Norovirus là gì? Các dấu hiệu khi bạn nhiễm Norovirus

Norovirus là một loại virus phổ biến gây ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy, đồng thời rất dễ lây lan. Các triệu chứng của bệnh nhiễm Norovirus tương tự như cúm dạ dày, bao gồm đau bụng và nôn ói. Virus này có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp, bề mặt nhiễm bẩn, thực phẩm hoặc nước uống.

Norovirus là gì?

Norovirus là virus gây viêm dạ dày – ruột với khả năng lây lan rất cao. Chỉ cần tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bệnh, hoặc chạm vào bề mặt nhiễm virus, bạn có thể bị lây. Virus này đặc biệt dễ bùng phát trong các khu vực đông người như bệnh viện, trường học và nhà trẻ.

Mọi lứa tuổi đều có nguy cơ nhiễm norovirus. Đây là nguyên nhân chính gây tiêu chảy cấp và nôn mửa, đồng thời cũng thường đứng sau các vụ ngộ độc thực phẩm khi ăn phải đồ ăn bị ô nhiễm. Dù lây truyền qua bất cứ con đường nào, hậu quả đều là các triệu chứng tiêu hóa giống nhau.

Triệu chứng và biến chứng của Norovirus

Nhiễm norovirus thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, cảm giác như bị cúm, sốt nhẹ và đau cơ. Những biểu hiện này thường xuất hiện trong khoảng 12 đến 48 giờ sau khi tiếp xúc với virus và kéo dài từ 1 đến 3 ngày. Sau khi khỏi bệnh, người nhiễm vẫn có thể tiếp tục thải virus qua phân trong vài tuần, ngay cả khi không còn triệu chứng. Đặc biệt, một số người mang virus nhưng không có dấu hiệu bệnh vẫn có thể lây nhiễm cho người khác.

Đối với phần lớn người khỏe mạnh, norovirus thường chỉ gây bệnh trong thời gian ngắn và không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, với những người dễ bị tổn thương như trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai hoặc người có hệ miễn dịch suy yếu, virus này có thể gây ra tình trạng mất nước nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được xử lý kịp thời.

Các dấu hiệu cho thấy cơ thể có thể đang bị mất nước bao gồm:

• Mệt mỏi kéo dài;
• Khô miệng, khô họng;
• Cơ thể mệt mỏi, thiếu tỉnh táo;
• Chóng mặt, choáng váng;
• Đi tiểu ít hơn bình thường.

Chẩn đoán và điều trị Norovirus

Chẩn đoán Norovirus

Việc chẩn đoán Norovirus chủ yếu dựa trên triệu chứng lâm sàng và tiền sử tiếp xúc. Bác sĩ sẽ hỏi về các biểu hiện như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt, thời gian khởi phát và khả năng bạn đã tiếp xúc với nguồn lây nhiễm (như người bệnh, thực phẩm, nước uống). Trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm phân để xác định virus.

Điều trị Norovirus

Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho Norovirus. Việc điều trị chủ yếu là làm giảm triệu chứng và ngăn ngừa mất nước, bao gồm:

• Bù nước và điện giải: Đây là biện pháp quan trọng nhất. Có thể uống dung dịch bù nước (ORS), nước lọc, nước trái cây pha loãng hoặc truyền dịch nếu mất nước nghiêm trọng.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp cơ thể nhanh hồi phục.
• Ăn uống nhẹ nhàng: Ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu như cháo, súp, cơm trắng. Tránh đồ cay, chiên xào, nhiều chất béo.
• Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau nếu cần: Các loại thuốc không kê đơn như paracetamol có thể giúp giảm sốt, đau đầu, đau cơ.

Lưu ý: Không dùng thuốc kháng sinh trong điều trị Norovirus vì kháng sinh không có tác dụng với virus. Việc dùng sai có thể gây tác dụng phụ và làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột.

Norovirus lây truyền như thế nào?

Norovirus được cho là nguyên nhân gây ra khoảng 60% các ca viêm dạ dày ruột cấp tính do các mầm bệnh đã biết, bao gồm vi khuẩn và virus. Loại virus này cực kỳ dễ lây lan, chỉ cần một lượng rất nhỏ cũng đủ để gây nhiễm.

Với thời gian ủ bệnh ngắn, bạn có thể đã truyền virus cho người khác trước khi xuất hiện triệu chứng. Thậm chí sau khi khỏi bệnh, người nhiễm vẫn có thể tiếp tục phát tán virus trong vài ngày, vài tuần hoặc thậm chí vài tháng, đặc biệt nếu có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch yếu.

