Thai ngôi đầu: Tư thế thai nhi khi sinh nở mẹ bầu nên biết

Ở vị trí thai ngôi đầu, phần đầu của bé quay xuống dưới, hướng về cổ tử cung tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển dạ và sinh nở qua đường âm đạo. Việc hiểu rõ về thai ngôi đầu giúp mẹ bầu chủ động hơn trong việc theo dõi thai kỳ, phát hiện sớm các bất thường và chuẩn bị tâm lý tốt hơn cho quá trình sinh con. 

Tổng quan về thai ngôi đầu

Tìm hiểu thai ngôi đầu là gì?

Thai ngôi đầu (hay còn gọi là ngôi thuận) là tư thế mà thai nhi nằm với đầu hướng xuống dưới, mặt quay vào lưng mẹ, mông hướng lên trên. Đây được xem là vị trí thuận lợi nhất để sinh thường vì giúp quá trình chuyển dạ diễn ra an toàn và ít biến chứng hơn.

Ngôi đầu của thai nhi được phân thành hai dạng chính, đó là ngôi chỏm trước và ngôi chỏm sau. Trong đó, ngôi chỏm trước là tư thế phổ biến nhất, lúc này đầu thai nhi cúi xuống và đỉnh đầu hướng về phía trước. Đây được xem là tư thế lý tưởng cho quá trình sinh thường vì giúp em bé di chuyển qua khung chậu của người mẹ một cách dễ dàng và thuận lợi hơn.

Ngược lại, ở tư thế ngôi chỏm sau, mặc dù đầu thai nhi vẫn cúi xuống, nhưng gáy lại quay về phía sau, tức là hướng về lưng của người mẹ. Tư thế này có thể khiến việc sinh nở trở nên khó khăn hơn do phần to nhất của đầu thai nhi phải vượt qua khung chậu, từ đó dễ gây ra cảm giác đau lưng nhiều hơn trong quá trình chuyển dạ. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, mẹ bầu vẫn có thể sinh thường nếu không có yếu tố nguy cơ nào khác ảnh hưởng đến quá trình chuyển dạ.

Cách nhận biết thai ngôi đầu

Cách chính xác nhất để xác định ngôi thai là thông qua siêu âm. Trong các lần khám thai định kỳ, đặc biệt ở những mốc quan trọng như tuần thứ 35 của thai kỳ, bác sĩ có thể xác định vị trí của thai nhi bằng hình ảnh siêu âm hoặc thông qua kỹ thuật sờ nắn bụng và nghe tim thai. Thông tin thu được từ siêu âm không chỉ cho biết đầu, lưng hay mông thai nhi đang nằm ở đâu mà còn cung cấp các dữ liệu quan trọng khác như cân nặng, mức độ phát triển các cơ quan và tình trạng nước ối.

Ngoài siêu âm, ngôi thai cũng có thể được dự đoán thông qua quan sát vị trí cử động của thai nhi. Nếu thai nhi thường xuyên đạp ở phía bụng trên thì nhiều khả năng con đã xoay đầu xuống dưới, tức là đang ở ngôi thuận. Ngược lại, nếu thai đạp ở vùng bụng dưới, điều đó cho thấy bé vẫn chưa xoay đầu đúng vị trí. Trong một số trường hợp khác, bác sĩ sẽ dùng tay để xác định vị trí đầu và mông của bé bằng cách nhẹ nhàng đặt tay lên bụng mẹ. Đầu thai nhi thường cứng, chắc và tròn, trong khi phần mông lại mềm hơn. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi bác sĩ có kinh nghiệm để đảm bảo độ chính xác.

Vì sao thai ngôi đầu giúp mẹ bầu dễ sinh thường hơn?

Trong những tuần cuối thai kỳ, thai nhi thường tự xoay đầu xuống dưới nhờ tác động của trọng lực và sự phát triển cơ thể. Khi đầu bé quay về phía âm đạo và chỏm đầu nằm ở vị trí thấp nhất, đây được xem là tư thế thuận lợi nhất để sinh thường. Trong tư thế này, phần đầu cứng chắc của bé nằm gọn trong khung xương chậu của mẹ và tạo áp lực lên cổ tử cung giúp cổ tử cung mở ra hiệu quả hơn trong quá trình chuyển dạ.

