Răng mọc lẫy ở trẻ là gì? Dấu hiệu và cách xử lý

Răng mọc lẫy là tình trạng thường gặp ở trẻ em khiến nhiều phụ huynh lo lắng. Nó không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây khó khăn trong việc ăn nhai, thậm chí có thể làm sai lệch khớp cắn nếu không được can thiệp kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về hiện tượng răng mọc lẫy ở trẻ, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các cách xử lý phù hợp.

Răng mọc lẫy là gì?

Răng mọc lẫy (hay còn gọi là “răng cá mập” - shark teeth) là hiện tượng răng vĩnh viễn mọc lên khi răng sữa cùng vị trí chưa kịp rụng. Điều này dẫn đến việc tồn tại hai hàng răng song song trên cung hàm, thường gặp nhất ở răng cửa dưới và răng hàm nhỏ. Nguyên nhân chủ yếu là do răng sữa không bị tiêu chân đúng thời điểm, làm cản trở quá trình mọc răng vĩnh viễn.

Tình trạng răng mọc lẫy không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn làm sai lệch khớp cắn, gây khó khăn trong việc ăn nhai và phát âm. Ngoài ra, việc chen chúc giữa các răng khiến việc vệ sinh răng miệng trở nên khó khăn hơn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý răng miệng như sâu răng, viêm lợi, viêm nha chu. 

Những trường hợp răng mọc lẫy thường gặp

Răng mọc lẫy là tình trạng răng vĩnh viễn mọc sai vị trí do răng sữa chưa rụng đúng thời điểm. Dựa trên vị trí, hiện tượng này thường được chia thành 3 dạng phổ biến:

• Răng mọc lẫy hàm trên: Răng vĩnh viễn ở hàm trên thường có kích thước lớn hơn răng sữa, trong khi cung hàm chưa đủ phát triển để tạo khoảng trống phù hợp. Hệ quả là răng mọc chen chúc, lệch khỏi vị trí chuẩn, gây ảnh hưởng rõ rệt đến thẩm mỹ, đặc biệt ở vùng răng cửa.
• Răng mọc lẫy hàm dưới: Tình trạng này xuất hiện khi răng cửa vĩnh viễn mọc ra phía sau răng sữa chưa rụng. Mặc dù ít ảnh hưởng đến diện mạo hơn răng hàm trên, nhưng răng mọc lẫy hàm dưới dễ dẫn đến sai khớp cắn, làm cản trở chức năng nhai và phát âm.
• Răng mọc lẫy vào trong: Đây là dạng mọc lẫy khiến răng vĩnh viễn trồi lên lệch hẳn vào phía trong cung hàm do thiếu không gian. Dạng này không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn tạo điều kiện tích tụ mảng bám, tăng nguy cơ sâu răng và viêm lợi.

Nguyên nhân gây ra răng mọc lẫy ở trẻ

Hiện tượng răng mọc lẫy ở trẻ là một trong những tình trạng sai lệch khớp cắn phổ biến, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, chức năng ăn nhai và phát âm của trẻ. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

Yếu tố di truyền

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cấu trúc hàm và răng của trẻ. Nếu trong gia đình có người từng bị lệch khớp cắn, răng mọc chen chúc, hô, móm... thì khả năng trẻ gặp các bất thường về răng miệng, bao gồm răng mọc lẫy, cũng cao hơn.

Rụng răng sữa sớm

Răng sữa đóng vai trò như giữ cho răng vĩnh viễn. Khi răng sữa rụng sớm do sâu răng hoặc chấn thương, khoảng trống này có thể bị các răng lân cận chiếm chỗ, khiến răng vĩnh viễn mọc sai lệch hoặc chen lấn vị trí không phù hợp.

Cung hàm hẹp

Khi cung hàm phát triển không đầy đủ hoặc quá hẹp, các răng vĩnh viễn không có đủ không gian để mọc đúng vị trí, dẫn đến tình trạng mọc chen chúc hoặc mọc lẫy vào trong.

