Nguy cơ bùng phát dịch sởi: Những việc cần làm ngay

Trong những tháng gần đây, dịch sởi tại nước ta đang có dấu hiệu tăng nhanh tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Cụ thể, tính đến thời điểm tháng 8/2024, số ca mắc bệnh sởi tăng hơn 8 lần so với cùng kỳ năm 2023. Theo chu kỳ 4 đến 5 năm, nguy cơ bùng phát dịch sởi trong năm nay là rất cao.

Dịch sởi bùng phát mạnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm giảm miễn dịch trong cộng đồng và tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ em. Vì vậy, việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa nguy cơ bùng phát dịch sởi ở mỗi người dân là rất cần thiết. 

Bệnh sởi nguy hiểm như thế nào?

Bệnh sởi (Measles) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi Polinosa Morbillarum gây ra. Bệnh thường gây ra triệu chứng sốt, phát ban và dễ dàng lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc thông thường như nói chuyện, ho, hắt hơi,... Virus sởi có tốc độ lây lan trong cộng đồng rất khủng khiếp, trung bình 1 người mắc sởi có thể lây cho tối đa 20 người chưa có miễn dịch với sởi.

Nhiều người cho rằng sởi chỉ là căn bệnh ở trẻ em, tuy nhiên bất cứ ai cũng có nguy cơ mắc căn bệnh này. Bệnh thường gặp ở trẻ em, người có miễn dịch kém như người cao tuổi, phụ nữ mang thai,...

Theo các chuyên gia, bệnh sởi chưa có thuốc đặc trị nhưng có thể tự khỏi nếu điều trị đúng cách. Điều đáng sợ nhất chính là sởi biến chứng nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách. Một số biến chứng nguy hiểm do bệnh sởi như:

• Biến chứng về hô hấp: Viêm phổi, viêm phế quản, viêm thanh quản,...

• Biến chứng tai mũi họng: Viêm họng bội nhiễm, viêm tai, viêm tai xương chũm,...

• Biến chứng về tiêu hóa: Tiêu chảy kéo dài, viêm ruột, viêm niêm mạc miệng,... 

• Biến chứng về thần kinh: Viêm màng não, viêm não với tỷ lệ tử vong cao.

• Biến chứng thai kỳ: Sảy thai, thai lưu, sinh non, nhiễm sởi ở trẻ sơ sinh,...

Không chỉ gây ra các biến chứng nguy hiểm, bệnh sởi còn có khả năng dẫn đến các đợt bùng phát dịch lớn nếu không được kiểm soát kịp thời. Tỷ lệ lây lan cao cùng khả năng tấn công những đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em chưa tiêm phòng, người già và người có bệnh lý nền khiến sởi trở thành mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng. Bên cạnh đó, các biến chứng lâu dài như điếc, tổn thương thần kinh, và suy dinh dưỡng càng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phòng ngừa sớm qua tiêm vắc xin và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Nguyên nhân bùng phát dịch sởi

Theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ bùng phát dịch sởi là do “lỗ hổng” vắc xin trong giai đoạn dịch Covid-19. Việc không tiêm vắc xin hoặc tiêm không đủ liều sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh và lây lan cho các đối tượng có hệ miễn dịch kém khác.

Điều này có thể giải thích do sau mỗi năm, số người chưa tiêm vắc xin ngày càng tăng lên khiến cho cộng đồng xung quanh không thể bảo vệ hết dẫn đến bùng phát dịch trong cộng đồng.

Dù đã được khuyến cáo và tuyên truyền về tầm quan trọng của việc tiêm vắc xin phòng bệnh sởi cho trẻ em nhưng tỷ lệ bao phủ vắc xin sởi vẫn chưa đủ vẫn chưa đáp ứng để tạo miễn dịch cộng đồng. Thực tế có rất nhiều phụ huynh còn chưa hiểu rõ về bệnh sởi cũng như chưa thật sự quan tâm đến việc tiêm chủng của con cái.

Ngoài ra, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh sởi như:

• Tiếp xúc gần hoặc dùng chung đồ dùng với người mắc bệnh;

• Thường xuyên đi du lịch đến những nơi có dịch;

• Chế độ ăn uống không bổ sung đủ dưỡng chất, đặc biệt là vitamin A.

Cần làm gì để phòng nguy cơ bùng phát dịch sởi

Tiêm vắc xin phòng sởi cho người lớn và trẻ em từ 9 tháng tuổi

Tiêm vắc xin là cách đơn giản và hiệu quả nhất để phòng bệnh sởi. Người tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi sẽ giảm tới 95% nguy cơ mắc bệnh. Chính vì thế, tiêm vắc xin chính là việc cần làm ngay để phòng nguy cơ bùng phát dịch sởi. 

