Nước tiểu để lâu có xét nghiệm được không? Cảnh báo sai lệch kết quả

Xét nghiệm nước tiểu là một trong những bước cơ bản nhưng quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát và phát hiện sớm các bệnh lý về thận, gan, tiết niệu hoặc tiểu đường. Tuy nhiên, nhiều người vẫn thắc mắc nước tiểu để lâu xét nghiệm có làm sai lệch kết quả hay không. Bài viết dưới đây từ Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ cơ chế, nguyên tắc bảo quản và quy trình lấy mẫu đúng chuẩn y khoa để kết quả xét nghiệm đạt độ chính xác cao nhất.

Nước tiểu để lâu có xét nghiệm được không?

Việc xét nghiệm nước tiểu đòi hỏi mẫu phải được lấy và xử lý trong thời gian sớm nhất có thể để đảm bảo kết quả phản ánh đúng tình trạng sức khỏe của người bệnh. Nước tiểu để lâu không nên sử dụng cho mục đích xét nghiệm, vì sau khi ra khỏi cơ thể, thành phần hóa học và sinh học của nước tiểu sẽ nhanh chóng thay đổi.

Cụ thể, nhiệt độ môi trường, ánh sáng và sự phát triển của vi khuẩn có thể khiến các chất trong nước tiểu bị phân hủy, dẫn đến sai lệch các chỉ số quan trọng như glucose, protein, nitrit hay pH. Ngoài ra, tế bào máu và tế bào biểu mô trong nước tiểu cũng bị vỡ hoặc biến dạng theo thời gian, làm giảm độ chính xác của kết quả.

Do đó, mẫu nước tiểu lý tưởng cần được xét nghiệm trong vòng 1 - 2 giờ kể từ lúc lấy. Nếu chưa thể thực hiện ngay, người bệnh nên bảo quản mẫu trong ngăn mát (2 - 8°C) để hạn chế sự phát triển của vi sinh vật. Trong một số trường hợp đặc biệt như xét nghiệm định lượng 24 giờ, nước tiểu có thể được bảo quản bằng dung dịch acid clohydric 1% hoặc dung dịch chuyên dụng nhằm ổn định các thành phần cần đo.

Tóm lại, nước tiểu để lâu hoàn toàn có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm, khiến bác sĩ khó đánh giá đúng tình trạng bệnh lý về thận, tiết niệu hay chuyển hóa. Vì vậy, tuân thủ thời gian và điều kiện bảo quản là yếu tố bắt buộc trong mọi quy trình xét nghiệm.

Khi nào cần xét nghiệm nước tiểu?

Xét nghiệm nước tiểu là phương pháp phổ biến trong y học, giúp đánh giá chức năng thận, gan, hệ tiết niệu và tình trạng chuyển hóa của cơ thể. Đây là một xét nghiệm đơn giản, không xâm lấn, nhưng mang lại giá trị chẩn đoán cao.

Người bệnh thường được chỉ định xét nghiệm nước tiểu trong các trường hợp sau:

• Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm các bất thường trong chuyển hóa hoặc chức năng bài tiết.
• Theo dõi quá trình điều trị bệnh: Người mắc bệnh thận, tiểu đường, tăng huyết áp hoặc bệnh lý gan cần xét nghiệm định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị.
• Khi có dấu hiệu bất thường: Như tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu sậm màu, có máu hoặc sủi bọt, đau vùng thắt lưng, mệt mỏi kéo dài.
• Phụ nữ mang thai: Xét nghiệm giúp phát hiện sớm nguy cơ tiền sản giật, viêm đường tiết niệu hoặc nhiễm trùng thai kỳ.
• Trước phẫu thuật: Để đánh giá tổng quát tình trạng sức khỏe và phát hiện các rối loạn tiềm ẩn.
• Kiểm tra chất kích thích hoặc ma túy: Một số xét nghiệm đặc biệt có thể xác định sự hiện diện của các chất này trong nước tiểu.

Tùy theo mục đích, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm nước tiểu thông thường, xét nghiệm bằng que thử, soi kính hiển vi hoặc xét nghiệm nước tiểu 24 giờ. Mỗi phương pháp mang lại thông tin khác nhau, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe của người bệnh.

Quy trình lấy và bảo quản mẫu nước tiểu đúng chuẩn

Để kết quả xét nghiệm phản ánh đúng thực tế, người bệnh cần lấy mẫu nước tiểu đúng cách và tuân thủ quy trình bảo quản chuẩn y khoa.