Thói quen xấu

Các thói quen như bú bình kéo dài, mút ngón tay, đẩy lưỡi, nghiến răng khi ngủ ở trẻ nhỏ có thể gây ảnh hưởng đến hướng mọc và sự phát triển bình thường của răng, dẫn đến răng mọc sai lệch khỏi vị trí chuẩn.

Răng sữa bị sâu

Răng sữa sâu không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây viêm tủy, ảnh hưởng đến mầm răng vĩnh viễn bên dưới. Tình trạng này khiến răng vĩnh viễn có nguy cơ mọc lệch, mọc sai trục hoặc trồi lệch khỏi vị trí dự kiến.

Thiếu hụt dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển hệ thống xương hàm và răng. Việc thiếu hụt các vi chất như canxi, vitamin D, phospho... có thể dẫn đến cấu trúc răng yếu, thời gian mọc răng không đồng đều và tăng nguy cơ mọc lẫy.

Nhận diện sớm các nguyên nhân sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều chỉnh tình trạng răng mọc lẫy, từ đó đảm bảo sức khỏe răng miệng và phát triển toàn diện cho trẻ.

Dấu hiệu răng mọc lẫy ở trẻ

Răng mọc lẫy là tình trạng thường gặp trong giai đoạn thay răng ở trẻ nhỏ. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo:

• Răng mọc lệch hàng, chen chúc hoặc không đúng vị trí: Đây là biểu hiện rõ rệt nhất. Răng vĩnh viễn có thể mọc phía sau hoặc phía trong răng sữa, khiến hai hàng răng tồn tại song song.
• Khớp cắn sai lệch: Trẻ có thể bị hô, móm, cắn chéo… do răng mọc sai hướng, ảnh hưởng đến sự khớp nhau của hai hàm.
• Răng sữa chưa rụng dù đến thời điểm thay răng: Nếu răng vĩnh viễn đã mọc nhưng răng sữa tương ứng vẫn chưa lung lay, nguy cơ mọc lẫy rất cao.
• Đau hoặc khó chịu khi ăn nhai: Răng mọc chen chúc có thể khiến trẻ cảm thấy đau nhức, ê buốt, gây khó khăn trong việc ăn nhai hoặc vệ sinh răng miệng.

Cách xử lý khi trẻ bị răng mọc lẫy

Răng mọc lẫy nếu không được can thiệp kịp thời có thể ảnh hưởng lâu dài đến khớp cắn, thẩm mỹ và chức năng ăn nhai của trẻ. Dưới đây là một số biện pháp điều chỉnh phổ biến:

• Tập đẩy lưỡi: Đối với những trường hợp răng mọc lệch nhẹ, phụ huynh có thể hướng dẫn trẻ dùng đầu lưỡi đẩy nhẹ nhàng vào răng lệch mỗi ngày để hỗ trợ răng dịch chuyển về vị trí phù hợp.
• Sử dụng khí cụ chỉnh nha tháo lắp: Trong giai đoạn răng hỗn hợp (6-12 tuổi), bác sĩ có thể chỉ định khí cụ chỉnh nha chuyên dụng giúp nong rộng cung hàm hoặc điều hướng sự mọc răng vĩnh viễn đúng vị trí, hạn chế lệch lạc.
• Niềng răng cố định: Nếu răng mọc lẫy gây sai khớp cắn hoặc chen chúc nghiêm trọng, đặc biệt sau 12 tuổi, can thiệp bằng khí cụ cố định như mắc cài sẽ giúp sắp xếp răng đều đặn, đảm bảo chức năng ăn nhai và thẩm mỹ lâu dài.

Tốt nhất, phụ huynh nên đưa trẻ đến khám răng định kỳ để được đánh giá và tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa chỉnh nha.

Răng mọc lẫy ở trẻ là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn thay răng sữa và mọc răng vĩnh viễn. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, răng mọc lẫy có thể ảnh hưởng đến khớp cắn, chức năng ăn nhai và thẩm mỹ khuôn mặt của trẻ trong tương lai. Do đó, cha mẹ cần theo dõi quá trình mọc răng của bé, đưa trẻ đi khám nha khoa định kỳ và chủ động can thiệp đúng thời điểm là điều cần thiết để đảm bảo sự phát triển răng miệng của trẻ.