Nguyên nhân bị tiêu chảy ở người lớn là gì? Làm sao để giảm tình trạng tiêu chảy?

Tiêu chảy không chỉ gây khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và sức khỏe tổng thể. Có nhiều nguyên nhân bị tiêu chảy ở người lớn, từ nhiễm khuẩn, không dung nạp thực phẩm đến rối loạn tiêu hóa hoặc căng thẳng. Để rút ngắn thời gian hồi phục và tránh các biến chứng nguy hiểm, việc xác định đúng nguyên nhân và áp dụng các biện pháp kiểm soát tiêu chảy là vô cùng quan trọng. Vậy đâu là những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy, và làm thế nào để cải thiện tình trạng này nhanh chóng?

Nguyên nhân bị tiêu chảy ở người lớn là gì?

Tiêu chảy là một tình trạng phổ biến có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và dẫn đến mất nước nếu không được kiểm soát kịp thời. Những yếu tố thường gặp gây ra tiêu chảy bao gồm:

• Nhiễm trùng đường ruột: Vi khuẩn, virus (Rotavirus) hoặc ký sinh trùng từ thực phẩm hoặc nước uống nhiễm bẩn có thể làm rối loạn hệ tiêu hóa. Đây cũng là nguyên nhân phổ biến khiến du khách gặp phải tiêu chảy khi thay đổi môi trường.

• Không dung nạp thực phẩm: Một số người không thể tiêu hóa lactose trong sữa hoặc gluten trong lúa mì, dẫn đến rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy kéo dài.

• Dị ứng thực phẩm: Khi cơ thể phản ứng quá mức với một số loại thực phẩm, đường ruột có thể bị kích thích, gây ra tiêu chảy.

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như kháng sinh, hóa trị hoặc thuốc điều trị bệnh mạn tính có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó gây tiêu chảy.

• Bệnh lý đường tiêu hóa mãn tính: Các bệnh lý như viêm ruột, bệnh Crohn hay hội chứng ruột kích thích (IBS) đều có thể gây tiêu chảy kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

• Ảnh hưởng sau phẫu thuật tiêu hóa: Những người từng can thiệp phẫu thuật dạ dày hoặc túi mật có thể bị rối loạn tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy.

• Rối loạn nội tiết và chuyển hóa: Các vấn đề về tuyến giáp, đặc biệt là cường giáp, có thể kích thích nhu động ruột, làm tăng tần suất đi tiêu.

• Nguyên nhân ít gặp hơn: Một số trường hợp hiếm như ảnh hưởng từ xạ trị hoặc khối u sản xuất quá nhiều hormone cũng có thể gây tiêu chảy kéo dài.

Thông thường, tiêu chảy có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, kèm theo sốt cao, mất nước hoặc đau bụng dữ dội, bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Làm sao để giảm tình trạng tiêu chảy?

Nếu tiêu chảy ở mức độ nhẹ, bạn có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà để kiểm soát triệu chứng:

Dùng thuốc khi cần thiết

• Thuốc không kê đơn như bismuth subsalicylate hoặc loperamide có thể giúp làm chậm nhu động ruột.

• Nếu tiêu chảy do nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh hoặc thuốc chống ký sinh trùng.

• Người mắc bệnh lý mãn tính như hội chứng ruột kích thích có thể cần thuốc điều trị chuyên biệt.

• Men vi sinh (probiotic) giúp khôi phục cân bằng hệ vi khuẩn có lợi, hỗ trợ đường ruột khỏe mạnh hơn.

Bổ sung nước và điện giải

• Uống ít nhất 6 – 8 ly nước mỗi ngày để bù nước.

• Nên sử dụng nước lọc, nước điện giải, nước dùng gà không béo hoặc các loại đồ uống thể thao.

• Tránh uống nước trong bữa ăn, nên uống giữa các bữa và từng ngụm nhỏ để tránh kích thích tiêu hóa.

Hạn chế thực phẩm kích thích tiêu chảy

• Tránh thức uống chứa caffeine (cà phê, trà, soda, sô cô la) vì có thể làm triệu chứng nặng hơn.

• Hạn chế rượu bia để tránh mất nước.

• Kiêng các loại thực phẩm gây đầy hơi như đậu, bắp cải, đồ uống có ga.

Nếu tạm thời không dung nạp lactose, nên hạn chế sữa và các sản phẩm từ sữa.

Có thể phòng ngừa bệnh tiêu chảy không?

Tiêu chảy có thể phòng ngừa được nếu bạn duy trì thói quen vệ sinh tốt và lựa chọn thực phẩm an toàn. Một số biện pháp cầm tiêu chảy hiệu quả tại nhà gồm:

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên với xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

• Lựa chọn thực phẩm an toàn: Chỉ ăn thực phẩm đã nấu chín kỹ và bảo quản đúng cách, tránh sử dụng nước chưa đun sôi hoặc thực phẩm để lâu ở nhiệt độ phòng.

• Hạn chế tiêu thụ thực phẩm sống, đặc biệt là hải sản và thịt tái.

• Không dùng sữa hoặc các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng.

Bên cạnh việc duy trì vệ sinh cá nhân và chế độ ăn uống an toàn, tiêm chủng dự phòng là một trong những giải pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc tiêu chảy do tác nhân truyền nhiễm. Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp các loại vắc xin phòng bệnh tiêu chảy phổ biến, bao gồm:

• Rotarix (Bỉ): phác đồ 2 liều, dùng cho trẻ từ 6 tuần tuổi

• Rotateq (Mỹ): phác đồ 3 liều, dùng cho trẻ từ 6 tuần đến 32 tuần tuổi

• Rotavin-M1 (Việt Nam): phác đồ 2 liều, sử dụng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi

Việc tiêm phòng đúng lịch sẽ giúp tăng cường miễn dịch đường ruột, giảm nguy cơ tiêu chảy nặng, đồng thời bảo vệ bé toàn diện trong giai đoạn hệ tiêu hóa còn non yếu. Gọi ngay 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm phòng Rotavirus cho bé ngay hôm nay.

Bài viết đã cung cấp thông tin liên quan đến nguyên nhân bị tiêu chảy ở người lớn. Việc nhận biết nguyên nhân giúp chúng ta có biện pháp xử lý phù hợp, chẳng hạn như bổ sung nước, điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc sử dụng thuốc nếu cần thiết. Tuy nhiên, nếu tiêu chảy kéo dài, kèm theo triệu chứng như sốt cao, mất nước nghiêm trọng hoặc đau bụng dữ dội, người bệnh nên tìm đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Chủ động chăm sóc sức khỏe tiêu hóa sẽ giúp chúng ta phòng tránh tiêu chảy hiệu quả và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.