Phản ứng sau tiêm lao ở trẻ sơ sinh: Những điều phụ huynh cần biết

Vắc xin phòng lao (BCG) là một trong những mũi tiêm quan trọng đầu đời của trẻ sơ sinh, giúp bảo vệ trẻ khỏi bệnh lao, đặc biệt là lao màng não và lao kê. Tuy nhiên, sau tiêm, trẻ có thể gặp một số phản ứng tại chỗ hoặc toàn thân, khiến phụ huynh lo lắng. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ về phản ứng sau tiêm lao, thời điểm cần đưa trẻ đi khám và cách chăm sóc trẻ sau tiêm để đảm bảo an toàn.

Phản ứng sau tiêm lao ở trẻ sơ sinh

Cũng như bất cứ loại vắc xin nào, khi tiêm lao, trẻ cũng có thể gặp một số phản ứng phụ.

Sau khi tiêm vắc xin BCG, trẻ em thường trải qua một số phản ứng tại chỗ, nhưng hầu hết đều là bình thường và không nghiêm trọng. Các phản ứng này có thể bao gồm:

• Đỏ, sưng và đau nhẹ tại vị trí tiêm: Đây là phản ứng phổ biến và thường không kéo dài.
• Xuất hiện nốt nhỏ tại vị trí tiêm: Nốt này thường xuất hiện ngay sau khi tiêm và sẽ biến mất sau khoảng 30 phút.
• Vết loét nhỏ: Sau khoảng 2 tuần, có thể hình thành một vết loét nhỏ tại vị trí tiêm. Vết thương này sẽ tự lành và để lại một vết sẹo nhỏ có đường kính khoảng 5mm, cho thấy trẻ đã phát triển miễn dịch.

Mặc dù phản ứng nghiêm trọng rất hiếm xảy ra, nhưng ở những trẻ có chức năng miễn dịch kém, các tác dụng phụ có thể trở nên nặng hơn. Một số tác dụng phụ có thể gặp phải bao gồm:

• Sốt nhẹ: Kèm theo nổi hạch hoặc áp xe tại chỗ tiêm.

• Phản ứng hiếm gặp (xảy ra chỉ với 1/1.000.000 trường hợp): Nhiễm trùng BCG toàn thân, viêm tủy, viêm hạch bạch huyết có mủ (thường xuất hiện từ 2 - 6 tháng sau khi tiêm BCG).

Phụ huynh cần theo dõi sát sao các phản ứng của trẻ và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hầu hết các phản ứng sau tiêm phòng lao đều tự khỏi và không để lại biến chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm, trẻ có thể gặp tác dụng phụ nghiêm trọng, cần được thăm khám và điều trị.

Các dấu hiệu cần đưa trẻ đi khám ngay:

• Trẻ sốt cao liên tục trên 39°C, không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
• Vết tiêm có dấu hiệu nhiễm trùng nặng, mưng mủ kéo dài hơn 6 tuần.
• Sưng hạch lớn dưới cánh tay hoặc có hiện tượng rò dịch.
• Xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như tím tái, khó thở, co giật.

Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp hạn chế nguy cơ biến chứng nặng do nhiễm trùng hoặc phản ứng quá mức với vắc xin. Ngoài ra, bác sĩ có thể hướng dẫn cách xử lý phù hợp để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng khi gặp phải các phản ứng sau tiêm lao.

Chăm sóc trẻ sau tiêm lao

Việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp hạn chế các phản ứng sau tiêm lao và giúp trẻ nhanh chóng thích nghi với vắc xin.

Cách vệ sinh vết tiêm:

• Giữ sạch vết tiêm: Không bôi thuốc mỡ, kem sát trùng hoặc đắp bất kỳ loại thuốc nào lên vị trí tiêm.
• Không gãi, chạm vào vết tiêm: Tránh làm tổn thương hoặc kích thích phản ứng viêm nặng hơn.
• Không dùng băng dán vết loét: Việc che phủ kín có thể làm ứ dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Cách xử lý khi trẻ sốt nhẹ sau tiêm:

• Cho trẻ bú mẹ nhiều hơn để bù nước.
• Nếu trẻ sốt trên 38,5°C, có thể sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.
• Theo dõi sát tình trạng của trẻ trong 48 giờ đầu sau tiêm.

Những lưu ý khi tiêm vắc xin lao

Để hạn chế tối đa những phản ứng sau tiêm lao, ba mẹ cần lưu ý:

Chuẩn bị trước khi tiêm:

• Không để trẻ bị đói trước khi tiêm, tránh nguy cơ hạ đường huyết.
• Chủ động thông báo với nhân viên y tế nếu trẻ có tiền sử dị ứng, sinh non hoặc có phản ứng mạnh với lần tiêm trước.
• Hỏi rõ về loại vắc xin được sử dụng, hạn sử dụng và các phản ứng có thể xảy ra.

Theo dõi sau tiêm:

• Nán lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng tức thì.
• Theo dõi tại nhà trong vòng 48 giờ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Khi trẻ có phản ứng nhẹ như sưng đỏ, sốt nhẹ, quấy khóc, phụ huynh cần kiên nhẫn theo dõi và chăm sóc theo hướng dẫn.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vắc xin BCG rất an toàn và hiệu quả trong việc phòng bệnh lao. Các phản ứng sau tiêm thường nhẹ và tự khỏi. Phụ huynh không nên quá lo lắng nhưng cần theo dõi sát sao để đảm bảo trẻ không gặp biến chứng nghiêm trọng.

Vắc xin BCG đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bệnh lao. Việc hiểu rõ về phản ứng sau tiêm lao sẽ giúp cha mẹ yên tâm hơn và có hướng xử lý kịp thời khi cần thiết. Nếu trẻ gặp phản ứng nhẹ, cha mẹ có thể chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn. Tuy nhiên, khi có dấu hiệu bất thường, việc đưa trẻ đi khám sớm là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho trẻ. Hãy luôn theo dõi và chăm sóc trẻ đúng cách để giúp con có một khởi đầu khỏe mạnh!

Việc tiêm phòng không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần kiểm soát và giảm thiểu sự lây lan của bệnh trong cộng đồng. Bạn có thể liên hệ với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu gần nhất để biết thêm chi tiết về lịch tiêm và quy trình đăng ký.