Phế cầu mũi 4 tiêm muộn có sao không? Ảnh hưởng và cách xử lý

Nhiều phụ huynh lo lắng khi lịch tiêm chủng của con bị gián đoạn, đặc biệt với vắc xin phế cầu. Câu hỏi thường gặp là: Phế cầu mũi 4 tiêm muộn có sao không và liệu việc chậm trễ có ảnh hưởng đến hiệu quả bảo vệ của trẻ. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ ý nghĩa của mũi tiêm này, tác động khi tiêm muộn và hướng xử lý an toàn để đảm bảo con luôn được bảo vệ tốt nhất.

Phế cầu mũi 4 tiêm muộn có sao không?

Theo chuyên gia, mũi nhắc giúp hệ miễn dịch ghi nhớ tốt hơn và tạo ra kháng thể mạnh hơn. Khi tiêm muộn cơ thể trẻ vẫn có khả năng hình thành miễn dịch tuy nhiên mức bảo vệ có thể giảm trong giai đoạn chờ tiêm. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh do phế cầu như viêm phổi, viêm tai giữa hoặc nhiễm trùng huyết. Việc nhắc lại giúp trẻ củng cố miễn dịch và hạn chế khả năng mắc bệnh nặng.

Trong đa số trường hợp việc tiêm muộn không làm mất tác dụng của các mũi tiêm trước đó. Trẻ vẫn có thể tiếp tục tiêm bù mà không cần tiêm lại từ đầu. Tuy nhiên thời gian miễn dịch có thể bị gián đoạn khiến phụ huynh dễ lo lắng. Do đó, phụ huynh nên hiểu rằng ảnh hưởng chủ yếu nằm ở giai đoạn chờ tiêm chứ không ảnh hưởng vĩnh viễn đến khả năng bảo vệ.

Không tiêm phế cầu mũi 4 có ảnh hưởng gì không?

Theo chuyên gia, khả năng bảo vệ của vắc xin cần được duy trì liên tục theo đúng lịch. Do đó, phụ huynh cần lưu ý đến một số vấn đề sau nếu không phế cầu mũi 4:

Nguy cơ mắc bệnh tăng lên

Nếu không được tiêm nhắc đúng thời điểm trẻ có thể đối mặt với các nguy cơ sau:

• Miễn dịch giảm dần theo thời gian khiến trẻ dễ mắc lại bệnh.
• Tăng khả năng bị viêm phổi hoặc viêm màng não do phế cầu.
• Bệnh có thể diễn tiến nặng hơn ở những trẻ có sức đề kháng yếu.

Những bệnh lý này thuộc nhóm gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm trong đó có viêm phổi và nhiễm trùng huyết. Đây là lý do việc hoàn thành mũi nhắc rất cần thiết.

Gián đoạn miễn dịch ở giai đoạn quan trọng

Trẻ trong năm đầu đời và giai đoạn sau 12 tháng thường dễ mắc bệnh hơn do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Mũi phế cầu thứ 4 được đưa vào lịch tiêm nhằm củng cố miễn dịch khi trẻ bước sang tuổi thứ hai. Không tiêm mũi này đúng thời điểm sẽ khiến hệ bảo vệ tự nhiên của trẻ bị gián đoạn trong thời điểm quan trọng.

Không cần tiêm lại từ đầu

Nhiều phụ huynh lo lắng rằng bỏ qua mũi thứ 4 quá lâu có thể khiến trẻ phải tiêm lại từ đầu tuy nhiên điều này thường không xảy ra. Mũi nhắc vẫn có hiệu quả khi được tiêm bổ sung nên phụ huynh không cần quá lo lắng mà chỉ cần đưa trẻ đi tiêm ngay khi có thể.

Phải làm sao khi đang tiêm phế cầu mũi 3 mà hết vắc xin?

