Sốt xuất huyết do virus Hanta là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Trong những năm gần đây, thế giới đã ghi nhận nhiều ca mắc bệnh do virus Hanta, đặc biệt tại châu Á và châu Âu. Tại Việt Nam, đã có bằng chứng về sự lưu hành của virus Seoul ở chuột – một chủng gây sốt xuất huyết kèm hội chứng thận. Điều này cho thấy nguy cơ tiềm ẩn trong cộng đồng và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức về sốt xuất huyết do virus Hanta.

Sốt xuất huyết do virus Hanta là gì?

Sốt xuất huyết do virus Hanta, hay còn gọi là hội chứng sốt xuất huyết kèm suy thận (HFRS), là một trong hai thể bệnh chính do virus hanta gây ra. Đây là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể dẫn đến tổn thương thận, xuất huyết và các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Virus Hanta thuộc họ Hantaviridae, được lây truyền chủ yếu từ các loài gặm nhấm như chuột nhà, chuột đồng hoặc chuột cống. Virus này không lây trực tiếp từ người sang người, mà chủ yếu qua tiếp xúc với chất thải của động vật mang mầm bệnh. 

Sốt xuất huyết do virus Hanta thường gặp ở các khu vực nông thôn, nơi chuột sinh sống gần con người, đặc biệt ở châu Á và châu Âu. Tại Việt Nam, các nghiên cứu đã ghi nhận sự lưu hành của virus Seoul ở chuột, làm tăng nguy cơ lây nhiễm sốt xuất huyết do virus Hanta trong cộng đồng.

Bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như suy thận cấp, xuất huyết nội tạng và thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Do đó, việc hiểu rõ về sốt xuất huyết do virus Hanta là bước đầu tiên để phòng ngừa hiệu quả.

Đường lây truyền sốt xuất huyết do virus Hanta

Sốt xuất huyết do virus Hanta lây truyền sang người qua nhiều con đường khác nhau, chủ yếu liên quan đến sự tiếp xúc với loài gặm nhấm mang virus. Dưới đây là các con đường lây nhiễm chính:

Tiếp xúc với chất thải chuột

Con đường lây nhiễm phổ biến nhất là hít phải bụi chứa phân, nước tiểu hoặc nước bọt của chuột nhiễm virus Hanta. Những hạt bụi nhỏ này có thể phát tán trong không khí khi dọn dẹp chuồng trại, nhà kho hoặc khu vực chuột sinh sống. Ví dụ, việc quét dọn khô ở những nơi có chuột có thể làm tăng nguy cơ hít phải virus.

Xâm nhập qua vết thương hở hoặc niêm mạc

Virus Hanta có thể xâm nhập vào cơ thể qua các vết xước trên da, hoặc qua niêm mạc mắt, mũi, miệng khi tiếp xúc trực tiếp với chất thải của chuột nhiễm bệnh. Những người làm việc trong môi trường nông nghiệp, xây dựng hoặc dọn dẹp khu vực ô nhiễm thường có nguy cơ cao hơn.

Thực phẩm và nước uống bị nhiễm bẩn

Thực phẩm hoặc nước uống bị chuột làm bẩn cũng có thể trở thành nguồn lây nhiễm sốt xuất huyết do virus Hanta. Nếu chuột tiếp xúc với thức ăn hoặc nguồn nước mà không được xử lý đúng cách, virus có thể dễ dàng truyền sang người khi tiêu thụ.

Triệu chứng của sốt xuất huyết do virus Hanta

Sốt xuất huyết do virus Hanta có các triệu chứng xuất hiện theo từng giai đoạn, từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào mức độ nhiễm bệnh và tình trạng sức khỏe của người bệnh.

Giai đoạn khởi phát

Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân thường gặp các triệu chứng giống cảm cúm, bao gồm:

• Sốt cao đột ngột, thường trên 38°C, kèm theo rét run.
• Đau đầu dữ dội, đau cơ và mệt mỏi toàn thân.
• Buồn nôn, nôn mửa hoặc đau bụng.

Những triệu chứng này thường kéo dài từ 3 – 7 ngày và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác.