Chuẩn bị trước khi lấy mẫu:

• Vệ sinh tay và vùng sinh dục sạch sẽ, tránh sử dụng dung dịch tẩy rửa có hương liệu vì có thể làm thay đổi độ pH của mẫu.
• Không uống rượu, cà phê, nước ngọt hoặc dùng thuốc (trừ khi được bác sĩ cho phép) trước khi lấy mẫu.
• Phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt nên báo với bác sĩ để tránh lẫn máu vào mẫu.

Cách lấy mẫu nước tiểu giữa dòng:

• Đi tiểu bỏ phần đầu dòng, sau đó lấy phần nước tiểu giữa dòng (khoảng 20ml) vào lọ đựng vô trùng.
• Đậy nắp kín, dán nhãn ghi rõ họ tên, thời gian lấy mẫu.
• Giao ngay cho nhân viên y tế hoặc chuyển đến phòng xét nghiệm trong vòng 1 - 2 giờ.

Cách thu thập mẫu nước tiểu 24 giờ (Dành cho xét nghiệm đánh giá chức năng thận và các chỉ số chuyển hóa):

• Bỏ lần tiểu đầu tiên vào buổi sáng, sau đó thu thập toàn bộ lượng nước tiểu trong 24 giờ tiếp theo.
• Mẫu phải được bảo quản lạnh liên tục (2 - 8°C) hoặc trong bình có chứa dung dịch bảo quản chuyên dụng.
• Sau khi kết thúc 24 giờ, ghi rõ tổng thể tích nước tiểu và chuyển mẫu đến phòng xét nghiệm càng sớm càng tốt.

Bảo quản và vận chuyển:

• Mẫu nước tiểu cần được bảo quản mát hoặc trong môi trường có chất bảo quản hóa học để ngăn ngừa vi sinh phát triển và duy trì ổn định các chất cần xét nghiệm.
• Tuyệt đối không để mẫu ở nhiệt độ phòng quá lâu vì có thể dẫn đến phân hủy protein, tăng pH và sai lệch kết quả phân tích.

Những lưu ý cần nhớ khi lấy mẫu xét nghiệm nước tiểu

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm nước tiểu chính xác và đáng tin cậy, người bệnh cần lưu ý một số điểm quan trọng trước và trong khi lấy mẫu:

• Lựa chọn thời điểm thích hợp: Nên lấy mẫu nước tiểu buổi sáng sớm vì lúc này nước tiểu cô đặc, phản ánh rõ nhất tình trạng chức năng thận và hệ tiết niệu.
• Giữ chế độ sinh hoạt bình thường: Không nên uống quá nhiều nước hoặc nhịn tiểu quá lâu trước khi lấy mẫu, vì có thể làm thay đổi nồng độ các chất trong nước tiểu.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích và thuốc: Tránh uống cà phê, rượu, bia hoặc dùng thuốc lợi tiểu, vitamin C liều cao, thực phẩm chức năng… trước khi lấy mẫu, trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
• Thông báo tình trạng sức khỏe: Nếu đang mang thai, hành kinh hoặc điều trị bằng thuốc, cần thông báo cho nhân viên y tế để được hướng dẫn cách lấy mẫu phù hợp.
• Không để mẫu quá lâu: Sau khi lấy, nên gửi mẫu đến phòng xét nghiệm trong vòng 1 - 2 giờ; nếu cần chờ, phải bảo quản ở nhiệt độ 2 - 8°C để tránh biến đổi thành phần.
• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Mỗi loại xét nghiệm có yêu cầu khác nhau (thông thường, 24 giờ, hoặc định tính), vì vậy cần lấy mẫu đúng theo hướng dẫn được cung cấp.

Tóm lại, nước tiểu để lâu có xét nghiệm được không, câu trả lời là không nên. Việc chậm trễ hoặc bảo quản sai cách có thể khiến mẫu bị biến đổi, dẫn đến kết quả không chính xác, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chẩn đoán và điều trị. Để đảm bảo sức khỏe hệ tiết niệu và toàn thân, bạn nên lấy mẫu đúng hướng dẫn, thực hiện xét nghiệm tại các cơ sở y tế uy tín và duy trì khám định kỳ để phát hiện sớm bất thường.