Sưng lợi hàm trên: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Không ít người thường chủ quan khi thấy lợi bị sưng, đặc biệt là vùng hàm trên. Tuy nhiên, nếu không được xử lý kịp thời, sưng lợi có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như viêm nha chu, áp xe lan rộng, thậm chí ảnh hưởng đến xoang hàm. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý sẽ giúp người bệnh bảo vệ sức khỏe răng miệng hiệu quả hơn.

Sưng lợi hàm trên là gì?

Sưng lợi hàm trên là tình trạng phần mô mềm bao quanh răng ở vùng hàm trên bị viêm, dẫn đến lợi trở nên đỏ, phồng to và có cảm giác đau nhức. Đây là dấu hiệu cảnh báo nướu răng đang bị tổn thương hoặc có thể là biểu hiện của các bệnh lý răng miệng phức tạp hơn, nếu không được phát hiện và xử lý sớm.

Các triệu chứng thường gặp

Người bị sưng lợi hàm trên có thể nhận thấy một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

• Lợi sưng đỏ, mềm và đau: Đặc biệt khi nhai thức ăn hoặc chạm vào vùng lợi.
• Chảy máu nướu: Thường xuất hiện khi chải răng, dùng chỉ nha khoa hoặc thậm chí tự chảy máu.
• Hơi thở có mùi hôi: Vi khuẩn phát triển trong vùng viêm gây ra mùi khó chịu, ảnh hưởng đến giao tiếp.
• Đau nhức kéo dài: Cảm giác đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, lan ra cả vùng răng và má.
• Trường hợp nặng: Có thể xuất hiện mủ ở chân răng, kèm theo sốt, sưng má hoặc sưng một bên mặt.

Nguyên nhân gây sưng lợi hàm trên

Sưng lợi hàm trên có thể bắt nguồn từ nhiều lý do khác nhau, từ thói quen chăm sóc răng miệng chưa đúng cách cho đến các bệnh lý răng nặng hơn. Một số nguyên nhân thường gặp gồm:

Viêm lợi do mảng bám và cao răng

Mảng bám nếu không được loại bỏ hằng ngày sẽ dần vôi hóa thành cao răng. Cao răng chính là nơi trú ngụ của nhiều loại vi khuẩn, gây kích ứng và viêm nhiễm vùng lợi. Khi đó, lợi trở nên sưng đỏ, dễ chảy máu mỗi khi chải răng, dùng chỉ nha khoa hoặc khi ăn thức ăn cứng. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất và thường xảy ra ở cả người lớn lẫn trẻ em.

Sâu răng, viêm tủy răng

Khi răng bị sâu, vi khuẩn có thể tấn công sâu dần xuống lớp ngà và tủy răng. Tủy răng viêm nhiễm dẫn đến tình trạng viêm quanh chóp răng, khiến lợi phía trên răng đó sưng đau. Người bệnh thường có cảm giác đau nhói, đặc biệt về đêm hoặc khi ăn đồ nóng, lạnh.

Mọc răng khôn hàm trên

Răng khôn thường mọc khi xương hàm đã phát triển hoàn chỉnh, nên dễ mọc lệch hoặc kẹt dưới lợi. Quá trình mọc răng khôn có thể gây viêm lợi trùm, làm lợi sưng phồng, đau nhức, có khi kèm mùi hôi miệng. Nếu răng khôn mọc không đúng vị trí, nguy cơ nhiễm trùng và sưng lợi sẽ càng cao.

Áp xe răng

Đây là tình trạng nhiễm trùng nặng tại chân răng hoặc trong mô lợi, dẫn đến hình thành ổ mủ. Khi bị áp xe, lợi sẽ sưng to, đau dữ dội, có thể kèm sốt, mệt mỏi, sưng má hoặc sưng một bên mặt. Nếu không được xử lý kịp thời, mủ có thể lan rộng và gây nguy hiểm cho sức khỏe toàn thân.

Chấn thương hoặc kích ứng

Những tác động cơ học như chải răng quá mạnh, dùng bàn chải lông cứng, hoặc do thói quen nhai lệch một bên có thể khiến lợi bị tổn thương và sưng lên. Ngoài ra, mắc cài chỉnh nha, hàm giả hoặc cầu răng không vừa vặn cũng có thể gây cọ xát, làm lợi bị viêm và đau rát.

Cách điều trị sưng lợi hàm trên hiệu quả

Để điều trị sưng lợi hàm trên, cần kết hợp chăm sóc tại nhà và can thiệp nha khoa chuyên sâu, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng.

Chăm sóc răng miệng tại nhà

• Chải răng đúng cách: Sử dụng bàn chải lông mềm, chải nhẹ nhàng 2 lần/ngày để tránh kích ứng thêm.
• Súc miệng sát khuẩn: Dùng nước muối sinh lý hoặc dung dịch súc miệng y khoa để giảm vi khuẩn và viêm.
• Hạn chế thực phẩm kích thích: Tránh ăn đồ ngọt, cay nóng, rượu bia vì có thể làm tình trạng viêm nặng hơn.

Điều trị nha khoa chuyên sâu

• Lấy cao răng: Loại bỏ mảng bám và cao răng để giảm vi khuẩn gây viêm.
• Điều trị sâu răng hoặc tủy răng: Trám răng hoặc điều trị tủy nếu sưng lợi do sâu răng hoặc viêm tủy.
• Nhổ răng khôn: Nếu răng khôn mọc lệch gây sưng lợi tái phát, nha sĩ có thể đề xuất nhổ răng.
• Rạch và dẫn lưu mủ: Trong trường hợp áp xe răng, cần rạch để dẫn lưu mủ và điều trị nhiễm trùng.

Sử dụng thuốc theo chỉ định

• Kháng sinh: Giúp kiểm soát viêm nhiễm, đặc biệt trong trường hợp áp xe hoặc nhiễm trùng nặng.
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Hỗ trợ giảm triệu chứng khó chịu, như ibuprofen hoặc paracetamol.
• Nước súc miệng y khoa: Hỗ trợ giảm viêm và làm sạch vùng lợi bị sưng.

Biện pháp phòng ngừa sưng lợi hàm trên

Để giảm nguy cơ sưng lợi hàm trên và bảo vệ sức khỏe răng miệng, bạn cần duy trì thói quen chăm sóc đúng cách và lối sống lành mạnh:

• Vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng: Chải răng ít nhất 2 lần/ngày, sử dụng chỉ nha khoa thay vì tăm để làm sạch kẽ răng.
• Khám răng định kỳ: Thăm khám nha sĩ 6 tháng/lần để phát hiện và xử lý sớm các vấn đề răng miệng.
• Chế độ ăn uống khoa học: Hạn chế đồ ngọt, bổ sung thực phẩm giàu vitamin C và canxi để tăng cường sức khỏe lợi.
• Tránh thói quen xấu: Hút thuốc lá, uống rượu bia làm tăng nguy cơ viêm lợi và các bệnh lý nha khoa khác.

Sưng lợi hàm trên không chỉ là vấn đề răng miệng đơn giản mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm. Việc thăm khám nha sĩ sớm, kết hợp với chăm sóc răng miệng đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài. Hãy chủ động bảo vệ nụ cười của bạn bằng cách duy trì thói quen vệ sinh răng miệng và thăm khám định kỳ!