Giai đoạn tiến triển

Nếu bệnh tiến triển, các triệu chứng nghiêm trọng hơn sẽ xuất hiện, bao gồm:

• Xuất huyết dưới da (nổi mẩn đỏ hoặc ban xuất huyết), chảy máu mũi hoặc xuất huyết đường tiêu hóa.
• Đau lưng, đau vùng thận, tiểu ít hoặc vô niệu.
• Phù nề, đặc biệt ở mặt và chi dưới.

Ở giai đoạn nặng, sốt xuất huyết do virus Hanta có thể gây suy thận cấp, suy hô hấp hoặc rối loạn đông máu, đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Cách phòng ngừa sốt xuất huyết do virus Hanta

Phòng ngừa sốt xuất huyết do virus Hanta chủ yếu tập trung vào việc giảm thiểu tiếp xúc với chuột và môi trường ô nhiễm. Dưới đây là các biện pháp cụ thể:

Giữ gìn vệ sinh môi trường sống

• Dọn dẹp thường xuyên: Giữ nhà cửa, kho bãi, chuồng trại sạch sẽ để hạn chế nơi trú ẩn của chuột.
• Bịt kín kẽ hở: Sử dụng vật liệu như xi măng hoặc lưới thép để bịt kín các lỗ hổng, kẽ hở mà chuột có thể xâm nhập vào nhà.
• Kiểm soát loài gặm nhấm: Sử dụng bẫy chuột hoặc các biện pháp kiểm soát sinh học an toàn để giảm số lượng chuột.

Dọn dẹp an toàn khu vực có nguy cơ

Khi dọn dẹp khu vực nghi ngờ có chuột sinh sống, cần tuân thủ các biện pháp an toàn:

• Thông gió trước khi dọn: Mở cửa sổ hoặc cửa ra vào ít nhất 30 phút để giảm nồng độ bụi chứa virus trong không khí.
• Sử dụng bảo hộ: Đeo khẩu trang, găng tay và kính bảo hộ khi dọn dẹp.
• Làm ướt bề mặt: Không quét hoặc hút bụi khô. Thay vào đó, phun dung dịch Javen pha loãng (tỷ lệ 1:10) lên bề mặt, chờ 5 phút, sau đó lau sạch bằng khăn ẩm.
• Xử lý rác thải: Đóng gói rác thải, phân chuột hoặc vật liệu ô nhiễm trong túi kín trước khi vứt bỏ.

Lưu trữ và chế biến thực phẩm an toàn

Để giảm nguy cơ nhiễm virus Hanta qua đường thực phẩm, bạn cần lưu ý một số nguyên tắc trong bảo quản và chế biến như sau:

• Bảo quản thực phẩm: Đặt thức ăn và nước uống trong hộp kín, tránh để chuột tiếp cận.
• Rửa tay sạch: Luôn rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với môi trường có nguy cơ hoặc trước khi chế biến thực phẩm.
• Kiểm tra thực phẩm: Loại bỏ ngay các thực phẩm có dấu hiệu bị chuột cắn hoặc làm bẩn.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Sốt xuất huyết do virus Hanta là một bệnh lý nghiêm trọng, đòi hỏi sự can thiệp y tế kịp thời. Bạn cần đến cơ sở y tế ngay nếu xuất hiện các triệu chứng sau:

• Sốt cao kéo dài trên 3 ngày, không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường.
• Khó thở, đau ngực hoặc ho khan kéo dài.
• Tiểu ít, phù toàn thân hoặc đau vùng thắt lưng (dấu hiệu tổn thương thận).
• Có tiền sử tiếp xúc với môi trường có chuột (nhà kho, chuồng trại, khu vực nông thôn) trong 1 – 2 tuần gần đây.

Sốt xuất huyết do virus Hanta là một bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu bạn hiểu rõ các con đường lây truyền và áp dụng các biện pháp bảo vệ đúng cách. Việc giữ gìn vệ sinh môi trường, kiểm soát loài gặm nhấm và đi khám bác sĩ ngay khi có triệu chứng nghi ngờ là những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình. Hãy nâng cao nhận thức về sốt xuất huyết do virus Hanta để chủ động đối phó với nguy cơ này.

Chủ động phòng bệnh cho bạn và gia đình ngay hôm nay tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Với đầy đủ các loại vắc xin, đội ngũ y tế tận tâm và quy trình an toàn, nhanh chóng, chúng tôi mang đến sự an tâm trong từng mũi tiêm. Hãy đặt lịch tiêm ngay để bảo vệ sức khỏe trọn vẹn cho cả nhà!