Những cách đẩy sỏi thận ra ngoài​ an toàn và hiệu quả

Sỏi thận là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau quặn thận và rối loạn tiểu tiện. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về các phương pháp hỗ trợ đẩy sỏi thận ra ngoài một cách tự nhiên hoặc theo chỉ định y khoa. Hiểu đúng và áp dụng đúng cách có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Sỏi thận kích thước bao nhiêu thì phải đẩy ra ngoài?

Sỏi thận có kích thước dưới 5mm thường có khả năng tự đào thải qua đường tiểu mà không cần can thiệp y tế, đặc biệt nếu người bệnh uống đủ nước và vận động hợp lý. Trong khi đó, sỏi từ 5 - 10mm có thể cần hỗ trợ bằng thuốc giãn cơ trơn hoặc theo dõi chặt chẽ. Nếu sỏi lớn hơn 10mm, nguy cơ gây tắc nghẽn niệu quản và biến chứng sẽ cao hơn, thường đòi hỏi can thiệp như tán sỏi ngoài cơ thể hoặc phẫu thuật. Kích thước chỉ là một phần trong đánh giá, quyết định xử lý còn phụ thuộc vào vị trí sỏi, mức độ đau, tình trạng nhiễm trùng và chức năng thận của người bệnh.

14 cách đẩy sỏi thận ra ngoài an toàn, hiệu quả

Việc điều trị sỏi thận không chỉ dựa vào can thiệp y khoa mà còn có thể hỗ trợ hiệu quả qua thay đổi lối sống. Dưới đây là 14 cách đẩy sỏi thận ra ngoài, bao gồm các phương pháp công nghệ hiện đại kết hợp với biện pháp tự nhiên, giúp người bệnh chủ động lựa chọn hướng điều trị phù hợp.

6 cách đẩy sỏi thận ra ngoài bằng công nghệ hiện đại

Sự phát triển vượt bậc của y học hiện đại đã mở ra nhiều lựa chọn điều trị hiệu quả cho bệnh nhân sỏi thận, đặc biệt là các phương pháp can thiệp ít xâm lấn, giúp giảm đau, rút ngắn thời gian hồi phục và nâng cao chất lượng sống. Dưới đây là 6 kỹ thuật y khoa tiên tiến đang được áp dụng phổ biến trong điều trị sỏi thận hiện nay:

Tán sỏi bằng sóng xung kích (ESWL)

Tán sỏi bằng sóng xung kích (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy - ESWL) là phương pháp điều trị không xâm lấn, hoạt động dựa trên nguyên lý truyền sóng âm năng lượng cao từ bên ngoài cơ thể để phá vỡ sỏi thận thành các mảnh vụn nhỏ. Những mảnh sỏi này sẽ được đào thải ra ngoài theo đường tiểu một cách tự nhiên.

Phương pháp này đặc biệt phù hợp với các trường hợp sỏi có kích thước nhỏ hơn 2cm, nằm tại đài thận hoặc niệu quản đoạn trên. ESWL không cần rạch da, ít gây đau, ít biến chứng và thường được thực hiện trong ngày (ngoại trú), giúp người bệnh nhanh chóng trở lại sinh hoạt bình thường.

Tán sỏi thận qua da

Tán sỏi qua da (Percutaneous Nephrolithotomy - PCNL) là phương pháp can thiệp xâm lấn tối thiểu, trong đó bác sĩ sẽ tạo một đường hầm nhỏ xuyên qua da vùng lưng để tiếp cận thận và tiến hành lấy sỏi hoặc tán sỏi ngay trong lòng thận.

PCNL là lựa chọn tối ưu cho những trường hợp sỏi lớn hơn 2cm, sỏi san hô, sỏi nhiều viên hoặc sỏi gây biến chứng. Phương pháp này cho hiệu quả cao trong việc loại bỏ hoàn toàn sỏi chỉ trong một lần can thiệp, giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát và rút ngắn thời gian nằm viện so với phẫu thuật truyền thống.

Nội soi niệu quản

Nội soi niệu quản là một phương pháp can thiệp qua đường tiểu, sử dụng một ống nội soi mảnh đưa qua niệu đạo và bàng quang, tiếp cận niệu quản nơi có sỏi. Qua ống soi, bác sĩ có thể sử dụng laser để tán sỏi thành các mảnh nhỏ và loại bỏ ra ngoài bằng dụng cụ chuyên biệt hoặc để chúng thoát ra tự nhiên.

