Tăng huyết áp thứ phát​ có nguyên nhân và triệu chứng gì?

Tăng huyết áp thứ phát có nguyên nhân và triệu chứng gì? Đây là thắc mắc của nhiều người khi gặp phải tình trạng cao huyết áp do bệnh lý nền khác gây ra. Việc hiểu rõ nguyên nhân và triệu chứng của tăng huyết áp thứ phát giúp phát hiện sớm, điều trị đúng cách và hạn chế biến chứng nguy hiểm. Để giải đáp thắc mắc, mời bạn đọc cùng tham khảo bài viết dưới đây.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp thứ phát

Tăng huyết áp thứ phát xảy ra khi huyết áp tăng do một bệnh lý hoặc tình trạng cụ thể khác gây ra, không phải do nguyên nhân nguyên phát. Đây là hiện tượng phổ biến, đặc trưng bởi áp lực trong các mạch máu vượt mức bình thường. Huyết áp bình thường thường dưới 120/80 mmHg. Khi chỉ số này tăng vượt ngưỡng, người bệnh có nguy cơ mắc tăng huyết áp. 

Theo National Library of Medicine, tăng huyết áp nguyên phát chiếm phần lớn các trường hợp, trong khi tăng huyết áp thứ phát chỉ chiếm khoảng 5-10% tổng số ca bệnh. Tỉ lệ này có xu hướng cao hơn ở nhóm tuổi trẻ, đặc biệt là người từ 18-40 tuổi, với gần 30% người trong nhóm này mắc phải, theo một nghiên cứu đăng trên American Family Physician năm 2017 [AAFP, 2017].

Nguyên nhân phổ biến

Nguyên nhân gây tăng huyết áp thứ phát thường rõ ràng, bao gồm:

• Bệnh thận: Các bệnh liên quan đến thận như thận đa nang hoặc bệnh cầu thận có thể dẫn đến tăng huyết áp thứ phát.
• Bệnh lý mạch máu thận: Hẹp động mạch thận do xơ vữa hoặc loạn sản cơ sợi khiến thận thiếu máu, kích thích sản xuất hormone làm tăng huyết áp.
• Bệnh tuyến thượng thận: Các rối loạn như cường aldosteron hoặc pheochromocytoma gây mất cân bằng hormone, ảnh hưởng đến huyết áp.
• Rối loạn tuyến giáp: Suy giáp hoặc cường giáp làm thay đổi nồng độ hormone tuyến giáp, từ đó làm tăng huyết áp.
• Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn: Tình trạng ngưng thở lặp lại khi ngủ gây thiếu oxy, làm tổn thương thành mạch và kích hoạt hệ thần kinh giải phóng chất làm tăng huyết áp, gây khó kiểm soát chỉ số huyết áp.

Xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn và hạn chế biến chứng.

Nguyên nhân ít phổ biến

Ngoài những nguyên nhân trên, tăng huyết áp thứ phát còn có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân sau:

• Tác dụng của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tăng huyết áp như thuốc tránh thai, thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc hóa trị (ví dụ: Tyrosine kinase inhibitors, VEGF blockade), các chất kích thích như cocaine, methylphenidate hoặc thuốc ức chế calcineurin (ví dụ: Cyclosporin).
• Hội chứng Cushing: Cơ thể sản xuất dư thừa hormone cortisol, thường do dùng corticosteroid hoặc khối u tuyến yên, dẫn đến giữ muối và nước, làm huyết áp tăng.
• Cường cận giáp nguyên phát: Tuyến cận giáp tiết quá nhiều hormone parathyroid, làm tăng nồng độ canxi trong máu và gây tăng huyết áp.
• Hẹp eo động mạch chủ: Tình trạng thu hẹp động mạch chủ khiến áp lực máu tăng cao, đặc biệt ở tay.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân tăng huyết áp thứ phát giúp hỗ trợ chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, tránh bỏ sót yếu tố nguy cơ.

Triệu chứng của bệnh tăng huyết áp thứ phát

Triệu chứng của tăng huyết áp thứ phát có thể khác nhau tùy theo nguyên nhân gây ra, cụ thể:

• Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn: Ngáy to, ngưng thở khi ngủ, buồn ngủ ban ngày, mệt mỏi kéo dài.
• Rối loạn tuyến giáp: Mệt mỏi, thay đổi cân nặng bất thường, kém chịu nóng hoặc lạnh.
• U tủy thượng thận: Đổ mồ hôi nhiều, tim đập nhanh hoặc mạnh, đau đầu, cảm giác lo lắng.
• Hội chứng Cushing: Tăng cân, yếu cơ, mọc lông cơ thể bất thường, mất kinh (ở phụ nữ), vết rạn tím ở bụng.
• Cường aldosteron nguyên phát: Yếu cơ do lượng kali thấp.

Việc nhận diện sớm các triệu chứng trên đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị kịp thời, giúp ngăn ngừa biến chứng.

Những biện pháp phòng ngừa tăng huyết áp thứ phát

Để phòng ngừa tăng huyết áp thứ phát, bạn cần kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ:

• Kiểm soát bệnh lý nền: Kiểm soát tốt tiểu đường, bệnh thận, rối loạn tuyến thượng thận và các tình trạng liên quan theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ.
• Duy trì chế độ ăn lành mạnh: Hạn chế muối, chất béo, cholesterol, bổ sung thực phẩm giàu kali như chuối, khoai tây, rau xanh.
• Tập thể dục đều đặn: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để vận động, giúp cải thiện tim mạch và ổn định huyết áp.
• Giảm căng thẳng: Áp dụng các kỹ thuật như yoga, thiền, hít thở sâu để giảm áp lực và nâng cao sức khỏe tinh thần.
• Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia: Bảo vệ mạch máu và giảm nguy cơ biến chứng huyết áp.
• Khám sức khỏe định kỳ: Gặp bác sĩ chuyên khoa để phát hiện sớm và xử lý kịp thời các yếu tố nguy cơ.

Tuân thủ các biện pháp trên sẽ giúp bạn bảo vệ tim mạch và ngăn ngừa hiệu quả tăng huyết áp thứ phát.

Tóm lại, việc hiểu rõ tăng huyết áp thứ phát có nguyên nhân và triệu chứng gì sẽ giúp bạn chủ động nhận diện sớm và tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp. Mỗi nguyên nhân tiềm ẩn đều có dấu hiệu đặc trưng, vì vậy lắng nghe cơ thể và thăm khám kịp thời là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe tim mạch, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Tiêm vắc xin giúp phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm có thể gây biến chứng lên tim, thận hoặc mạch máu, từ đó gián tiếp giảm nguy cơ xuất hiện tăng huyết áp thứ phát và góp phần bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín với hệ thống cơ sở hiện đại, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, quy trình tiêm an toàn và kho vắc xin phong phú, được bảo quản đạt chuẩn GSP. Khi tiêm tại đây, khách hàng còn được nhắc lịch, theo dõi sau tiêm và tư vấn sức khỏe tận tình. Liên hệ ngay hotline miễn phí 18006928 để đặt lịch hẹn tiêm chủng cho bạn và gia đình.