Nổi cục ở mu bàn tay là bệnh gì? Nguyên nhân và cách xử lý an toàn

Không ít người gặp phải tình trạng nổi cục ở mu bàn tay nhưng thường chủ quan, cho rằng đây chỉ là hiện tượng tạm thời. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đây có thể là dấu hiệu sớm của một số bệnh lý liên quan đến cơ xương khớp hoặc mô mềm, cần được đánh giá cẩn thận. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân nổi cục ở tay, triệu chứng đi kèm và các phương pháp xử lý an toàn, hiệu quả.

Nổi cục ở mu bàn tay là bệnh gì?

Nổi cục ở mu bàn tay là tình trạng xuất hiện một hoặc nhiều khối u nhỏ dưới da, có kích thước từ vài milimet đến vài centimet. Các cục này có thể mềm, rắn, di động hoặc cố định kèm theo đau hoặc không đau. 

Trên thực tế, nổi cục ở mu bàn tay thường là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý như:

U nang hoạt dịch

U nang hoạt dịch là nguyên nhân hàng đầu gây nổi cục ở mu bàn tay, chiếm khoảng 50 - 70% các khối u ở vùng tay. Đây là khối u lành tính, chứa dịch lỏng, thường xuất hiện gần khớp hoặc bao gân.

• Đặc điểm: Mềm, di động, kích thước từ vài mm đến 2 - 3cm, có thể gây khó chịu khi cử động cổ tay.
• Đối tượng: Thường gặp ở người trẻ, đặc biệt phụ nữ từ 20 - 40 tuổi.
• Tính chất: Không nguy hiểm nhưng có thể tái phát sau điều trị.

Viêm bao gân hoặc viêm khớp

Viêm bao gân hoặc viêm khớp có thể gây cục u dưới da ở mu bàn tay, đặc biệt ở những người thường xuyên làm việc nặng hoặc mắc bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp.

• Nguyên nhân: Chấn thương lặp lại, làm việc quá sức, hoặc bệnh lý viêm khớp.
• Triệu chứng: Cục u kèm sưng, nóng, đau, hạn chế vận động cổ tay hoặc ngón tay.
• Đối tượng: Người lao động tay chân, người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý tự miễn.

U mỡ

U mỡ là khối u lành tính phát triển từ mô mỡ dưới da, thường xuất hiện ở mu bàn tay hoặc các vùng khác trên cơ thể.

• Đặc điểm: Mềm, không đau, di động dễ dàng khi ấn, kích thước thường nhỏ.
• Ảnh hưởng: Chủ yếu gây mất thẩm mỹ, ít ảnh hưởng sức khỏe.
• Lưu ý: Nếu u mỡ to dần hoặc gây đau, cần kiểm tra để loại trừ nguy cơ ác tính.

U bao hoạt dịch hoặc u mô mềm khác

Một số loại u mô mềm như u sợi, u mạch máu, u bao hoạt dịch hoặc hiếm gặp hơn là u ác tính cũng có thể gây nổi cục ở mu bàn tay.

• Đặc điểm: Tùy loại u, cục u có thể cứng, cố định hoặc kèm các triệu chứng bất thường.
• Chẩn đoán: Cần siêu âm, MRI hoặc sinh thiết để xác định bản chất u.
• Lưu ý: U ác tính rất hiếm nhưng cần được phát hiện sớm để điều trị kịp thời.

Hạch viêm hoặc nhiễm trùng mô mềm

Nhiễm trùng hoặc viêm do vi khuẩn, chấn thương hoặc các bệnh lý toàn thân có thể dẫn đến cục u dưới da ở mu bàn tay.

• Triệu chứng: Cục u đau, sưng đỏ, nóng tại chỗ, có thể kèm sốt hoặc mệt mỏi.
• Nguyên nhân: Vết thương hở, nhiễm trùng lan tỏa hoặc bệnh lý toàn thân.
• Đối tượng: Người có tiền sử chấn thương tay hoặc hệ miễn dịch yếu.