Kỹ thuật này thường áp dụng cho sỏi niệu quản giữa hoặc dưới, có kích thước vừa phải. Ưu điểm nổi bật là không cần rạch da, ít đau, thời gian phục hồi nhanh và có thể xuất viện trong ngày.

Nội soi tán sỏi bằng ống mềm

Nội soi tán sỏi bằng ống mềm (Retrograde Intrarenal Surgery - RIRS) là phương pháp hiện đại sử dụng ống nội soi mềm, có khả năng di chuyển linh hoạt đến mọi vị trí trong thận thông qua đường tiểu tự nhiên. Nhờ trang bị laser Holmium, sỏi có thể được tán nhỏ ngay tại vị trí mà không cần mở da hay rạch cơ.

Phương pháp này đặc biệt hữu ích với sỏi nhỏ đến trung bình, nằm sâu trong các đài thận hoặc vị trí khó tiếp cận. RIRS có tính an toàn cao, ít đau và thời gian hồi phục nhanh, giúp người bệnh hạn chế tối đa ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Nội soi tán sỏi bằng ống cứng

Nội soi bằng ống cứng thường được áp dụng trong điều trị sỏi niệu quản dưới hoặc sỏi bàng quang. Ống nội soi cứng được đưa vào qua niệu đạo, cho phép bác sĩ tiếp cận trực tiếp vị trí sỏi và sử dụng laser để tán sỏi, sau đó loại bỏ mảnh vụn ra ngoài.

Phương pháp này có ưu điểm về chi phí thấp, thời gian thực hiện nhanh, tuy nhiên chỉ phù hợp với sỏi ở các vị trí dễ tiếp cận. Vì ống soi không linh hoạt như ống mềm nên không sử dụng cho sỏi nằm sâu trong thận.

Phẫu thuật mở

Phẫu thuật mở hiện nay ít được sử dụng nhờ vào sự phát triển của các kỹ thuật ít xâm lấn hơn. Tuy nhiên, đây vẫn là lựa chọn cần thiết trong những trường hợp đặc biệt như sỏi quá lớn, sỏi tái phát nhiều lần, sỏi kèm theo dị dạng đường tiết niệu hoặc khi các phương pháp hiện đại không hiệu quả.

Trong phẫu thuật mở, bác sĩ sẽ rạch một đường trên da vùng lưng hoặc bụng để tiếp cận thận hay niệu quản và lấy toàn bộ viên sỏi ra ngoài. Dù là phương pháp xâm lấn sâu, nhưng trong một số hoàn cảnh nhất định, đây vẫn là biện pháp điều trị triệt để và an toàn.

8 cách đẩy sỏi thận ra ngoài khi thay đổi lối sống

Việc điều chỉnh thói quen ăn uống và sinh hoạt hàng ngày đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ đào thải sỏi thận tự nhiên cũng như ngăn ngừa tái phát, dưới đây là 8 biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả bạn có thể áp dụng:

Uống nhiều nước

Tăng cường lượng nước uống hàng ngày là nền tảng quan trọng nhất trong phòng ngừa và hỗ trợ đào thải sỏi thận. Việc duy trì nước tiểu loãng giúp giảm nồng độ các chất khoáng kết tinh như canxi, oxalat, axit uric - nguyên nhân chính hình thành sỏi.

Người trưởng thành nên uống từ 2 - 3 lít nước mỗi ngày, chia đều trong ngày, và điều chỉnh theo mức độ hoạt động, thời tiết hoặc điều kiện bệnh lý. Màu nước tiểu trong hoặc vàng nhạt là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang được cung cấp đủ nước.

Ăn thực phẩm chứa axit citric

Axit citric (citrate) là chất tự nhiên có khả năng ức chế quá trình kết tinh khoáng chất tạo sỏi, đồng thời liên kết với canxi tự do trong nước tiểu để tạo thành các phức chất tan trong nước. Citrate còn giúp tăng pH nước tiểu, tạo môi trường bất lợi cho sỏi phát triển.

Thực phẩm giàu citrate bao gồm: Chanh, cam, bưởi, quýt, nước ép trái cây họ cam chanh không đường,… Việc tiêu thụ đều đặn những thực phẩm này có thể hỗ trợ làm tan các viên sỏi nhỏ và thúc đẩy chúng thoát ra ngoài qua đường tiết niệu.

