Ngực có cục cứng đau là bệnh gì? Phân biệt u lành tính và u ác tính

Cảm giác vướng cộm hoặc đau nhói khi chạm vào ngực là điều nhiều người từng trải qua. Khối cứng ở ngực có thể hình thành từ mô mỡ, mô tuyến, mạch máu hoặc các cấu trúc da. Nhiều trường hợp khối chỉ xuất hiện tạm thời rồi biến mất nhưng cũng có lúc kéo dài hàng tuần hoặc thay đổi về kích thước. Điều quan trọng là cần hiểu khối xuất hiện khi nào, đi kèm biểu hiện gì và nó phản ánh quá trình sinh lý hay bệnh lý. 

Ngực có cục cứng đau là gì?

Ngực bao gồm nhiều mô khác nhau như mô tuyến, mô liên kết, mô mỡ, hệ thống ống dẫn và cấu trúc da. Khi một trong các mô này thay đổi bất thường hoặc phản ứng với yếu tố nội tiết một khối cứng có thể hình thành. 

Tùy nguyên nhân mà khối u có thể mềm, cứng chắc hoặc đau khi ấn vào. Một số khối hình thành ngay dưới da, số khác nằm sâu trong mô khiến người bệnh khó xác định vị trí chính xác. Khối cứng có thể xuất hiện ở một bên hoặc hai bên, cố định hoặc di động khi chạm vào. Việc theo dõi tính chất khối đóng vai trò quan trọng để phân biệt sinh lý và bệnh lý.

Nguyên nhân khiến ngực xuất hiện khối cứng kèm đau

Để đánh giá khối cứng một cách toàn diện bạn cần xem xét sự biến đổi của cơ thể theo chu kỳ, yếu tố môi trường, tiền sử bệnh và thói quen sinh hoạt. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

Thay đổi nội tiết theo chu kỳ

Nội tiết tố nữ biến động trong suốt chu kỳ tạo ảnh hưởng trực tiếp lên mô tuyến vú. Trước kỳ kinh nguyệt, mô tuyến tăng sinh mạnh khiến ngực căng, đau và có thể xuất hiện một hoặc vài khối cứng nhỏ. Đây là tình trạng sinh lý thường gặp và khối thường giảm rõ khi kỳ kinh bắt đầu. Đặc điểm dễ nhận biết là khối mềm, di động và đau tăng khi chạm.

U nang vú chứa dịch

U nang vú hình thành khi các ống dẫn trong mô tuyến bị tắc làm dịch tích tụ lại. Nang có thể nhỏ vài milimet nhưng cũng có thể lớn đến vài centimet. Khi nang căng dịch sẽ tạo cảm giác đau và sờ thấy như một khối tròn, rõ ràng. Nang thường tăng kích thước trước kỳ kinh hoặc trong giai đoạn nội tiết thay đổi mạnh. Đa số nang vú lành tính nhưng nếu kích thước thay đổi nhanh cần theo dõi thêm.

U xơ tuyến vú

U xơ là dạng u lành tính phổ biến từ mô liên kết và mô tuyến. Khối u có thể mềm hoặc cứng, có bờ tương đối rõ và di động khi ấn. Một số trường hợp u xơ gây đau nhẹ hoặc căng tức. Tuy nhiên, đa phần u xơ không nguy hiểm và chỉ cần theo dõi định kỳ. Nếu u tăng kích thước nhanh hoặc gây khó chịu nhiều thì mới cần can thiệp.

Viêm mô vú hoặc viêm ống dẫn

Nhiễm khuẩn mô vú thường gây sưng đỏ, đau và xuất hiện khối cứng tại vùng viêm. Khối cứng có thể rất đau và tăng cảm giác nóng rát ở bề mặt da. Viêm mô thường gặp ở người cho con bú nhưng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ ai. Nếu không điều trị đúng cách viêm có thể tạo ổ mủ khiến khối sưng to và đau dữ dội hơn.

Chấn thương ngực

Một cú va đập nhẹ hoặc mạnh vào vùng ngực có thể khiến mô mỡ bị tổn thương và hình thành khối cứng. Mô bầm hoặc tụ máu dưới da sẽ tạo cảm giác cứng khi chạm vào. Khối thường đi kèm đau khi ấn hoặc di chuyển, đôi khi có vết bầm tím. Khối dạng này thường giảm dần theo thời gian nhưng nếu kéo dài cần được kiểm tra.

Tổn thương da và tuyến bã

Các tuyến bã ở vùng ngực có thể bị viêm, tắc hoặc nhiễm khuẩn tạo thành các nang viêm nhỏ dưới da. Khối thường đau khi chạm và có thể đỏ xung quanh. Tổn thương này không quá nguy hiểm nhưng gây khó chịu và đôi khi phát triển lớn nếu không chăm sóc đúng cách.

