Suy thai: Dấu hiệu nhận biết và cách xử trí an toàn cho mẹ và bé

Trong thai kỳ, bất cứ mẹ bầu nào cũng mong bé phát triển khỏe mạnh theo từng tuần. Tuy nhiên đôi khi thai nhi có thể gặp tình trạng suy thai khiến mẹ không khỏi lo lắng. Hiểu rõ về suy thai sẽ giúp mẹ nhận biết sớm, phối hợp khám và theo dõi đúng cách để bảo vệ sức khỏe thai nhi ngay từ trong bụng mẹ.

Suy thai là gì? Suy thai có nguy hiểm không?

Suy thai là tình trạng thai nhi không nhận đủ oxy hoặc dưỡng chất cần thiết, dẫn đến tình trạng thiếu oxy (hypoxia) hoặc thiếu dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi, có thể xuất hiện trong suốt thai kỳ hoặc trong quá trình chuyển dạ.

Tùy vào thời điểm xuất hiện, suy thai được chia thành hai dạng:

Mẹ có thể gặp một trong các dạng suy thai sau:

• Suy thai mạn tính: Tình trạng thiếu oxy và dinh dưỡng kéo dài từ từ trong thai kỳ, thường liên quan đến bất thường trong nhau thai.
• Suy thai cấp tính: Xuất hiện đột ngột trong quá trình chuyển dạ, có thể do dây rốn chèn ép hoặc bất thường trong nhịp tim thai.

Vậy suy thai có nguy hiểm không? Mức độ nguy cơ phụ thuộc vào thời gian và mức độ thiếu oxy, có thể từ nhẹ đến đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện kịp thời. Điều quan trọng là mẹ cần tuân thủ lịch khám thai định kỳ và theo dõi sát các biểu hiện bất thường.

Dấu hiệu suy thai: Mẹ bầu cần đặc biệt chú ý

Để nhận biết sớm tình trạng suy thai, mẹ có thể theo dõi những dấu hiệu dưới đây. Cụ thể trong thai kỳ, mẹ nên lưu ý nếu:

• Thai máy giảm hoặc thay đổi đột ngột, khác hẳn những ngày trước.
• Mẹ tăng cân rất ít hoặc gần như không tăng dù ăn uống đủ.
• Siêu âm ghi nhận nước ối giảm, thai tăng trưởng chậm hơn tuổi thai.

Trong quá trình chuyển dạ, suy thai có thể biểu hiện qua:

• Giảm hoặc thay đổi đột ngột cử động thai. Tuy nhiên, mẹ bầu cần lưu ý rằng thai nhi cũng có thể giảm chuyển động khi đang trong giấc ngủ.
• Siêu âm ghi nhận nước ối giảm, thai nhi có tốc độ phát triển chậm hơn so với tuổi thai.
• Nhịp tim thai bất thường trên CTG, dao động lớn hoặc giảm sâu.
• Khi ối vỡ có phân su lẫn trong nước ối, hoặc khi mẹ gặp khó khăn trong quá trình chuyển dạ, dù đã rặn nhiều mà không có sự tiến triển.

Những dấu hiệu này đôi khi rất kín đáo nên việc siêu âm và theo dõi tim thai định kỳ đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Nếu thấy cử động thai ít đi hoặc có thay đổi khác lạ, mẹ hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra ngay.

Suy thai có ảnh hưởng gì không? Hệ quả mẹ không nên chủ quan

Tình trạng suy thai có thể gây ra nhiều hậu quả, từ sớm sau sinh đến lâu dài cho sự phát triển của trẻ. Ở giai đoạn ngay sau sinh, trẻ có thể gặp:

• Ngạt do thiếu oxy trước khi chào đời, gây ảnh hưởng đến sự phát triển vận động và trí tuệ của trẻ.
• Suy hô hấp hoặc hạ đường huyết.
• Nguy cơ phải nhập khoa hồi sức sơ sinh để theo dõi đặc biệt.