Hạn chế thực phẩm oxalat

Oxalat là một trong những thành phần chính của sỏi canxi oxalat - loại sỏi phổ biến nhất. Việc giảm tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều oxalat có thể làm giảm nguy cơ hình thành sỏi ở những người có khuynh hướng bài tiết oxalat cao trong nước tiểu.

Các thực phẩm cần hạn chế gồm: Rau bina (rau chân vịt), củ cải đường, socola, hạt điều, đậu phộng, trà đặc,… Tuy nhiên, không cần loại bỏ hoàn toàn mà nên kết hợp chúng với thực phẩm chứa canxi để giảm hấp thu oxalat tại ruột.

Không dùng nhiều vitamin C

Vitamin C (axit ascorbic) khi được bổ sung liều cao (trên 1.000mg/ngày) có thể chuyển hóa thành oxalat trong cơ thể, làm tăng lượng oxalat bài tiết qua nước tiểu. Vì vậy, người có tiền sử sỏi thận nên tránh sử dụng vitamin C liều cao kéo dài nếu không có chỉ định y khoa rõ ràng, đồng thời nên ưu tiên nguồn vitamin C tự nhiên từ thực phẩm thay vì thực phẩm chức năng.

Bổ sung canxi

Nhiều người lo ngại canxi làm tăng nguy cơ sỏi nên hạn chế tiêu thụ, tuy nhiên việc thiếu canxi trong chế độ ăn lại có thể phản tác dụng. Canxi trong thực phẩm giúp liên kết với oxalat trong ruột, giảm hấp thu oxalat vào máu và bài tiết qua thận. Do đó, nên duy trì lượng canxi đầy đủ từ thực phẩm như sữa, phô mai, sữa chua, thay vì lạm dụng viên bổ sung canxi, vốn có thể làm tăng nguy cơ sỏi nếu dùng sai cách hoặc không được bác sĩ theo dõi.

Hạn chế muối

Lượng muối (natri) cao trong khẩu phần ăn làm tăng bài tiết canxi qua nước tiểu, từ đó làm tăng nguy cơ kết tinh sỏi canxi oxalat hoặc canxi phosphate. Việc giảm natri giúp duy trì nồng độ canxi trong nước tiểu ở mức ổn định. Người bệnh nên giới hạn tổng lượng natri tiêu thụ < 2.300mg/ngày (~1 thìa cà phê muối), tránh thực phẩm chế biến sẵn, nước chấm, đồ hộp và nên đọc kỹ nhãn sản phẩm để kiểm soát hàm lượng natri.

Bổ sung magie

Magie đóng vai trò trong ức chế quá trình kết tinh canxi oxalat trong nước tiểu. Bổ sung thực phẩm giàu magie giúp cải thiện sự cân bằng khoáng chất niệu, giảm nguy cơ hình thành sỏi mới, đặc biệt với những người có nồng độ magie niệu thấp. Một số thực phẩm cung cấp nguồn magie tự nhiên có thể kể đến như: Các loại hạt (hạnh nhân, hạt bí), đậu, ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh lá đậm,… Ngoài ra, có thể cân nhắc bổ sung magie nếu có chỉ định từ bác sĩ.

Giảm nguồn protein động vật

Chế độ ăn nhiều thịt đỏ, nội tạng, hải sản làm tăng nồng độ axit uric và giảm pH nước tiểu - yếu tố thúc đẩy sự hình thành sỏi uric và sỏi canxi. Bên cạnh đó, tiêu thụ quá nhiều protein động vật còn làm giảm bài tiết citrate - chất chống sỏi tự nhiên. Người bệnh nên cân đối khẩu phần protein, ưu tiên nguồn protein từ thực vật như đậu, đỗ, hạt và tránh ăn quá nhiều thịt trong một bữa. Tùy vào tình trạng sức khỏe, bác sĩ có thể đưa ra mức khuyến nghị cụ thể.

Tùy vào kích thước và vị trí sỏi, người bệnh có thể lựa chọn nhiều cách đẩy sỏi thận ra ngoài từ tự nhiên đến can thiệp y khoa. Việc kết hợp lối sống lành mạnh và điều trị đúng phương pháp sẽ giúp tăng hiệu quả đào thải sỏi và hạn chế nguy cơ tái phát. Thăm khám định kỳ và tuân thủ hướng dẫn chuyên môn là yếu tố then chốt để kiểm soát sỏi thận an toàn, lâu dài.