Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt có sao không? Những điều cần lưu ý

Sự thay đổi nội tiết tố sau sinh khiến mỗi bà mẹ có thời điểm hành kinh trở lại khác nhau. Trong khi một số mẹ mất kinh trong suốt thời gian cho con bú, nhiều người lại có kinh chỉ vài tháng sau sinh. Thực tế, mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt là hiện tượng sinh lý bình thường, phụ thuộc vào cơ địa và thói quen nuôi con. Hiểu rõ bản chất và tác động của việc hành kinh trong thời kỳ cho con bú sẽ giúp mẹ yên tâm hơn khi đối mặt với những thay đổi này.

Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt có sao không?

Sau sinh, cơ thể phụ nữ cần thời gian để phục hồi và tái cân bằng nội tiết. Việc có kinh nguyệt trở lại là dấu hiệu cho thấy trục nội tiết - sinh dục đang hoạt động trở lại. Với nhiều người, điều này xảy ra sớm hơn mong đợi, thậm chí khi vẫn đang cho con bú. 

Theo các chuyên gia, hiện tượng mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt trở lại là kết quả của sự suy giảm dần nồng độ prolactin - hormone giúp kích thích tiết sữa và ức chế rụng trứng. Khi bé bú ít hơn, nhất là vào ban đêm, prolactin giảm xuống, từ đó chu kỳ kinh nguyệt được khôi phục.

Ngoài ra, không phải mẹ nào cũng mất kinh lâu dài. Các mẹ không cho con bú hoặc cho bé bú kết hợp sữa công thức thường có kinh sớm hơn, chỉ sau 6 - 8 tuần sau sinh. Trong khi đó, các mẹ cho bé bú hoàn toàn có thể mất kinh đến 6 tháng, thậm chí hơn. Tuy nhiên, đây là khác biệt sinh lý, không liên quan đến sức khỏe hay khả năng làm mẹ về sau.

Nguyên nhân khiến mẹ đang cho con bú có kinh trở lại

Nhiều yếu tố nội tiết và thói quen chăm sóc trẻ có thể ảnh hưởng đến thời điểm kinh nguyệt quay trở lại. Việc hiểu rõ các nguyên nhân giúp mẹ chủ động hơn trong theo dõi sức khỏe. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến khiến mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt trở lại, bao gồm:

• Sự thay đổi nồng độ hormone prolactin: Prolactin không chỉ kích thích tuyến vú tiết sữa, mà còn ức chế quá trình rụng trứng. Khi mẹ giảm tần suất cho bú (đặc biệt là bỏ bú đêm), prolactin sẽ giảm xuống. Điều này tạo điều kiện để hormone LH, FSH hoạt động trở lại, dẫn đến việc rụng trứng và hành kinh.
• Mẹ không cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ: Nếu bé được cho bú kết hợp với sữa công thức hoặc ăn dặm sớm, nhu cầu bú mẹ giảm, kéo theo lượng sữa giảm và prolactin cũng giảm. Đây là lý do tại sao mẹ không nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn thường có kinh sớm hơn các mẹ khác.
• Cơ địa và yếu tố cá nhân: Có những mẹ dù cho con bú hoàn toàn nhưng vẫn có kinh sớm, trong khi người khác mất kinh nhiều tháng liền. Điều này do cơ địa, tình trạng nội tiết và tốc độ hồi phục sau sinh khác nhau ở mỗi người.

Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt có ảnh hưởng đến sữa và em bé không?

Một trong những lo lắng phổ biến là liệu mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt có ảnh hưởng đến sữa mẹ hay khiến bé bỏ bú không. Câu trả lời là không đáng lo. Tuy nhiên, mẹ vẫn nên chú ý theo dõi một số vấn đề sau:

• Chất lượng và lượng sữa có thay đổi không: Một số nghiên cứu cho thấy trong những ngày quanh kỳ kinh nguyệt, sữa mẹ có thể thay đổi vị nhẹ do hormone estrogen và progesterone biến động. Có mẹ nhận thấy sữa hơi nhạt hoặc mặn hơn. Tuy nhiên, điều này không gây hại cho bé. Lượng sữa cũng có thể giảm nhẹ vài ngày nhưng sẽ sớm trở lại bình thường nếu mẹ vẫn cho bú đều.
• Bé có bỏ bú hoặc bú ít hơn không: Một số bé nhạy cảm với mùi vị sữa có thể bú ít hơn trong vài ngày đầu khi mẹ có kinh. Tuy nhiên, đây chỉ là phản ứng tạm thời và không ảnh hưởng lâu dài nếu mẹ tiếp tục duy trì việc cho bé bú thường xuyên, đúng cữ và đủ nhu cầu.

