Suy giáp kiêng ăn gì? Những thực phẩm cần tránh để hỗ trợ điều trị hiệu quả

Chế độ ăn đóng vai trò thiết yếu trong việc kiểm soát rối loạn chức năng tuyến giáp. Một số thực phẩm cần hạn chế vì có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone, gây cản trở điều trị và làm nặng thêm các biểu hiện của suy giáp.

Suy giáp kiêng ăn gì?

Việc kiểm soát chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng trong quản lý bệnh suy giáp, nhằm hỗ trợ quá trình điều trị và cải thiện triệu chứng. Một số thực phẩm có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị. Dưới đây là các nhóm thực phẩm mà người bị suy giáp nên hạn chế hoặc tránh sử dụng:

Rau họ cải ăn sống

Các loại rau như bông cải xanh, cải xoăn, cải bẹ trắng, củ cải và cải Brussels đều thuộc nhóm thực vật họ cải, chứa hợp chất gọi là goitrogen. Khi ăn sống, các chất này có thể ức chế quá trình hấp thu iod - một khoáng chất cần thiết để tổng hợp hormone tuyến giáp. Điều này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng suy giáp, đặc biệt nếu người bệnh có mức iod trong cơ thể không ổn định. Tuy nhiên, việc nấu chín có thể giúp làm giảm hoạt tính của goitrogen, do đó không nhất thiết phải loại bỏ hoàn toàn các loại rau này khỏi khẩu phần ăn.

Đậu nành và các chế phẩm từ đậu nành

Đậu nành chứa isoflavone - một loại phytoestrogen có khả năng can thiệp vào chức năng tuyến giáp. Một số nghiên cứu cho thấy isoflavone có thể làm giảm hiệu quả của hormone tuyến giáp ngoại sinh (levothyroxine), đặc biệt nếu dùng đồng thời. Người bị suy giáp cần thận trọng khi tiêu thụ sữa đậu nành, đậu hũ, natto hoặc các sản phẩm bổ sung từ đậu nành, nhất là trong thời gian gần với liều thuốc hàng ngày.

Thực phẩm có chứa gluten

Gluten là một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen. Với những người mắc bệnh tuyến giáp tự miễn, đặc biệt là viêm tuyến giáp Hashimoto, gluten có thể kích thích phản ứng viêm và làm trầm trọng thêm tổn thương tuyến giáp. Dù không phải tất cả bệnh nhân suy giáp đều cần kiêng gluten hoàn toàn, nhưng việc thử nghiệm chế độ ăn không gluten trong thời gian ngắn có thể giúp đánh giá phản ứng của cơ thể và cải thiện triệu chứng.

Thực phẩm chế biến sẵn 

Đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng gói sẵn, bánh nướng công nghiệp và các sản phẩm chiên rán thường chứa nhiều chất béo bão hòa. Những loại chất béo này không chỉ gây rối loạn chuyển hóa mà còn có thể làm suy giảm chức năng tuyến giáp. Hơn nữa, chúng ảnh hưởng đến hấp thu thuốc và gây khó khăn trong việc duy trì cân nặng - một vấn đề phổ biến ở người bị suy giáp.

Caffeine và các loại đồ uống chứa chất kích thích

Cà phê, trà đặc và nước tăng lực có chứa caffeine có thể cản trở sự hấp thu của levothyroxine nếu được tiêu thụ gần thời điểm uống thuốc. Các nghiên cứu cho thấy caffeine làm giảm nồng độ hormone trong huyết thanh khi dùng đồng thời với thuốc tuyến giáp. Do đó, người bệnh nên duy trì khoảng cách tối thiểu từ 30 đến 60 phút giữa thời điểm uống thuốc và tiêu thụ các loại đồ uống này.

Thực phẩm có hàm lượng iod cao

Mặc dù iod là vi chất cần thiết để tổng hợp hormone tuyến giáp, nhưng ở những người bị suy giáp, đặc biệt là do viêm tuyến giáp Hashimoto, việc tiêu thụ quá nhiều iod có thể làm bệnh nặng hơn. Các thực phẩm như rong biển, tảo biển, muối iod hoặc thực phẩm chức năng chứa iod nên được sử dụng với liều lượng hợp lý theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Nên ăn gì khi bị suy giáp?

Chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò hỗ trợ quan trọng trong kiểm soát bệnh suy giáp. Một số dưỡng chất và thực phẩm có thể giúp cải thiện chức năng tuyến giáp, hỗ trợ chuyển hóa và làm giảm triệu chứng mệt mỏi, tăng cân, khô da hoặc rối loạn tiêu hóa. Dưới đây là các nhóm thực phẩm nên bổ sung vào khẩu phần ăn của người mắc suy giáp:

Thực phẩm giàu iod ở mức hợp lý

Iod là nguyên liệu thiết yếu để tổng hợp hormone tuyến giáp. Người bị suy giáp nên bổ sung iod ở mức vừa phải thông qua các thực phẩm tự nhiên như cá biển, trứng, sữa, hoặc muối iod. Tuy nhiên, cần tránh lạm dụng thực phẩm quá giàu iod như tảo biển hoặc viên uống bổ sung iod khi không có chỉ định y tế.

Thực phẩm giàu selen

Selen là một vi chất quan trọng giúp kích hoạt hormone tuyến giáp và chống oxy hóa cho mô tuyến giáp. Các thực phẩm như hạt Brazil, cá ngừ, cá mòi, trứng và ngũ cốc nguyên cám là nguồn cung cấp selen dồi dào, hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm và bảo vệ chức năng tuyến giáp.

