Tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non: Xây dựng chế độ ăn cân bằng và hợp lý

Chế độ dinh dưỡng phù hợp đóng vai trò then chốt trong sự phát triển toàn diện của trẻ ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, đối với trẻ mầm non - giai đoạn nền tảng quan trọng của sự phát triển thể chất và trí tuệ - việc cung cấp đầy đủ và cân đối các nhóm dưỡng chất là vô cùng cần thiết. Tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non chính là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp phụ huynh và người chăm sóc xây dựng thực đơn hợp lý, đảm bảo trẻ nhận đủ dưỡng chất cần thiết để phát triển khỏe mạnh và hình thành thói quen ăn uống khoa học từ sớm. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non qua bài viết dưới đây của Tiêm chủng Long Châu nhé!

Tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non là gì?

Tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non là mô hình hình tháp thể hiện các nhóm thực phẩm được khuyên dùng hoặc nên hạn chế trong khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ từ 3 đến 5 tuổi, bao gồm trẻ mẫu giáo. Dựa vào tháp dinh dưỡng này, phụ huynh cùng những người chăm sóc trẻ như giáo viên tại trường mầm non hay nhà trẻ có thể thiết kế chế độ ăn hợp lý, đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất giúp trẻ phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn trí tuệ.

Bên cạnh đó, tháp dinh dưỡng còn giúp phụ huynh và người chăm sóc dễ dàng lựa chọn các loại thực phẩm phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng và sự phát triển của trẻ, đồng thời hỗ trợ hình thành thói quen ăn uống đa dạng, lành mạnh cho trẻ. Tháp cũng nhấn mạnh các loại thực phẩm cần hạn chế để cân bằng khẩu phần ăn, tránh mất cân đối dinh dưỡng ở trẻ mầm non.

Do nhu cầu dinh dưỡng thay đổi theo từng độ tuổi, nên việc tham khảo tháp dinh dưỡng cân đối dành cho trẻ mầm non là rất cần thiết để xây dựng chế độ ăn khoa học, giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống tốt từ sớm.

Thành phần trong tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non

Theo mô hình tháp dinh dưỡng dành cho trẻ mẫu giáo, có 5 nhóm dưỡng chất thiết yếu cần đảm bảo cung cấp đầy đủ cho trẻ, gồm: Chất đạm, chất bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Những nhóm này được chia thành 7 nhóm thực phẩm theo thứ tự ưu tiên giảm dần từ dưới lên trên như sau:

Nước

Trẻ mầm non cần uống khoảng 6 ly nước mỗi ngày, mỗi ly khoảng 220ml, tổng cộng khoảng 1,3 lít nước. Vào những ngày nóng, có thể tăng lượng nước cho trẻ để tránh mất nước. Lưu ý lượng nước này đã tính bao gồm sữa, nước ép trái cây và nước lọc.

Ngũ cốc

Theo tháp dinh dưỡng cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi, ngũ cốc đứng vị trí thứ hai sau nước. Đây là nguồn cung cấp carbohydrate chính, giúp cung cấp năng lượng cho trẻ hoạt động. Trẻ mẫu giáo nên tiêu thụ từ 5 đến 6 đơn vị ngũ cốc mỗi ngày, trong đó 1 đơn vị tương đương một ổ bánh mì (27g) hoặc nửa chén cơm (55g). Ưu tiên sử dụng các loại cơm, mì, bún, bánh mì… vì chúng chứa nhiều tinh bột và dưỡng chất quan trọng.

Rau củ quả

Sau ngũ cốc, rau củ quả được xếp ở vị trí thứ ba trong tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo. Trẻ 3 - 5 tuổi nên ăn khoảng 4 đơn vị rau quả mỗi ngày, trong đó mỗi loại rau hoặc quả khoảng 2 đơn vị, mỗi đơn vị tương đương 80g.