Mẹ đang cho con bú có kinh có thể mang thai không?

Một quan niệm sai lầm là không có kinh thì không thể mang thai. Thực tế, sự rụng trứng có thể xảy ra trước kỳ kinh đầu tiên sau sinh, khiến việc thụ thai hoàn toàn có khả năng nếu không sử dụng biện pháp tránh thai. Do đó, nhiều mẹ bị “vỡ kế hoạch” vì nghĩ rằng chưa có kinh là chưa rụng trứng. Tuy nhiên, mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt hoặc chưa có kinh đều có khả năng rụng trứng trở lại. Nếu không sử dụng biện pháp tránh thai, khả năng thụ thai vẫn có, ngay cả trong giai đoạn đang cho con bú hoàn toàn.

Vì vậy, mẹ có thể lựa chọn tránh thai an toàn bằng các biện pháp sau đây:

• Bao cao su: Đơn giản, không ảnh hưởng đến sữa.
• Thuốc tránh thai chỉ chứa progestin: Phù hợp cho mẹ đang cho con bú, không ảnh hưởng đến nguồn sữa.
• Đặt vòng tránh thai: Hiệu quả cao, có thể chọn loại không nội tiết hoặc nội tiết thấp.

Việc lựa chọn biện pháp phù hợp nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho mẹ và không ảnh hưởng đến quá trình nuôi con bằng sữa mẹ.

Mẹ cần lưu ý gì khi có kinh trong giai đoạn cho con bú?

Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, mẹ vẫn cần lưu ý sau đây để bảo vệ sức khỏe và duy trì nguồn sữa ổn định cho bé, cụ thể:

• Tiếp tục cho con bú bình thường: Kinh nguyệt không làm sữa “bẩn” hay “có độc” như nhiều quan niệm dân gian. Mẹ nên tiếp tục cho bú đều đặn để duy trì nguồn sữa và tránh tắc tia sữa. Bé cũng sẽ dần thích nghi nếu vị sữa có thay đổi nhẹ.
• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ: Khi hành kinh, mẹ sẽ mất thêm máu nên dễ mệt mỏi, chóng mặt. Hãy tăng cường bổ sung sắt, canxi và thực phẩm giàu năng lượng để đảm bảo sức khỏe. Việc uống đủ nước cũng rất cần thiết để duy trì tiết sữa.
• Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Nếu mẹ thấy chu kỳ không đều, ra máu quá nhiều, kéo dài bất thường hoặc có triệu chứng kèm theo như đau bụng dữ dội, nên đến cơ sở y tế để kiểm tra. Một số tình trạng như u xơ tử cung, viêm nội mạc… có thể gây rối loạn chu kỳ và cần được can thiệp sớm.
• Giữ vệ sinh vùng kín và tránh nhiễm khuẩn: Trong kỳ kinh, mẹ nên sử dụng băng vệ sinh phù hợp, thay băng thường xuyên (3 - 4 giờ/lần), vệ sinh nhẹ nhàng bằng nước ấm hoặc dung dịch dịu nhẹ. Tránh thụt rửa sâu hoặc dùng sản phẩm có mùi gây kích ứng.
• Chủ động tránh thai nếu chưa muốn có con tiếp theo: Nếu chưa có kế hoạch sinh con tiếp, mẹ nên thảo luận sớm với bác sĩ về các biện pháp tránh thai phù hợp. Tránh thai an toàn sẽ giúp mẹ an tâm chăm sóc bé và tránh những rủi ro do mang thai quá sớm sau sinh.

Tóm lại, mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt là hiện tượng sinh lý bình thường và không gây hại cho sức khỏe của mẹ hay bé. Việc hiểu đúng nguyên nhân, duy trì cho bú đều đặn và chăm sóc bản thân đúng cách sẽ giúp mẹ yên tâm hơn trong giai đoạn sau sinh. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về chu kỳ kinh nguyệt hoặc sức khỏe sinh sản, mẹ nên sớm gặp bác sĩ để được tư vấn cụ thể.