Trong thời gian lớn lên, trẻ từng bị suy thai có thể có một số ảnh hưởng như:

• Nguy cơ chậm phát triển vận động hoặc trí tuệ do tổn thương não.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh lý chuyển hóa như tăng huyết áp hoặc tiểu đường.

Có thể hình dung: Não thiếu oxy giống như cây thiếu nước. Nếu thiếu quá lâu, cây sẽ khó hồi phục ngay cả khi được tưới lại.

Vì vậy mẹ càng phát hiện sớm suy thai, khả năng giảm được các biến chứng càng cao.

Nguyên nhân suy thai

Để hiểu tại sao suy thai xảy ra, mẹ có thể tham khảo ba nhóm nguyên nhân phổ biến sau:

Nguyên nhân từ mẹ

Có thể xuất phát từ sức khỏe hoặc thói quen của mẹ trong thai kỳ, chẳng hạn như:

• Tăng huyết áp, tiểu đường hoặc thiếu máu.
• Hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc.
• Chế độ ăn thiếu chất hoặc mang đa thai khiến nhu cầu dinh dưỡng vượt quá cung cấp.

Nguyên nhân từ thai nhi

Tình trạng phát triển của chính thai nhi cũng có thể là yếu tố liên quan:

• Dị tật bẩm sinh hoặc bất thường nhiễm sắc thể.
• Trẻ bị nhiễm trùng trong tử cung như CMV, toxoplasma hoặc bất thường di truyền.

Nguyên nhân từ nhau thai

Nếu nhau thai hoặc dây rốn không đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho bé:

• Bánh nhau phát triển không đầy đủ hoặc tưới máu kém.
• Dây rốn quấn cổ hoặc bị chèn ép làm giảm lượng oxy đến thai nhi.

Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương án theo dõi và xử trí phù hợp với từng trường hợp.

Chẩn đoán và xử trí suy thai: Mẹ cần làm gì để bảo vệ con?

Việc chẩn đoán suy thai thường dựa trên kết hợp nhiều phương pháp kiểm tra. Bác sĩ có thể chỉ định:

• Siêu âm Doppler mạch máu để đánh giá lưu lượng máu đến thai nhi.
• Theo dõi tim thai bằng CTG giúp ghi nhận các bất thường trong nhịp tim thai.
• Xét nghiệm nước ối để kiểm tra sự hiện diện của phân su hoặc dấu hiệu thiếu oxy.
• Các xét nghiệm khác như beta hCG và xét nghiệm di truyền có thể được yêu cầu để đánh giá tình trạng của thai nhi.

Tùy tình trạng, hướng xử trí của bác sĩ có thể bao gồm:

• Nếu còn trong thai kỳ: Theo dõi sát hơn, cải thiện dinh dưỡng và nhập viện khi có nguy cơ cao.
• Nếu trong chuyển dạ: Thay đổi tư thế mẹ, hỗ trợ thở oxy hoặc cân nhắc mổ lấy thai để đảm bảo an toàn cho bé.

Quyết định luôn phụ thuộc vào mức độ suy thai và khả năng đáp ứng của thai nhi với các biện pháp hỗ trợ.

Mẹ hãy đảm bảo đến khám thai định kỳ và hỏi rõ bác sĩ nếu được khuyến nghị theo dõi đặc biệt.

Suy thai là một tình huống cần được quan tâm nhưng không phải là dấu chấm hết nếu phát hiện sớm và được xử trí đúng hướng. Việc theo dõi thai máy, đi khám thai đúng lịch và phối hợp cùng bác sĩ sẽ giúp mẹ và bé cùng vượt qua giai đoạn này với tâm lý và sức khỏe tốt. Hãy tin tưởng vào quy trình chăm sóc thai kỳ và hợp tác chặt với bác sĩ để bảo vệ bé yêu từ trong bụng mẹ.