Sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không? Lưu ý giúp đảm bảo lượng kháng thể

Trong bối cảnh hiện đại, việc vắt sữa mẹ trở nên phổ biến do nhu cầu quay lại công việc hoặc chăm con linh hoạt hơn. Tuy nhiên, một trong những băn khoăn lớn nhất của các bà mẹ là sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không và liệu sữa trữ đông, bảo quản có còn giữ nguyên giá trị dinh dưỡng và miễn dịch như khi bú mẹ trực tiếp? Hiểu rõ vấn đề này không chỉ giúp mẹ an tâm hơn khi nuôi con bằng sữa mẹ mà còn hỗ trợ xây dựng thói quen cho con bú khoa học và hiệu quả hơn. 

Kháng thể trong sữa mẹ gồm những gì và tại sao lại quan trọng với trẻ sơ sinh?

Sữa mẹ được ví như “vũ khí miễn dịch” đầu đời của trẻ nhờ chứa hàng loạt kháng thể và enzyme sinh học, giúp bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh trong giai đoạn đầu đời khi hệ miễn dịch còn non yếu. Hiểu rõ thành phần và vai trò của các kháng thể này sẽ giúp mẹ nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo quản đúng cách. Vậy trong sữa mẹ có những loại kháng thể nào? Vai trò của kháng thể trong sữa mẹ ra sao?

Các loại kháng thể trong sữa mẹ

Sữa mẹ chứa nhiều loại kháng thể và hợp chất miễn dịch quan trọng, bao gồm:

• IgA (Immunoglobulin A): Tạo lớp bảo vệ tại niêm mạc ruột, mũi, họng, giúp ngăn chặn vi khuẩn và virus xâm nhập. IgA đặc biệt dồi dào trong sữa non và vẫn hiện diện trong sữa trưởng thành.
• IgG và IgM: Hai loại kháng thể này có vai trò chống lại virus và vi khuẩn xâm nhập vào máu, hỗ trợ trẻ chống lại các bệnh nhiễm trùng toàn thân.
• Lactoferrin và lysozyme: Lactoferrin giúp kháng khuẩn và hỗ trợ hấp thu sắt, trong khi lysozyme phá hủy thành tế bào của vi khuẩn, tăng cường khả năng miễn dịch tự nhiên của trẻ.

Vai trò quan trọng của kháng thể trong sữa mẹ

Các kháng thể và enzyme trong sữa mẹ mang lại những lợi ích thiết yếu cho trẻ sơ sinh, bao gồm:

• Giảm nguy cơ bệnh tật: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ bú mẹ hoàn toàn có nguy cơ tiêu chảy và nhiễm trùng đường hô hấp thấp hơn 60% so với trẻ không bú mẹ. Các kháng thể như IgA giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh phổ biến như viêm phổi hay nhiễm trùng tai.
• Hình thành hệ miễn dịch bền vững: Sữa mẹ hỗ trợ phát triển hệ miễn dịch lâu dài, giảm nguy cơ dị ứng, hen suyễn và các bệnh tự miễn ở trẻ khi lớn lên. Các thành phần như lactoferrin còn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tạo nền tảng cho sức khỏe tổng thể.

Sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không? 

Sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không? Câu trả lời là không hoàn toàn mất. Khi sữa mẹ được vắt ra đúng cách và bảo quản theo tiêu chuẩn, phần lớn kháng thể trong sữa mẹ vẫn được giữ nguyên, đảm bảo lợi ích miễn dịch cho trẻ. 

Theo các chuyên gia, sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không phụ thuộc vào cách mẹ xử lý và lưu trữ sữa. Các nghiên cứu cho thấy kháng thể và các thành phần miễn dịch khác trong sữa mẹ, đặc biệt là immunoglobulin A (IgA), có khả năng duy trì hoạt tính nếu sữa được bảo quản đúng cách.

Để hiểu rõ hơn về việc giữ nguyên kháng thể trong sữa mẹ vắt ra, dưới đây là những điểm chính:

• Kháng thể IgA - thành phần chủ đạo: IgA là loại kháng thể chính trong sữa mẹ, có khả năng chống vi khuẩn và virus, đặc biệt tại niêm mạc ruột và đường hô hấp của trẻ. IgA vẫn tồn tại ổn định trong sữa vắt ra nếu không bị tác động bởi nhiệt độ cao hoặc xử lý không đúng cách.
• Ảnh hưởng của nhiệt độ: Việc tiệt trùng quá mức, chẳng hạn như đun sôi sữa mẹ có thể làm biến tính protein và làm giảm đáng kể lượng kháng thể. Tuy nhiên, bảo quản lạnh hoặc đông lạnh đúng cách giúp duy trì gần như toàn bộ hoạt tính miễn dịch.
• Thời gian bảo quản: Nếu sữa mẹ được lưu trữ trong điều kiện lý tưởng (tủ lạnh hoặc tủ đông), các kháng thể như IgA, IgG và các enzyme miễn dịch khác vẫn giữ được chức năng trong thời gian dài.