Đây là thắc mắc thường gặp khi phụ huynh đưa trẻ đi tiêm nhưng cơ sở tiêm chủng hết loại vắc xin mà trẻ đang sử dụng. Trước khi quyết định chuyển đổi phụ huynh cần hiểu rõ nguyên tắc an toàn khi thay đổi loại vắc xin. Bao gồm:

• Có thể chuyển loại vắc xin trong một số trường hợp: Theo kiến thức y khoa cơ bản nhiều loại vắc xin phế cầu hiện nay có cơ chế hoạt động tương tự. Một số trường hợp có thể chuyển đổi nhưng cần tuân theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Mục tiêu là đảm bảo trẻ được hoàn thành đủ số mũi theo phác đồ mà không làm gián đoạn miễn dịch.
• Không nên tự ý chuyển loại: Không nên tự ý thay đổi khi chưa có hướng dẫn vì mỗi loại vắc xin có thành phần và số lượng chủng khác nhau. Nếu đổi loại không đúng có thể khiến lịch tiêm của trẻ không phù hợp. Phụ huynh cần trình bày rõ lịch sử tiêm để nhân viên y tế đánh giá xem trẻ có cần điều chỉnh hay không.
• Theo dõi sau khi chuyển đổi: Nếu trẻ được chỉ định chuyển sang loại khác phụ huynh nên quan sát phản ứng sau tiêm như sốt nhẹ hoặc đau tại vị trí tiêm. Đây là phản ứng bình thường của cơ thể khi tạo miễn dịch. Điều quan trọng là phụ huynh ghi lại lịch sử tiêm để mũi tiếp theo không bị gián đoạn.

Cách phòng tránh việc tiêm trễ mũi phế cầu

Phụ huynh có thể áp dụng một số biện pháp giúp đảm bảo trẻ tiêm đúng lịch vắc xin phế cầu như sau:

• Ghi chú lịch tiêm rõ ràng: Việc ghi chú lịch tiêm lên sổ tay hoặc điện thoại giúp phụ huynh dễ theo dõi. Khi lịch tiêm được ghi rõ ràng phụ huynh sẽ hạn chế nguy cơ quên hoặc nhầm lẫn thời gian tiêm.
• Sử dụng ứng dụng nhắc lịch tiêm: Phụ huynh có thể dùng ứng dụng theo dõi lịch tiêm hoặc đăng ký tin nhắn nhắc lịch tại các cơ sở y tế. Một số ứng dụng cho phép kiểm tra lịch sử tiêm chủng để hỗ trợ phụ huynh theo dõi thông tin mũi tiêm của trẻ một cách dễ dàng. Đây là cách giúp giảm nguy cơ tiêm trễ trong tương lai.
• Thời điểm nên hoãn tiêm: Có những trường hợp trẻ cần được hoãn tiêm để đảm bảo an toàn như trẻ đang sốt cao, trẻ có dấu hiệu viêm nhiễm cấp tính hoặc có phản ứng bất thường sau các mũi tiêm trước. Tuy nhiên, những lý do này mang tính tạm thời nên sau khi trẻ hồi phục phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm bù sớm.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần: Phụ huynh nên hỏi ý kiến nhân viên y tế để nắm rõ tình trạng của trẻ trong những trường hợp cần điều chỉnh lịch tiêm. Nhân viên y tế sẽ dựa trên lịch sử tiêm cùng tuổi của trẻ để đưa ra hướng dẫn phù hợp giúp đảm bảo trẻ được tiêm đủ mũi theo phác đồ của Bộ Y tế.

Qua bài viết phụ huynh đã phần nào hiểu rõ vấn đề phế cầu mũi 4 tiêm muộn có sao không cùng những ảnh hưởng nếu trẻ tiêm trễ hoặc bỏ qua mũi nhắc. Việc duy trì lịch tiêm đầy đủ giúp trẻ có miễn dịch ổn định trong giai đoạn quan trọng. Dù tiêm muộn vẫn có thể tiếp tục nhưng phụ huynh nên cho trẻ tiêm sớm nhất có thể. Để hạn chế lỡ lịch phụ huynh có thể sử dụng ứng dụng nhắc lịch hoặc tham khảo nhân viên y tế khi cần.