Thực phẩm chứa kẽm

Kẽm cần thiết cho quá trình sản xuất hormone và hỗ trợ hoạt động miễn dịch. Một số thực phẩm giàu kẽm có thể kể đến như thịt bò nạc, hàu, hạt bí, đậu xanh và sữa. Thiếu hụt kẽm có thể làm tăng nặng triệu chứng mệt mỏi, rụng tóc và suy giảm chuyển hóa.

Trái cây và rau củ giàu chất chống oxy hóa

Các loại quả mọng, cà rốt, cải bó xôi (đã nấu chín), bí đỏ và cà chua cung cấp lượng lớn vitamin A, C và E giúp chống viêm và tăng cường chức năng miễn dịch, đồng thời hỗ trợ hoạt động của tuyến giáp.

Ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu chất xơ

Táo bón là triệu chứng phổ biến ở người bị suy giáp. Do đó, bổ sung chất xơ từ yến mạch, gạo lứt, bánh mì nguyên cám, rau củ và đậu giúp cải thiện nhu động ruột và kiểm soát cân nặng.

Nguồn protein chất lượng cao

Protein là thành phần thiết yếu giúp duy trì khối cơ, ổn định đường huyết và cung cấp năng lượng. Nên chọn nguồn protein lành mạnh từ thịt nạc, cá, trứng, đậu lăng, hạt và sữa ít béo để đảm bảo dinh dưỡng mà không làm tăng gánh nặng chuyển hóa.

Nước và thực phẩm giàu nước

Uống đủ nước mỗi ngày và bổ sung các loại trái cây mọng nước như dưa hấu, cam, dưa chuột sẽ giúp thanh lọc cơ thể và cải thiện chức năng tiêu hóa.

Một số lưu ý trong chế độ ăn của người bị suy giáp

Bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, người bị suy giáp cần chú ý đến cách ăn uống, thời điểm dùng thuốc và các yếu tố liên quan đến lối sống nhằm tối ưu hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống lâu dài.

• Tuân thủ đúng thời điểm dùng thuốc và ăn uống: Thuốc điều trị suy giáp như levothyroxine cần được uống vào buổi sáng sớm khi bụng đói, cách xa bữa ăn ít nhất 30 - 60 phút để đảm bảo hấp thu tối đa. Người bệnh cần tránh ăn ngay sau khi uống thuốc, đặc biệt là những thực phẩm giàu canxi, sắt hoặc chất xơ.
• Giữ thời gian ăn uống ổn định mỗi ngày: Tuyến giáp hoạt động theo nhịp sinh học. Ăn uống thất thường hoặc bỏ bữa có thể làm rối loạn chuyển hóa và ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc điều trị. Cần xây dựng giờ giấc ăn uống cố định và hạn chế ăn quá trễ vào buổi tối.
• Tránh ăn uống quá ít để giảm cân nhanh: Người bị suy giáp thường dễ tăng cân do giảm chuyển hóa. Tuy nhiên, việc cắt giảm năng lượng quá mức có thể khiến cơ thể rơi vào trạng thái “bảo tồn năng lượng”, làm giảm hoạt động tuyến giáp hơn nữa. Thay vào đó, cần điều chỉnh khẩu phần từ từ và kết hợp với vận động hợp lý.
• Hạn chế việc ăn uống theo trào lưu thiếu căn cứ khoa học: Các chế độ ăn cực đoan như detox dài ngày, ăn kiêng không carb, hoặc loại bỏ hoàn toàn gluten khi không có chỉ định có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng và không giúp cải thiện tình trạng suy giáp.
• Duy trì đủ nước và chất điện giải: Suy giáp có thể ảnh hưởng đến chức năng thận và giữ nước trong cơ thể. Việc uống đủ nước, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng hoặc khi dùng thuốc lợi tiểu đi kèm, giúp ổn định huyết áp và hỗ trợ chuyển hóa.
• Tránh lạm dụng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc: Một số sản phẩm quảng cáo hỗ trợ tuyến giáp có thể chứa iod, selen, hoặc thậm chí là hormone không kê đơn. Việc sử dụng không có giám sát y khoa có thể gây mất cân bằng nội tiết và cản trở hiệu quả điều trị.
• Theo dõi đáp ứng của cơ thể với chế độ ăn: Không phải mọi khuyến cáo đều phù hợp với tất cả người bệnh. Cần quan sát kỹ phản ứng của cơ thể với từng thay đổi trong khẩu phần ăn, như mức năng lượng, tình trạng tiêu hóa, giấc ngủ và cân nặng, để điều chỉnh phù hợp.
• Kết hợp dinh dưỡng với lối sống lành mạnh: Chế độ ăn là một phần trong quản lý suy giáp. Ngủ đủ giấc, vận động nhẹ nhàng, kiểm soát căng thẳng và tái khám định kỳ là những yếu tố cần thiết để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp đến bạn để giải đáp cho thắc mắc suy giáp kiêng ăn gì. Xây dựng chế độ ăn hợp lý không chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng mà còn góp phần nâng cao hiệu quả điều trị lâu dài. Việc lựa chọn thực phẩm khoa học, kết hợp thói quen sinh hoạt lành mạnh và tuân thủ điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong hành trình sống khỏe cùng suy giáp.