Triệu chứng đi kèm giúp nhận biết nguyên nhân chính xác

Để xác định đúng nguyên nhân nổi cục ở mu bàn tay, bạn cần chú ý đến các triệu chứng nổi cục ở mu bàn tay đi kèm, bao gồm:

• Đau nhức hoặc không đau: U nang hoạt dịch và u mỡ thường không đau trong khi viêm gân hoặc nhiễm trùng gây đau rõ rệt.
• Sưng, nóng, đỏ vùng da xung quanh: Gợi ý tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng.
• Di động hay cố định: U nang và u mỡ thường di động trong khi u ác tính có thể cố định.
• Thay đổi kích thước theo thời gian: Cục u lớn dần nhanh chóng cần được kiểm tra ngay.
• Ảnh hưởng vận động: Cục u gây hạn chế cử động cổ tay hoặc ngón tay.
• Triệu chứng toàn thân: Sốt, mệt mỏi, giảm cân có thể liên quan đến nhiễm trùng hoặc bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Cách chẩn đoán nổi cục ở mu bàn tay

Việc chẩn đoán chính xác nổi cục ở mu bàn tay đòi hỏi sự kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm chuyên sâu. Dưới đây là các bước cần thiết:

Thăm khám lâm sàng bởi bác sĩ chuyên khoa xương khớp

Bác sĩ sẽ:

• Kiểm tra vị trí, kích thước, đặc điểm cục u (mềm, cứng, di động, đau).
• Hỏi về tiền sử bệnh lý, chấn thương hoặc các triệu chứng đi kèm.
• Đánh giá mức độ ảnh hưởng đến vận động tay và cổ tay.

Các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh cần thiết

Cùng với thăm khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định bạn làm thêm một số thăm dò cận lâm sàng để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Các thăm dò cận lâm sàng bao gồm:

• Siêu âm mô mềm: Phương pháp phổ biến, giúp phân biệt u nang, u mỡ, tụ dịch hoặc viêm.
• X-quang: Kiểm tra tổn thương xương hoặc khớp liên quan.
• MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết về mô mềm, đặc biệt khi nghi ngờ u sâu hoặc phức tạp.
• Sinh thiết: Được thực hiện nếu nghi ngờ u ác tính hoặc nguyên nhân không rõ ràng.

Phương pháp điều trị nổi cục ở mu bàn tay an toàn và hiệu quả

Việc điều trị cục u ở tay phụ thuộc vào nguyên nhân, kích thước và mức độ ảnh hưởng của cục u. Dưới đây là các phương pháp phổ biến:

Điều trị bảo tồn không phẫu thuật

Dành cho các khối u lành tính không gây đau hoặc ảnh hưởng vận động. Cụ thể:

• Theo dõi định kỳ: Với u nang hoạt dịch nhỏ hoặc u mỡ không triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi mà không cần can thiệp.
• Nghỉ ngơi và vật lý trị liệu: Hạn chế vận động mạnh kết hợp các bài tập nhẹ để cải thiện chức năng tay.
• Thuốc giảm đau, kháng viêm: Sử dụng thuốc không kê đơn như paracetamol, ibuprofen nếu có đau hoặc viêm.

Chọc hút dịch hoặc tiêm corticosteroid

Chọc hút dịch hoặc tiêm corticosteroid thường được chỉ định trong điều trị u nang hoạt dịch gây khó chịu hoặc hạn chế vận động. Ở phương pháp này, bác sĩ sẽ dùng kim chọc hút dịch trong nang, đôi khi kết hợp tiêm corticosteroid để giảm viêm. Phương pháp này có một điểm hạn chế đó là tỷ lệ tái phát cao, khoảng 20 - 25%.

Phẫu thuật (nếu cần thiết)

Phẫu thuật được cân nhắc khi cục u lớn, gây đau hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động; nghi ngờ u ác tính hoặc cục u tái phát nhiều lần. Phương pháp này nhằm loại bỏ toàn bộ khối u và bao u để giảm nguy cơ tái phát.

Lưu ý: Phẫu thuật cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa, theo dõi sau phẫu thuật để tránh biến chứng.

Nổi cục ở mu bàn tay không phải lúc nào cũng là dấu hiệu nguy hiểm nhưng việc xem nhẹ có thể dẫn đến bỏ sót các vấn đề nghiêm trọng. U nang hoạt dịch, u mỡ, viêm gân hoặc nhiễm trùng là những nguyên nhân phổ biến nhưng một số trường hợp hiếm có thể liên quan đến u ác tính. Để đảm bảo an toàn, bạn nên đi khám sớm nếu cục u có dấu hiệu bất thường như đau, sưng hoặc tăng kích thước nhanh. Việc chẩn đoán chính xác sẽ giúp bạn có hướng điều trị cục u ở tay phù hợp, hiệu quả. 

Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe và đến cơ sở y tế ngay khi cần thiết để tránh những biến chứng đáng tiếc!