Các bệnh lý quan trọng cần lưu ý

Phần lớn khối cứng là lành tính, tuy nhiên vẫn có một tỷ lệ nhỏ liên quan đến các bệnh lý cần thăm khám sớm:

• Khối rất cứng, bờ không rõ và không di động.
• Da vùng ngực thay đổi như lõm xuống hoặc dày lên.
• Núm vú thay đổi vị trí hoặc có dịch lạ.
• Khối không thay đổi theo chu kỳ và kéo dài nhiều tuần.

Những biểu hiện này là tín hiệu cảnh báo cần được kiểm tra.

Đặc điểm giúp nhận biết khối cứng lành tính và ác tính

Bạn cần quan sát kỹ các yếu tố liên quan đến hình dạng, thời gian xuất hiện và mức độ đau. Cụ thể như sau:

Đặc điểm khối cứng lành tính

Khối có dấu hiệu sinh lý hoặc lành tính thường mang các đặc điểm sau:

• Sờ thấy mềm hơn và di động khi ấn.
• Đau nhiều hơn trước kỳ kinh và giảm sau chu kỳ kinh nguyệt.
• Không làm thay đổi bề mặt da hay hình dạng ngực.
• Ít khi thay đổi kích thước đột ngột.

Những khối này thường không gây nguy hiểm và có thể biến mất theo thời gian.

Đặc điểm khối cứng bất thường 

Khối bất thường thường thể hiện rõ các tính chất sau:

• Rất cứng và bám sâu vào mô làm khó di động.
• Kéo theo thay đổi ở da như lõm, dày, rút nếp.
• Núm vú đổi hướng hoặc có dịch bất thường.
• Đau kéo dài không liên quan chu kỳ hoặc tăng dần theo thời gian.
• Xuất hiện hạch ở nách hoặc xương đòn.

Khi gặp những dấu hiệu này bạn cần đi khám để xác định chính xác tình trạng.

Khi nào nên đi khám để kiểm tra khối cứng ở ngực?

Không phải khối cứng nào xuất hiện cũng là vấn đề nghiêm trọng nhưng bạn cần đi khám khi:

• Khối xuất hiện hơn 2 tuần mà không giảm.
• Đau nhiều ảnh hưởng cuộc sống hàng ngày.
• Có biểu hiện sưng đỏ hoặc sốt kèm theo.
• Da thay đổi bất thường ở vị trí khối.
• Khối không giảm dù không còn ở thời điểm trước kỳ kinh.

Việc khám sớm giúp xác định bản chất của khối và tránh tình trạng tiến triển nặng.

Cách chăm sóc khi phát hiện khối cứng ở ngực

Trước khi áp dụng các biện pháp chăm sóc bạn cần phân biệt khối có dấu hiệu viêm hay chỉ do nội tiết. Sau đây là hướng dẫn chăm sóc khi phát hiện ra khối cứng ở ngực:

• Chườm ấm hoặc chườm lạnh đúng thời điểm: Chườm ấm giúp giảm căng mô và giảm đau nhẹ, đặc biệt hiệu quả trong trường hợp khối xuất hiện do nội tiết hoặc do tắc nghẽn mô tuyến. Ngược lại, chườm lạnh thích hợp khi vừa bị va đập giúp giảm sưng.
• Lựa chọn trang phục phù hợp: Áo ngực quá chật hoặc chất liệu cứng có thể tăng ma sát và gây đau nhiều hơn. Bạn nên ưu tiên chất liệu mềm, thoải mái.
• Hạn chế tác động mạnh lên vùng ngực: Tránh vận động mạnh hoặc nằm sấp vì áp lực lên ngực có thể khiến khối đau nhiều hơn hoặc kéo dài thời gian hồi phục.
• Theo dõi sự thay đổi của khối theo thời gian: Ghi nhận thời điểm xuất hiện, kích thước, mức độ đau giúp bạn đánh giá khối có liên quan nội tiết hay có dấu hiệu bất thường.
• Không tự ý xử lý hoặc dùng thuốc: Việc tự ý nặn hoặc bôi thuốc không phù hợp có thể làm tổn thương da, tăng nguy cơ nhiễm trùng và khiến tình trạng nặng hơn. Nếu có nghi ngờ viêm bạn nên thăm khám thay vì tự điều trị.

Ngực có cục cứng đau có thể bắt nguồn từ thay đổi nội tiết, nang, u xơ, viêm hoặc tổn thương mô. Việc nhận biết sớm đặc điểm khối và các dấu hiệu đi kèm có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định mức độ nguy hiểm. Khi khối kéo dài đau nhiều hoặc khiến da thay đổi bạn nên thăm khám sớm để tránh nguy cơ tiềm ẩn. Theo dõi thường xuyên và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bảo vệ sức khỏe vùng ngực an toàn và chủ động hơn.