Nguyên nhân bụng kêu ọc ọc là gì? Cách xử lý khi bụng kêu ọc ọc

Bụng kêu ọc ọc thường là phản ứng sinh lý bình thường khi dạ dày trống, do nhu động ruột, dịch tiêu hóa và không khí tạo âm thanh. Ngoài ra, hiện tượng này cũng có thể do ăn thức ăn khó tiêu, căng thẳng, thói quen ăn uống không lành mạnh, không dung nạp thức ăn hoặc bệnh tiêu hóa. Cùng tìm hiểu về hiện tượng bụng kêu ọc ọc và những thông tin liên quan qua bài viết này.

Nguyên nhân khiến bụng kêu ọc ọc

Bụng kêu ọc ọc (borborygmi) là âm thanh sinh lý phổ biến, phát sinh do sự di chuyển của khí và dịch trong ống tiêu hóa, chủ yếu tại ruột non và ruột già. Tuy không nguy hiểm, nhưng tình trạng này đôi khi gây khó chịu và có thể là dấu hiệu cảnh báo một số rối loạn tiêu hóa. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp:

Đói bụng

Khi dạ dày rỗng, hệ thần kinh trung ương kích thích hoạt động co bóp của ruột nhằm chuẩn bị tiêu hóa thức ăn. Các nhu động ruột này thường đi kèm với chuyển động khí và dịch tiêu hóa, tạo ra tiếng kêu ọc ọc.

Rối loạn tiêu hóa

Tiêu thụ thực phẩm khó tiêu (như đậu, hành, tỏi, súp lơ…), thực phẩm lên men hoặc nhiều chất xơ có thể gây đầy hơi, sinh khí trong ruột, làm tăng âm thanh tiêu hóa. Bên cạnh đó, các rối loạn như hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm dạ dày ruột, không dung nạp lactose hoặc gluten cũng có thể khiến bụng kêu thường xuyên.

Căng thẳng tâm lý

Trạng thái stress, lo âu kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, ảnh hưởng đến nhu động ruột. Việc tăng co bóp bất thường có thể gây tiếng kêu ở bụng, kèm cảm giác khó chịu, chướng hơi.

Thói quen ăn uống không lành mạnh

Ăn quá nhanh, không nhai kỹ, nói chuyện trong lúc ăn hay nằm ngay sau bữa ăn đều làm tăng lượng không khí nuốt vào dạ dày và ruột, tạo áp lực lên thành ruột và phát ra âm thanh. Ngoài ra, ăn uống thất thường cũng khiến nhu động ruột hoạt động rối loạn.

Bệnh lý tiêu hóa

Một số bệnh lý tiêu hóa như viêm loét dạ dày tá tràng, viêm đại tràng, viêm túi thừa hoặc nhiễm trùng đường ruột có thể gây ra âm thanh tiêu hóa bất thường kèm theo triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy và buồn nôn. Trong những trường hợp này, cần thăm khám sớm để xác định nguyên nhân và điều trị đúng hướng.

Cách xử lý khi bụng kêu ọc ọc

Bụng kêu ọc ọc là hiện tượng sinh lý thường gặp, song nếu kéo dài kèm theo triệu chứng như đầy bụng, chướng hơi, tiêu chảy hoặc đau bụng, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo rối loạn tiêu hóa. Dưới đây là những cách xử trí khi bụng kêu ọc ọc:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Một trong những nguyên tắc quan trọng để cải thiện tình trạng bụng kêu là duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và khoa học. Người bệnh nên:

• Ăn chậm, nhai kỹ, tránh nuốt không khí khi ăn để giảm tích tụ khí trong đường ruột.
• Tránh thực phẩm khó tiêu, giàu đường lên men như đậu, súp lơ, hành, tỏi, kẹo ngọt, nước có ga… nếu có dấu hiệu đầy hơi.
• Tăng cường chất xơ bằng rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám để thúc đẩy nhu động ruột, nhưng cần tăng từ từ để tránh gây phản ứng ngược.
• Hạn chế lactose nếu nghi ngờ không dung nạp sữa, nên thay thế bằng sữa không lactose hoặc nguồn protein từ thực vật.

Kiểm soát căng thẳng

Stress có thể kích hoạt hoặc làm nặng thêm các rối loạn chức năng tiêu hóa, đặc biệt là hội chứng ruột kích thích (IBS). Do đó, nên thực hành các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu hoặc duy trì thói quen ngủ nghỉ điều độ để cải thiện sự cân bằng thần kinh - nội tiết.

Bổ sung lợi khuẩn và men vi sinh

Đối với người bị rối loạn hệ vi sinh đường ruột, nên bổ sung probiotics từ các thực phẩm như sữa chua lên men, kimchi, kefir hoặc các chế phẩm sinh học theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng. Việc này giúp tái lập cân bằng hệ vi sinh, cải thiện tiêu hóa và giảm triệu chứng đầy hơi, bụng kêu.

Tăng cường vận động và lối sống lành mạnh

Hoạt động thể chất như đi bộ, tập thể dục nhẹ nhàng giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa và làm giảm tích tụ khí. Bên cạnh đó, uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 1.5 - 2 lít) cũng rất quan trọng để ngăn ngừa táo bón và hỗ trợ chuyển hóa.

Trong trường hợp bụng kêu đi kèm với triệu chứng bất thường kéo dài hoặc nghi ngờ bệnh lý tiêu hóa mạn tính, nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời bởi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa.

Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

Trong phần lớn trường hợp, tình trạng bụng kêu ọc ọc là biểu hiện sinh lý bình thường, thường xảy ra khi dạ dày rỗng, sau bữa ăn hoặc do quá trình tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên, kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng bất thường, người bệnh không nên chủ quan mà cần chủ động thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác và can thiệp kịp thời.

Cụ thể, bạn nên đến cơ sở y tế khi có một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

• Bụng kêu liên tục hoặc theo từng cơn rõ rệt, kéo dài trong nhiều ngày và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt.
• Kèm theo các triệu chứng tiêu hóa bất thường như tiêu chảy mạn tính, táo bón, chướng bụng, đầy hơi, đau quặn bụng từng cơn hoặc đau âm ỉ kéo dài.
• Buồn nôn, nôn, sốt, hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân, đây có thể là biểu hiện cảnh báo các rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng như nhiễm trùng đường tiêu hóa, viêm loét dạ dày tá tràng hoặc tắc ruột.
• Có tiền sử mắc các bệnh lý mạn tính về đường tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm đại tràng, không dung nạp lactose hoặc bệnh Celiac, cần được theo dõi và điều chỉnh điều trị phù hợp.

Việc tự ý dùng thuốc chống co thắt, giảm đầy hơi hoặc men tiêu hóa không đúng nguyên nhân có thể che lấp triệu chứng và gây khó khăn cho quá trình chẩn đoán. Do đó, thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân gây bụng kêu ọc ọc và đưa ra hướng điều trị hiệu quả, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người bệnh.