Ở cữ sau sinh bao lâu là đủ?

Trong quan niệm truyền thống của người Việt, ở cữ là khoảng thời gian phụ nữ sau sinh cần nghỉ ngơi, kiêng cữ để phục hồi sức khỏe và tránh các bệnh hậu sản. Hiện nay trong xã hội hiện đại, quan niệm về thời gian ở cữ đang có nhiều thay đổi đáng kể, đòi hỏi cách tiếp cận khoa học và linh hoạt hơn.

Ở cữ là gì và vì sao cần thiết?

Ở cữ là giai đoạn khoảng 4 đến 6 tuần đầu sau sinh khi cơ thể người mẹ trải qua các biến đổi lớn để trở lại trạng thái trước mang thai. Đây là thời kỳ phục hồi tử cung, nội tiết tố, hệ tiêu hóa và thể lực nói chung. Mục tiêu chính của việc ở cữ bao gồm:

• Giúp tử cung co lại và hết sản dịch hoàn toàn.
• Ổn định nội tiết tố, đặc biệt là estrogen và progesterone.
• Củng cố miễn dịch, phòng tránh viêm nhiễm.
• Tạo điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả.
• Hồi phục thể lực và phòng ngừa trầm cảm sau sinh.

Y học hiện đại gọi đây là giai đoạn hậu sản, thường kéo dài 6 tuần nhưng có thể linh hoạt tùy theo tình trạng sức khỏe của người mẹ và phương thức sinh. Nếu bỏ qua hoặc thực hiện không đúng cách, phụ nữ sau sinh có thể gặp phải các hậu quả như:

• Sức khỏe phục hồi chậm, dễ mệt mỏi kéo dài.
• Nguy cơ nhiễm trùng, băng huyết hoặc viêm tử cung.
• Rối loạn tâm trạng, trầm cảm sau sinh.
• Ảnh hưởng đến chất lượng sữa và việc chăm sóc bé.

Vì vậy, dù không còn phải nằm than, kiêng nước như xưa nhưng việc nghỉ ngơi hợp lý và chăm sóc hậu sản vẫn cần được thực hiện đúng mức.

Ở cữ bao lâu là đủ? Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian ở cữ

Thời gian ở cữ không hoàn toàn cố định cho mọi phụ nữ mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Dưới đây là các tiêu chí phổ biến ảnh hưởng đến khoảng thời gian hợp lý.

Dựa trên phương pháp sinh

Sinh thường: Thông thường, phụ nữ sinh thường phục hồi nhanh hơn. Thời gian ở cữ khuyến nghị là khoảng 4 đến 6 tuần, trong đó 2 tuần đầu nên nghỉ ngơi hoàn toàn. Khoảng từ 2 đến 4 tuần tiếp theo có thể thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng, vận động từ từ. Sau 6 tuần có thể bắt đầu tập thể dục nhẹ nhàng nếu không có biến chứng.

Sinh mổ: Do can thiệp phẫu thuật, mẹ sinh mổ cần thời gian phục hồi dài hơn. Thời gian ở cữ nên kéo dài từ 6 đến 8 tuần, nhất là để đảm bảo lành vết mổ và tránh nhiễm trùng. Tiếp đến 2 đến 3 tuần đầu cần nghỉ ngơi tuyệt đối, tránh các hoạt động gây áp lực lên vết mổ. Khoảng từ 3 đến 6 tuần tiếp theo nên hạn chế nâng vật nặng và các hoạt động gắng sức. Cuối cùng khi từ 6 đến 8 tuần các mẹ nên tiếp tục ở cữ nhẹ nhàng, dần dần tăng cường hoạt động.

Dựa vào tình trạng sức khỏe sau sinh

Nếu mẹ có các vấn đề như thiếu máu, huyết áp không ổn định như hay tụt huyết áp hoặc huyết áp cap, sản dịch ra kéo dài, nhiễm trùng hoặc trầm cảm nhẹ sau sinh, thời gian ở cữ có thể kéo dài hơn 6 tuần. Ngược lại, nếu phục hồi tốt, mẹ có thể dần trở lại các hoạt động thường ngày sớm hơn, nhưng vẫn cần tránh làm việc nặng và căng thẳng tinh thần.

Yếu tố cá nhân và hoàn cảnh gia đình

Không ít mẹ phải chăm bé một mình, không có người hỗ trợ, hoặc cần quay lại công việc sớm. Trong trường hợp này, thời gian nghỉ cữ có thể rút ngắn, nhưng cần bù đắp bằng cách ăn uống đủ dinh dưỡng, tranh thủ nghỉ ngơi khi có thể và chú ý chăm sóc sức khỏe tinh thần.

Những lưu ý quan trọng trong thời gian ở cữ

Trong thời gian ở cữ, không chỉ nghỉ ngơi mà còn cần xây dựng chế độ chăm sóc khoa học để quá trình hồi phục đạt hiệu quả tối ưu. Dưới đây là những lưu ý mẹ nên chú trọng.

Chế độ dinh dưỡng đầy đủ, không kiêng khem cực đoan

Một số mẹ sau sinh vẫn áp dụng các chế độ ăn quá kiêng khem như chỉ ăn thịt nạc, cơm trắng, kiêng rau, trái cây vì sợ lạnh bụng hoặc ảnh hưởng đến sữa. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, mẹ sau sinh cần:

• Ăn đa dạng nhóm thực phẩm: Đạm, tinh bột, rau củ, trái cây, chất béo lành mạnh.
• Uống đủ nước, khoảng từ 2 đến 2,5 lít/ngày, có thể bổ sung sữa, nước gạo rang, nước đậu đen.
• Tránh thực phẩm nhiều gia vị, dầu mỡ, nước uống có cồn hoặc caffeine quá mức.

Vệ sinh cá nhân đúng cách

• Có thể tắm sau sinh vài ngày nếu vết thương ổn định, nhưng nên dùng nước ấm và tắm nhanh.
• Thay băng vệ sinh thường xuyên, giữ vùng kín sạch, khô.
• Tránh ngâm mình trong bồn hoặc quan hệ tình dục trong ít nhất 6 tuần đầu tiên.

Vận động nhẹ nhàng và chăm sóc tinh thần

Không cần nằm một chỗ quá lâu, mẹ nên vận động nhẹ nhàng sau 1 đến 2 ngày nếu sinh thường hoặc sau 3 đến 5 ngày nếu sinh mổ để tránh thuyên tắc tĩnh mạch và giúp tử cung co hồi tốt. Ngoài ra, việc tâm sự, chia sẻ cảm xúc với người thân, duy trì giấc ngủ và tránh căng thẳng là rất cần thiết để ngăn ngừa trầm cảm sau sinh. Nếu cảm thấy lo âu kéo dài, mệt mỏi hoặc có dấu hiệu buồn bã, mất hứng thú, mẹ nên tìm đến bác sĩ tâm lý sớm.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc ở cữ sau sinh bao lâu là đủ mà bạn có thể tham khảo. Tóm lại, ở cữ có thể mang lại lợi ích cho sản phụ nếu được thực hiện đúng cách. Việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế cũng rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình phục hồi sau sinh.