Chất đạm

Nhóm chất đạm gồm đạm từ động vật như thịt, cá, tôm, cua, trứng và đạm thực vật như các loại hạt. Đạm thực vật thường tốt cho sức khỏe hơn nhưng cần cân đối giữa hai nguồn đạm này. Đạm đóng vai trò quan trọng trong phát triển thể lực và trí tuệ của trẻ. Trẻ mẫu giáo cần khoảng 3,5 đơn vị đạm mỗi ngày, tương đương 30 - 35g thịt lợn hoặc cá, 40 - 50g thịt gà hoặc trứng.

Sữa và sản phẩm từ sữa

Theo tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non, mỗi ngày trẻ cần khoảng 4 đơn vị sữa để phát triển tốt. 1 đơn vị sữa tương đương 100ml sữa tươi hoặc sữa bột pha, 15g phô mai hoặc 100g sữa chua.

Dầu mỡ

Trẻ mầm non nên dùng khoảng 5 đơn vị dầu mỡ mỗi ngày, mỗi đơn vị tương đương 5g dầu ăn hoặc mỡ, hoặc 6g bơ.

Đường và muối

Trẻ chỉ nên tiêu thụ dưới 25g đường tự do mỗi ngày theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tương đương khoảng 5 thìa cà phê. Việc hạn chế đường không chỉ giúp ngăn ngừa béo phì và sâu răng mà còn góp phần phòng ngừa nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa như tiểu đường trong tương lai.

Trẻ mầm non nên tiêu thụ dưới 4 - 5g muối mỗi ngày tùy theo độ tuổi và mức độ hoạt động, tương đương khoảng 2g natri. Nên sử dụng muối i-ốt để phòng ngừa bướu cổ và hỗ trợ phát triển trí tuệ.

Nguyên tắc xây dựng thực đơn dựa trên tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo

Khi lên thực đơn cho trẻ mẫu giáo dựa vào tháp dinh dưỡng, cần lưu ý các yếu tố sau:

• Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng: Thực đơn cần bao gồm đa dạng các nhóm dưỡng chất thiết yếu như tinh bột, chất xơ, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất để hỗ trợ sự phát triển toàn diện và cung cấp năng lượng cho hoạt động hàng ngày của trẻ.
• Đa dạng nguồn thực phẩm: Trong từng nhóm thực phẩm, nên thay đổi đa dạng các loại thực phẩm khác nhau nhằm kích thích khẩu vị, giúp trẻ ăn ngon miệng và nhận đủ dưỡng chất. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tháp dinh dưỡng cho trẻ khác với người lớn, nên tránh sử dụng những thực phẩm không phù hợp với trẻ nhỏ. Đồng thời, không nên thay thế thực phẩm giữa các nhóm với nhau.
• Thực đơn phù hợp theo mùa và sở thích: Để trẻ hứng thú và ăn uống đầy đủ, đặc biệt là trẻ kén ăn, cha mẹ nên xây dựng thực đơn dựa theo mùa vụ và khẩu vị của trẻ, ưu tiên chọn lựa rau củ quả theo mùa.
• Lựa chọn thực phẩm an toàn: Bên cạnh việc đảm bảo dinh dưỡng, cần chọn lựa nguyên liệu tươi ngon, không bị hư hỏng hay chứa hóa chất độc hại nhằm bảo vệ sức khỏe trẻ.
• Chú ý với trẻ có dị ứng: Một số trẻ có thể dị ứng với các thực phẩm như trứng, sữa, các loại hạt, mướp đắng,... Do đó, cần quan sát kỹ phản ứng của trẻ khi thử món mới và tránh cho trẻ dùng lại nếu có dấu hiệu dị ứng.

Tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non đóng vai trò then chốt trong việc lựa chọn thực phẩm và xây dựng thực đơn phù hợp, giúp đảm bảo chế độ ăn cân đối, khoa học và cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Bên cạnh việc quan tâm đến dinh dưỡng, phụ huynh cũng cần chú ý chăm sóc sức khỏe toàn diện cho trẻ. Rất mong được đồng hành cùng bạn trong những bài viết tiếp theo trên trang của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.