Tuy nhiên, mẹ cần chú ý rằng việc bảo quản sai cách như để sữa ở nhiệt độ phòng quá lâu hoặc làm nóng sai quy trình có thể làm giảm một phần kháng thể và các thành phần miễn dịch khác.

Những lưu ý quan trọng giúp đảm bảo lượng kháng thể khi vắt sữa mẹ

Để hiểu rõ hơn về việc sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không, cần xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ sau khi vắt. Việc giữ nguyên giá trị miễn dịch của sữa mẹ phụ thuộc vào cách mẹ thực hiện các bước từ vắt, bảo quản đến sử dụng. Vậy khi vắt sữa mẹ cần lưu ý những vấn đề gì?

Cách vắt sữa

Việc vắt sữa đúng kỹ thuật là yếu tố đầu tiên giúp duy trì chất lượng kháng thể:

• Ưu tiên vắt tay hoặc máy hút sữa sạch: Mẹ nên sử dụng máy hút sữa đã được tiệt trùng kỹ hoặc vắt tay trong môi trường sạch sẽ để tránh vi khuẩn xâm nhập vào sữa.
• Không chạm tay trực tiếp vào sữa: Đảm bảo vệ sinh tay và dụng cụ, tránh tiếp xúc trực tiếp với sữa để ngăn ngừa nhiễm khuẩn, từ đó bảo vệ các thành phần miễn dịch.

Cách bảo quản

Bảo quản đúng cách là yếu tố then chốt để giữ nguyên kháng thể trong sữa mẹ vắt ra:

• Tủ lạnh (4°C): Sữa mẹ có thể được lưu trữ trong tủ lạnh ở nhiệt độ 4°C và sử dụng trong 3 - 4 ngày mà không làm mất đi các kháng thể quan trọng.
• Tủ đông (-18°C đến -20°C): Sữa mẹ trữ đông có thể giữ được chất lượng lên đến 6 tháng với các kháng thể như IgA và lactoferrin vẫn hoạt động hiệu quả.
• Rã đông đúng cách: Rã đông sữa mẹ bằng cách để trong tủ lạnh qua đêm hoặc ngâm trong nước ấm dưới 40°C. Tránh sử dụng lò vi sóng vì nhiệt độ cao có thể phá hủy kháng thể.

Những lưu ý khác

Để tránh làm giảm chất lượng kháng thể trong sữa mẹ khi vắt ra, mẹ cần lưu ý thêm một số vấn đề sau đây: 

• Vắt sữa đúng giờ: Vắt sữa đều đặn, không để sữa lưu lại quá lâu trong tuyến vú vì có thể làm giảm chất lượng kháng thể và dinh dưỡng.
• Sử dụng bình trữ sữa chuyên dụng: Chọn bình hoặc túi trữ sữa làm từ nhựa không chứa BPA, có nắp kín để đảm bảo vệ sinh và ngăn ngừa nhiễm khuẩn.
• Không đun sôi sữa mẹ: Nhiệt độ cao (trên 60°C) sẽ làm biến tính protein, phá hủy enzyme và kháng thể như IgA, khiến sữa mất đi giá trị miễn dịch.
• Không để sữa ở nhiệt độ phòng quá lâu: Trong điều kiện nóng ẩm, sữa mẹ để ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ có nguy cơ bị nhiễm khuẩn, ảnh hưởng đến chất lượng kháng thể.
• Rã đông nhẹ nhàng: Không lắc mạnh sữa khi rã đông vì có thể làm vỡ cấu trúc các protein và kháng thể. Rã đông tự nhiên trong tủ lạnh hoặc ngâm trong nước ấm dưới 40°C.
• Không tái cấp đông: Sữa đã rã đông cần được sử dụng ngay trong vòng 24 giờ và không được cấp đông lại để tránh làm mất các thành phần miễn dịch.

Sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không? Câu trả lời là không nếu mẹ biết cách vắt và bảo quản sữa đúng quy trình. Phần lớn kháng thể như IgA, lactoferrin, lysozyme và các thành phần miễn dịch khác vẫn được giữ nguyên, tiếp tục phát huy vai trò tăng cường miễn dịch cho bé. Nuôi con bằng sữa mẹ, dù là bú trực tiếp hay bú bình sữa vắt đều mang lại lợi ích vượt trội nếu mẹ thực hiện đúng cách. 

Bằng cách áp dụng các phương pháp vắt, bảo quản và sử dụng sữa mẹ khoa học, mẹ có thể yên tâm rằng trẻ sẽ nhận được đầy đủ dinh dưỡng và miễn dịch cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh. Mong rằng những chia sẻ hôm nay của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức hữu ích.