Nhịp thở của trẻ bị viêm phổi thay đổi có ý nghĩa gì?

Ở trẻ nhỏ, nhịp thở là chỉ số sinh tồn quan trọng, phản ánh tình trạng hô hấp và toàn thân. Khi trẻ bị viêm phổi, nhịp thở thường thay đổi rõ rệt, có thể trở nên nhanh, nông hoặc gắng sức. Những thay đổi của nhịp thở của trẻ bị viêm phổi không chỉ là biểu hiện triệu chứng mà còn là dấu hiệu cảnh báo mức độ nghiêm trọng của bệnh lý đang diễn ra. Do đó, việc theo dõi nhịp thở là bước không thể thiếu trong quá trình chăm sóc và xử trí trẻ viêm phổi.

Viêm phổi ở trẻ em biểu hiện như thế nào?

Viêm phổi ở trẻ em có thể khó nhận biết hơn so với người lớn, bởi các biểu hiện bệnh không phải lúc nào cũng rõ ràng. Không phải trẻ nào bị viêm phổi cũng có triệu chứng như ho, sốt hay khó thở, là những dấu hiệu mà người lớn thường gặp. Thêm vào đó, các loại vi khuẩn hoặc vi rút gây bệnh ở trẻ nhỏ có thể khác biệt với người lớn, dẫn đến việc chẩn đoán khó khăn hơn.

Trẻ em dễ mắc viêm phổi hơn người lớn, phần lớn là do hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh. Bên cạnh đó, trẻ em, đặc biệt là trong độ tuổi từ ba đến sáu, thường xuyên tiếp xúc gần với nhau ở trường lớp hay nhà trẻ, tạo điều kiện cho vi trùng lây lan nhanh chóng. Đây là lý do vì sao các bệnh nhiễm trùng, bao gồm viêm phổi, rất phổ biến trong lứa tuổi này. So với trẻ lớn và thanh thiếu niên, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nguy cơ mắc viêm phổi cao hơn. Ước tính mỗi năm, cứ 10.000 trẻ dưới sáu tuổi thì có khoảng 35 trẻ mắc viêm phổi, trong khi ở nhóm trẻ lớn hơn, tỷ lệ này chỉ khoảng 15 trên 10.000.

Triệu chứng viêm phổi ở trẻ em rất đa dạng. Trẻ có thể sốt, ớn lạnh hoặc ho có đờm, nhưng cũng có khi biểu hiện lại là quấy khóc, đau bụng, biếng ăn hoặc nôn mửa. Ở trẻ sơ sinh, dấu hiệu ban đầu thường là mệt mỏi, bú kém và hay nôn. Một số trẻ chỉ có biểu hiện sốt cao kèm nhịp tim nhanh, không rõ ràng là triệu chứng hô hấp.

Một biểu hiện đáng chú ý khác là trẻ thường thở nhanh hơn bình thường khi bị viêm phổi. Nếu tình trạng trở nên nghiêm trọng,có thể nghe thấy tiếng thở khò khè, rên rỉ từ trẻ. Khi thở, vùng da giữa các xương sườn bị kéo lõm xuống, hoặc cánh mũi phập phồng rõ rệt, những dấu hiệu cho thấy trẻ đang rất khó khăn khi hít thở. Nếu gặp phải những biểu hiện này, phụ huynh nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay để được khám và điều trị kịp thời.

Nhịp thở của trẻ bị viêm phổi thay đổi có ý nghĩa gì?

Sự thay đổi nhịp thở ở trẻ bị viêm phổi là một dấu hiệu quan trọng giúp phân biệt mức độ nghiêm trọng của bệnh. Khi trẻ bị viêm phổi, dù ở mức độ nhẹ hay nặng, nhịp thở thường tăng nhanh hơn bình thường. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi phổi gặp khó khăn trong việc trao đổi khí, buộc trẻ phải thở nhiều hơn để cung cấp đủ oxy.

