi cần thiết: Trong trường hợp khớp bị tổn thương nghiêm trọng, bác sĩ có thể cân nhắc các biện pháp như nội soi khớp, phẫu thuật chỉnh trục xương, hoặc thay khớp gối nhân tạo nhằm phục hồi chức năng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối

Để kiểm soát thoái hóa khớp gối hiệu quả, cần hiểu rõ những cơ chế gây tổn thương khớp theo thời gian. Các nguyên nhân chính và cách chúng tác động lên sụn khớp - xương dưới sụn bao gồm:

• Lão hóa: Tuổi tác là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất. Khi già đi, sụn khớp dần mất nước và proteoglycan, giảm độ đàn hồi, dễ nứt rạn dưới tác động của các lực nén lặp đi lặp lại.
• Chấn thương khớp: Các chấn thương như gãy xương quanh khớp gối, trật khớp, đứt dây chằng chéo, rách sụn chêm... làm phân bố tải lực không đều trên bề mặt sụn. Điều này tạo ra những điểm chịu lực quá mức, dẫn tới mòn sụn khu trú rồi lan rộng. Ngay cả khi được phẫu thuật phục hồi, nguy cơ thoái hóa sau chấn thương vẫn cao hơn do tồn tại tổn thương vi mô và phản ứng viêm mạn tính.
• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa làm gia tăng áp lực cơ học tác động lên khớp gối, khiến sụn nhanh chóng bị bào mòn.
• Bệnh lý đi kèm: Các tình trạng như viêm khớp dạng thấp, gout, đái tháo đường, rối loạn lipid máu hay hội chứng chuyển hóa thúc đẩy thoái hóa qua nhiều cơ chế: Viêm toàn thân, lắng đọng tinh thể urat, rối loạn tuần hoàn xương dưới sụn và stress oxy hóa.
• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc bệnh xương khớp dễ bị ảnh hưởng bởi những biến thể gen liên quan đến cấu trúc collagen type II, chất lượng sụn hoặc hình thái khớp (như độ sâu rãnh ròng rọc, độ vẹo trục chi). Di truyền không quyết định hoàn toàn nhưng tạo “nền tảng” khiến khớp nhạy cảm hơn trước các yếu tố cơ học và viêm, từ đó thoái hóa sớm hơn.

Hiểu rõ các cơ chế trên cho phép bác sĩ cá thể hóa chiến lược điều trị: Người lớn tuổi ưu tiên bảo tồn và tập phục hồi chức năng; bệnh nhân sau chấn thương cần chỉnh cơ học, phục hồi trục khớp; người thừa cân tập trung giảm cân; trong khi nhóm có bệnh đi kèm cần song song kiểm soát viêm và rối loạn chuyển hóa.

Cách phòng ngừa thoái hóa khớp gối

Phòng bệnh có vai trò quan trọng không kém điều trị. Mặc dù hiện nay vẫn chưa thể khẳng định chắc chắn “thoái hóa khớp gối có chữa được không”, nhưng hoàn toàn có thể chủ động ngăn ngừa và làm chậm tiến triển bệnh thông qua những biện pháp sau:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giúp giảm tải trọng tác động lên khớp gối, hạn chế tổn thương sụn khớp theo thời gian.
• Tập thể dục thường xuyên, vừa sức: Lựa chọn các hình thức vận động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc đạp xe, tránh luyện tập quá nặng gây áp lực lên khớp.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân đối: Tăng cường thực phẩm giàu canxi, vitamin D và omega-3 để hỗ trợ xương khớp chắc khỏe, giảm viêm.
• Hạn chế các động tác gây hại cho khớp: Tránh ngồi xổm, leo cầu thang nhiều, mang vác nặng hoặc vận động đột ngột làm tăng nguy cơ chấn thương khớp gối.
• Điều trị sớm các bệnh lý liên quan: Kiểm soát tốt viêm khớp, gout, hoặc các chấn thương khớp để ngăn ngừa thoái hóa tiến triển.

Tóm lại, thoái hóa khớp gối có chữa được không - câu trả lời là không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát tốt nếu người bệnh tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh. Việc phát hiện sớm, kết hợp điều trị y khoa với các biện pháp tự chăm sóc sẽ giúp kéo dài tuổi thọ của khớp, hạn chế biến chứng và giữ gìn khả năng vận động. Chủ động bảo vệ khớp gối ngay từ khi còn khỏe mạnh là chìa khóa để tránh đối mặt với những giới hạn vận động khi tuổi tác tăng cao.