Kích thước đầu bé tương đối nhỏ so với thân mình ở những tuần cuối thai kỳ, vì vậy phần đầu có thể di chuyển trước qua nơi có không gian hẹp nhất trong khung chậu, tạo điều kiện cho các phần cơ thể khác lần lượt đi qua sau đó. Nhờ vậy, nguy cơ gặp các biến chứng trong quá trình sinh như sa dây rốn, thiếu oxy hoặc kẹt vai cũng giảm xuống đáng kể. Khi thai ở ngôi đầu, đặc biệt là chỏm đầu quay trước, khả năng sinh thường được cải thiện, giảm thiểu nguy cơ phải sinh mổ khẩn cấp.

Ngoài ra, một số nghiên cứu chỉ ra rằng sản phụ sinh thường với thai ngôi đầu chỏm trước có xu hướng ít cảm thấy đau đớn hơn so với các tư thế thai khác. Sự chuyển dạ cũng diễn ra thuận lợi và tự nhiên hơn. Tuy nhiên, không phải tất cả các thai nhi đều quay đầu đúng thời điểm. Đến khoảng tuần 32 đến 36, đa số thai nhi sẽ xoay về ngôi đầu. Nếu sau tuần 38 mà bé vẫn chưa quay đầu, bác sĩ có thể đưa ra chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con.

Những điều cần lưu ý khi xuất hiện thai ngôi đầu

Thai ngôi đầu xuất hiện sớm có phải là dấu hiệu chuyển dạ?

Có thể hiểu được cảm giác hồi hộp xen lẫn hạnh phúc và lo âu của mẹ bầu khi bước vào những tuần cuối của thai kỳ. Nếu bác sĩ kết luận thai đã quay đầu (ngôi đầu) từ tuần thai thứ 28 trở đi, điều đó cho thấy thai nhi đang phát triển bình thường và ở vị trí thuận lợi cho việc sinh thường. Mẹ có thể an tâm chờ đợi ngày chuyển dạ.

Tuy nhiên, việc thai nhi quay đầu sớm không đồng nghĩa với khả năng sinh non. Theo các bác sĩ chuyên khoa, chỉ dựa vào một yếu tố duy nhất như ngôi thai là chưa đủ để xác định nguy cơ chuyển dạ sớm. Mẹ bầu cần theo dõi thêm các dấu hiệu khác như đau vùng lưng dưới, phù nề, ra dịch hồng,... để có cái nhìn chính xác hơn về tình trạng thai.

Ngôi thai là yếu tố quan trọng quyết định phương pháp sinh. Nếu ngôi thai không thuận, quá trình chuyển dạ có thể gặp khó khăn và tăng khả năng phải sinh mổ, nhất là khi các biện pháp hỗ trợ xoay ngôi thai không mang lại hiệu quả. Do đó, trong tam cá nguyệt cuối, mẹ bầu nên duy trì lịch khám thai đều đặn để theo dõi vị trí thai nhi và được tư vấn các biện pháp hỗ trợ kịp thời, từ đó đưa ra lựa chọn sinh phù hợp và an toàn.

Lựa chọn phương pháp sinh cho mẹ bầu có dấu hiệu thai ngôi đầu

Thai ngôi đầu là điều kiện thuận lợi để người mẹ sinh thường, giảm thiểu nguy cơ phải can thiệp bằng phương pháp phẫu thuật. Tuy nhiên, lựa chọn phương pháp sinh không chỉ dựa trên vị trí của thai nhi trong tử cung. Các bác sĩ sẽ cân nhắc nhiều yếu tố quan trọng khác để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Trong đó, cân nặng của thai nhi và kích thước khung xương chậu của người mẹ là hai yếu tố then chốt. Nếu thai nhi quá lớn hoặc khung chậu quá hẹp, việc sinh thường có thể gặp nhiều khó khăn, kể cả khi thai đã quay đầu đúng vị trí.

Do đó, việc theo dõi sức khỏe thai kỳ định kỳ và trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ sẽ giúp mẹ bầu lựa chọn phương pháp sinh phù hợp và an toàn nhất.

Hy vọng rằng những thông tin trong bài viết đã giúp mẹ bầu hiểu rõ hơn về thai ngôi đầu và những điều cần lưu ý trong hành trình sinh nở. Để có một thai kỳ khỏe mạnh và chuẩn bị tốt nhất cho quá trình vượt cạn, mẹ bầu đừng quên theo dõi sức khỏe thường xuyên và chủ động tìm hiểu các kiến thức liên quan đến chăm sóc mẹ và bé.