Norovirus có thể sống sót trong nhiều điều kiện khắc nghiệt, bao gồm nhiệt độ cao hoặc thấp, và tồn tại bên ngoài cơ thể trong nhiều ngày. Cách lây lan phổ biến của Norovirus:

• Đường phân – miệng là con đường chính.
• Tiếp xúc với chất nôn chứa virus, đặc biệt trong môi trường kín như bệnh viện hoặc nhà dưỡng lão.
• Tiếp xúc trực tiếp giữa người với người, ví dụ như bắt tay, nếu không rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh hoặc chăm sóc người bệnh.
• Gián tiếp qua bề mặt và vật dụng: Virus có thể bám lên tay nắm cửa, điện thoại, bàn ăn, và lây nhiễm khi bạn vô tình đưa tay lên miệng.
• Thực phẩm hoặc nước nhiễm virus cũng là nguồn lây truyền phổ biến.
• Khi ai đó nôn mửa, virus có thể phát tán trong không khí và xâm nhập vào cơ thể người khác qua đường miệng.

Norovirus gây bệnh như thế nào?

Norovirus có thể xâm nhập vào cơ thể bạn một cách âm thầm chỉ từ những hành động đơn giản hằng ngày. Bạn có thể nhiễm virus khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm, chạm vào công tắc đèn hay bắt tay người đang mang virus rồi đưa tay lên miệng hoặc mũi. Khi đó, những hạt virus nhỏ bé sẽ đi xuống thực quản, qua dạ dày và đến ruột – nơi chúng sinh sôi nhanh chóng.

Ngay khi phát hiện “kẻ lạ mặt”, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách huy động kháng thể để tiêu diệt virus. Thông thường, cơ thể sẽ chiến thắng virus trong vòng 1–3 ngày, nhưng việc đào thải virus qua phân vẫn có thể tiếp tục kéo dài đến hai tuần hoặc lâu hơn sau khi khỏi bệnh.

Phát ban và Norovirus

Phát ban không phải là triệu chứng điển hình của Norovirus. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể xuất hiện nổi mề đay – ban đầu gây ngứa, sau đó hình thành các mảng đỏ, khi ấn vào sẽ nhạt màu ở trung tâm. Phát ban dạng này có thể được kiểm soát bằng thuốc kháng histamine hoặc chườm lạnh để giảm ngứa tạm thời.

• Ở trẻ sơ sinh, tiêu chảy có thể gây hăm tã, do phân chứa enzym tiêu hóa gây kích ứng da. Cha mẹ nên thay tã thường xuyên, vệ sinh bằng nước ấm và dùng kem chống hăm. Tránh sử dụng khăn lau có cồn. Nếu phát ban nặng hơn hoặc da bé bị chảy máu, nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ.
• Ở người lớn, tiêu chảy kéo dài có thể dẫn đến kích ứng da vùng hậu môn. Cần giữ vùng da sạch, khô, sử dụng xà phòng dịu nhẹ và nước ấm. Nếu da có dấu hiệu phồng rộp hoặc rỉ dịch, cần thăm khám sớm. Thông thường, phát ban sẽ tự khỏi sau khi tiêu chảy kết thúc.

Nếu xuất hiện phát ban nghiêm trọng đi kèm với các triệu chứng tiêu hóa, bạn nên đi khám để loại trừ các nguyên nhân khác ngoài Norovirus.

Norovirus tái phát

Không giống như một số bệnh chỉ mắc một lần là miễn dịch suốt đời, Norovirus không tạo ra khả năng miễn dịch lâu dài và hiện vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh. Sau một đợt nhiễm, bạn có thể được bảo vệ tạm thời trong thời gian ngắn, nhưng vẫn có nguy cơ tái nhiễm – đặc biệt là do Norovirus có nhiều chủng khác nhau. Vì vậy, việc giữ vệ sinh và phòng ngừa vẫn là biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe.

Tóm lại, Norovirus là virus dễ lây lan, gây ra nôn mửa và tiêu chảy. Phần lớn người bệnh sẽ hồi phục sau 1–3 ngày, nhưng tình trạng mất nước nghiêm trọng do tiêu chảy và nôn ói có thể dẫn đến biến chứng, thậm chí cần nhập viện để điều trị kịp thời. 

Tiêu chảy do Rotavirus là nguyên nhân hàng đầu gây mất nước nghiêm trọng ở trẻ nhỏ. Việc tiêm vắc xin Rota giúp giảm nguy cơ nhập viện và biến chứng nguy hiểm. Tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, chúng tôi cung cấp các loại vắc xin Rota chất lượng cao như Rotarix (Bỉ), Rotateq (Mỹ) và Rotavin (Việt Nam), phù hợp với nhu cầu của từng gia đình. Để được tư vấn và đặt lịch tiêm, vui lòng gọi hotline miễn phí 1800 6928.