Tùy theo độ tuổi, nhịp thở nhanh được xác định khác nhau. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhịp thở được xem là nhanh nếu:

• Trẻ dưới 2 tháng tuổi: ≥60 lần/phút;
• Trẻ từ 2 đến 12 tháng tuổi: ≥50 lần/phút;
• Trẻ từ 1 đến 5 tuổi: ≥40 lần/phút;
• Với trẻ lớn hơn 5 tuổi, không có ngưỡng cụ thể từ WHO, nhưng thở nhanh thường được xem xét nếu trên 30 lần/phút, kết hợp với các triệu chứng lâm sàng khác.

Nếu cha mẹ nhận thấy con thở nhanh bất thường, đó có thể là dấu hiệu sớm của viêm phổi, ngay cả khi trẻ chưa sốt hoặc ho rõ ràng.

Khi nhịp thở nhanh đi kèm với các biểu hiện khác như lơ mơ, bỏ bú, không chịu ăn uống hay co giật, điều đó cho thấy tình trạng viêm phổi đã trở nên nghiêm trọng. Những trường hợp này cần được đưa đến bệnh viện để được chăm sóc y tế kịp thời. Đặc biệt, trẻ sơ sinh dưới sáu tháng tuổi, hoặc bất kỳ trẻ nào có dấu hiệu khó thở rõ rệt, cần được theo dõi và điều trị tại cơ sở y tế, vì nguy cơ biến chứng có thể cao hơn.

Những loại vắc xin liên quan đến viêm phổi nào được khuyến khích cho trẻ em?

Để phòng ngừa bệnh viêm phổi ở trẻ em, đặc biệt là do vi khuẩn, các chuyên gia y tế khuyến cáo nên tiêm một số loại vắc xin quan trọng giúp tăng cường miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng. Hai loại vắc xin chính có liên quan đến phòng ngừa viêm phổi ở trẻ em gồm:

• Vắc xin phòng phế cầu khuẩn: Đây là loại vắc xin giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh do phế cầu gây ra, bao gồm viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não và nhiễm trùng huyết. Vắc xin này đặc biệt quan trọng với trẻ dưới 5 tuổi, đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh, rất dễ bị phế cầu tấn công.
• Vắc xin phòng Haemophilus influenzae týp b (Hib): Loại vắc xin này giúp phòng ngừa các bệnh nghiêm trọng do vi khuẩn Hib gây ra, trong đó có viêm phổi và viêm màng não. Hib thường lây lan trong môi trường nhà trẻ, lớp học và dễ gây biến chứng nếu không được tiêm phòng đầy đủ.

Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp các loại vắc xin chất lượng cao. Một số lựa chọn phổ biến bao gồm:

• Synflorix (Bỉ): Phòng phế cầu, giá khoảng 1.024.000 đồng/mũi.
• Prevenar 13 (Bỉ): Phòng phế cầu với phổ rộng hơn, giá khoảng 1.280.000 đồng/mũi.
• Pneumovax 23 (Mỹ): Phòng phế cầu, thường dùng cho trẻ lớn hơn hoặc người có nguy cơ cao, giá khoảng 1.440.000 đồng/mũi.
• QUIMI-HIB (Cuba): Vắc xin phòng vi khuẩn Haemophilus influenzae type b (Hib).

Lưu ý: Giá trên chỉ mang tính tham khảo và có thể thay đổi theo thời điểm. Tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch không chỉ giúp trẻ phòng tránh viêm phổi hiệu quả mà còn giảm thiểu nguy cơ lây lan bệnh trong cộng đồng. Cha mẹ có thể liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua Hotline 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm một cách thuận tiện và an toàn.

Tóm lại, sự thay đổi nhịp thở của trẻ bị viêm phổi là dấu hiệu có giá trị cảnh báo quan trọng về mức độ tiến triển của bệnh. Nhịp thở nhanh, không đều hoặc thở rút lõm ngực là những biểu hiện cần được theo dõi sát và đưa trẻ đi khám kịp thời. Việc nhận biết sớm và can thiệp đúng lúc có thể giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe cho trẻ một cách hiệu quả nhất.