Hiện nay, vắc xin sởi được bào chế dưới 2 dạng gồm sởi đơn và sởi kết hợp (Sởi – Quai Bị – Rubella). Cả 2 loại vắc xin đều được đánh giá là an toàn, có thể tiêm cho người lớn và trẻ em. Trong đó, vắc xin sởi đơn MVVac (Việt Nam) có thể tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi. Vắc xin sởi kết hợp (Sởi – Quai bị – Rubella) gồm Priorix (Bỉ) và MMR II (Mỹ), có thể tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi.

Việc tiêm vắc xin sởi đúng lịch, đủ liều là vô cùng quan trọng để trẻ tạo được miễn dịch sớm. Tuy nhiên, có rất nhiều người mang tâm lý chờ tiêm vắc xin kết hợp Sởi – Quai bị – Rubella khi trẻ 12 tháng tuổi dẫn đến số trẻ bị mắc bệnh do không được tiêm sớm gia tăng. Do đó, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo, phụ huynh nên cho trẻ tiêm 1 mũi sởi đơn ngay khi đủ 9 tháng tuổi và tiếp tục tiêm mũi thứ 2 khi trẻ được 18 tháng tuổi mà không chờ đợi vắc xin kết hợp.

Bên cạnh đó, việc tổ chức các chiến dịch tiêm chủng tại các trường học, trung tâm y tế và khu vực đông dân cư có thể giúp tăng tỷ lệ bao phủ vắc xin, đặc biệt ở những khu vực khó tiếp cận dịch vụ y tế. Đồng thời, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tầm quan trọng của tiêm vắc xin phòng sởi thông qua các phương tiện truyền thông để nâng cao nhận thức cộng đồng. Các gia đình nên theo dõi sát sao lịch tiêm chủng của trẻ, không nên trì hoãn hoặc bỏ qua bất kỳ mũi tiêm nào để đảm bảo miễn dịch đầy đủ và kịp thời.

Ngoài ra, đối tượng người cao tuổi, phụ nữ chuẩn bị mang thai, nhân viên y tế thường xuyên tiếp xúc với mầm bệnh cũng nên tiêm vắc xin để phòng nguy cơ bùng phát dịch sởi.

Tăng cường bổ sung dưỡng chất

Dinh dưỡng là yếu tố quyết định sức khỏe tổng thể của mỗi người. Việc bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ cơ thể chống lại các loại virus, trong đó có virus sởi. Chế độ dinh dưỡng khoa học cần đảm bảo cân bằng các nhóm chất, tăng cường thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin A, C để cải thiện hệ miễn dịch. Ngoài ra, ngủ đủ giấc và vận động thường xuyên cũng là cách giúp tăng cường sức khỏe.

Vệ sinh cá nhân đúng cách

Sởi lây lan qua tiếp xúc với người bệnh, vì thế nên hạn chế cho trẻ đến nơi đông người trong thời điểm dịch bệnh nhạy cảm. Đồng thời, tăng cường vệ sinh cá nhân, đảm bảo không gian sống thoáng đãng, sạch sẽ để ngăn chặn mầm bệnh lây lan.

Đặc biệt, cần rèn cho trẻ thói quen rửa tay thường xuyên bằng xà phòng. Đặc biệt sau khi tiếp xúc với đồ vật tại nơi công cộng. Hướng dẫn trẻ giữ vệ sinh bằng cách che miệng và vệ sinh đúng cách khi ho, hắt hơi.

Tóm lại, nguy cơ bùng phát dịch sởi có thể xảy ra bất cứ khi nào. Vì vậy, chúng ta không nên chủ quan mà hãy thực hiện ngay các biện pháp phòng bệnh kể trên. Hãy cho trẻ tiêm đầy đủ vắc xin sởi để phòng bệnh hiệu quả, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm. 

Việc tiêm vắc xin phòng sởi, quai bị, rubella (MMR) là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa bệnh quai bị, bảo vệ bạn khỏi các biến chứng nguy hiểm của nó, trong đó có viêm tinh hoàn. Vắc xin MMR giúp tạo miễn dịch chủ động cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và những người chưa có miễn dịch. Tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn và tiêm vắc xin MMR cho bạn và gia đình, đảm bảo an toàn, hiệu quả trong việc phòng ngừa bệnh sởi, quai bị, rubella. Đừng để viêm tinh hoàn hay các biến chứng khác làm ảnh hưởng đến sức khỏe, hãy chủ động tiêm phòng ngay hôm nay!