Người lớn có nên tiêm phòng vắc xin ngừa bệnh thủy đậu không?

Thủy đậu ở người lớn không đơn giản như nhiều người vẫn nghĩ. Khi chưa từng mắc bệnh hoặc chưa tiêm phòng bằng vắc xin, bạn vẫn luôn có nguy cơ mắc bệnh, đối mặt với những biến chứng nặng và lây nhiễm cho người xung quanh nói riêng, cho cả cộng đồng nói chung. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ có nên tiêm phòng ngừa bệnh thủy đậu không, ai nên tiêm và cần lưu ý gì trước khi tiêm.

Thủy đậu là bệnh gì?

Thủy đậu (tên tiếng Anh: Chickenpox) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella zoster gây ra, lây lan qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch xuất tiết từ bóng nước của người bệnh. Bệnh thường khởi phát với các triệu chứng như từ sốt nhẹ đến sốt cao, mệt mỏi, sau đó xuất hiện phát ban và mụn nước trên nền ban trên da. Đây là bệnh rất dễ lây, đặc biệt trong môi trường đông người như trường học, văn phòng hoặc bệnh viện.

Nhiều người nghĩ rằng thủy đậu là “bệnh của trẻ em”. Vì phần lớn trường hợp mắc bệnh xảy ra ở độ tuổi nhỏ. Tuy nhiên, nếu người trưởng thành chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng vắc xin thì vẫn có nguy cơ lây nhiễm và mắc bệnh, đáng lo ngại hơn là mức độ nghiêm trọng của bệnh thường cao hơn rất nhiều so với trẻ em.

Thủy đậu ở người lớn có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Theo báo cáo của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (Centers for Disease Control and Prevention - USCDC, Hoa Kỳ), người lớn mắc thủy đậu có nguy cơ nhập viện và gặp biến chứng cao hơn 25 lần so với trẻ nhỏ. Nguyên nhân là do hệ miễn dịch của người trưởng thành phản ứng mạnh hơn với virus, gây viêm nhiễm sâu và lan rộng hơn trong cơ thể.

Một số biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra khi người lớn mắc thủy đậu bao gồm:

• Viêm phổi do virus, đặc biệt nguy hiểm ở phụ nữ mang thai, có thể ảnh hưởng đến thai nhi.
• Viêm não, gây co giật, lú lẫn, thậm chí hôn mê.
• Nhiễm trùng da lan rộng, do các mụn nước bị vỡ và bội nhiễm vi khuẩn.
• Sẹo vĩnh viễn, đặc biệt khi người bệnh gãi hoặc không chăm sóc da đúng cách trong giai đoạn hồi phục.
• Hội chứng Reye, hiếm gặp nhưng có thể xảy ra khi dùng aspirin để hạ sốt trong lúc mắc bệnh.

Câu trả lời từ chuyên gia là: Nên cân nhắc tiêm phòng nếu bạn chưa từng mắc thủy đậu hoặc không chắc về tiền sử tiêm vắc xin.

Theo các khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Mayo Clinic, một số nhóm đối tượng nên đặc biệt cân nhắc chủng ngừa. Việc tiêm phòng sẽ giúp họ phòng ngừa biến chứng nặng nếu mắc bệnh cũng như ngăn ngừa nguy cơ lây lan trong cộng đồng. Những nhóm này bao gồm:

• Chưa từng mắc hoặc không rõ có miễn dịch với thủy đậu;
• Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (chưa mang thai);
• Nhân viên y tế, giáo viên, người làm việc trong môi trường tập thể;
• Người chuẩn bị du lịch đến các quốc gia có nguy cơ lây lan cao.

Tiêm vắc xin không chỉ là cách bảo vệ trẻ em mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người trưởng thành . Đặc biệt là những ai chưa từng mắc bệnh hoặc chưa rõ tiền sử miễn dịch. Theo Mayo Clinic và CDC, tiêm phòng thủy đậu ở người lớn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả giúp giảm thiểu nguy cơ bệnh tiến triển nặng và lan truyền trong cộng đồng. 

Nếu bạn là người trưởng thành chưa từng mắc thủy đậu hoặc không chắc chắn về tiền sử tiêm chủng, việc tiêm vắc xin có thể giúp bạn chủ động phòng ngừa bệnh và tránh các biến chứng nghiêm trọng. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), lịch tiêm vắc xin thủy đậu cho người lớn được khuyến nghị như sau:

• Tiêm 2 mũi vắc xin, với khoảng cách giữa hai mũi là từ 4 đến 8 tuần để đảm bảo hiệu quả miễn dịch tối ưu.
• Có thể thực hiện xét nghiệm kháng thể trước khi tiêm nếu bạn không rõ mình đã từng mắc thủy đậu hay chưa. Xét nghiệm này giúp xác định bạn có cần tiêm phòng hay không.
• Nên tiêm tại các cơ sở y tế uy tín, nơi có đội ngũ chuyên môn và quy trình theo dõi sau tiêm an toàn, đồng thời đảm bảo chất lượng bảo quản vắc xin.

Mặc dù người lớn có nên tiêm phòng thủy đậu không là câu hỏi được nhiều người quan tâm, không phải ai cũng phù hợp với vắc xin này. Các đối tượng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêm gồm:

• Phụ nữ đang mang thai;
• Người đang điều trị ức chế miễn dịch (hóa trị, xạ trị…);
• Người dị ứng nặng với thành phần của vắc xin;
• Đang sốt cao hoặc mắc bệnh cấp tính.

Có thể tiêm vắc xin thủy đậu nếu đang bị cảm nhẹ hoặc sốt không?

Theo CDC, nếu bạn chỉ bị cảm nhẹ và không sốt cao, việc tiêm phòng vẫn có thể thực hiện bình thường. Tuy nhiên, nếu đang sốt trên 38°C hoặc có các triệu chứng bệnh cấp tính, nên trì hoãn tiêm và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Phụ nữ đang cho con bú có tiêm được vắc xin thủy đậu không?

Có. Vắc xin thủy đậu là vắc xin sống giảm độc lực, nhưng theo Mayo Clinic, phụ nữ đang cho con bú vẫn có thể tiêm mà không ảnh hưởng đến trẻ, vì virus không bài tiết qua sữa mẹ và không gây hại cho em bé.

Thời gian có hiệu lực của vắc xin thủy đậu là bao lâu?

Theo CDC, hai liều vắc xin thủy đậu có thể bảo vệ lâu dài, thậm chí suốt đời ở phần lớn người tiêm. Tuy nhiên, hiệu quả miễn dịch có thể giảm nhẹ theo thời gian tùy cơ địa. Hiện chưa có khuyến cáo chính thức về việc tiêm nhắc lại nếu đã hoàn tất đủ 2 liều.

Tiêm vắc xin không chỉ là cách bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn là trách nhiệm cộng đồng, nhất là với người làm cha mẹ hoặc làm việc trong môi trường tiếp xúc nhiều người. Nếu bạn chưa từng mắc thủy đậu hoặc không rõ về tiền sử miễn dịch, hãy cân nhắc tiêm phòng thủy đậu càng sớm càng tốt.