Hội chứng hậu Covid-19 ở trẻ em nguy hiểm như thế nào?

Con bạn đã khỏi Covid-19 nhưng sau vài tuần vẫn ho dai dẳng, mệt mỏi, học hành kém tập trung hay thậm chí trở nên cáu gắt, khó ngủ đây có thể là dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc hội chứng hậu Covid-19. Mặc dù phần lớn trẻ hồi phục tốt sau khi nhiễm bệnh, nhưng vẫn có một tỉ lệ nhất định bị ảnh hưởng sức khỏe thể chất và tinh thần kéo dài. Vậy hội chứng này nguy hiểm ra sao và đâu là dấu hiệu cần đặc biệt lưu ý?

Hậu Covid-19 ở trẻ em là gì?

Sau khi trẻ mắc Covid-19, một số trẻ vẫn tiếp tục gặp phải nhiều triệu chứng kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hằng ngày. Tình trạng này được gọi là hậu Covid-19 (hay còn gọi là hội chứng Covid-19 kéo dài).

Hậu Covid-19 là thuật ngữ dùng để chỉ nhóm triệu chứng tồn tại dai dẳng hoặc mới xuất hiện sau ít nhất 3 tháng kể từ khi trẻ bị nhiễm virus SARS-CoV-2. Những biểu hiện này không thể lý giải bằng các nguyên nhân bệnh lý khác và thường khiến trẻ cảm thấy khó chịu, mệt mỏi, ảnh hưởng đến việc học tập, ăn uống và vui chơi.

Một số triệu chứng phổ biến của hậu Covid-19 ở trẻ em bao gồm:

• Cảm giác mệt mỏi kéo dài, dù trẻ nghỉ ngơi đầy đủ.
• Rối loạn vị giác hoặc khứu giác, khiến trẻ ăn uống kém.
• Nhức đầu, đau cơ, khó tập trung hay mất ngủ.
• Ho kéo dài, khó thở, đau tức ngực.
• Tâm trạng dễ cáu gắt, lo âu hoặc trầm cảm nhẹ.

Điều đáng lưu ý là những triệu chứng này có thể xuất hiện ngay từ khi trẻ mắc bệnh hoặc khởi phát sau khi trẻ đã có kết quả âm tính và được cho là khỏi bệnh. Tuy nhiên, chúng không liên quan đến các bệnh lý nền khác mà trẻ có thể mắc. Mỗi trẻ có thể trải qua hậu Covid-19 theo cách khác nhau, không ai giống ai. Có trẻ chỉ bị nhẹ và tự hồi phục sau vài tuần, nhưng cũng có trường hợp kéo dài hàng tháng, cần sự can thiệp y tế.

Hậu Covid-19 ở trẻ em có phổ biến không?

Hiện nay, theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương, vẫn chưa có con số chính xác về tỷ lệ trẻ em mắc hậu Covid-19. Nguyên nhân là do các triệu chứng hậu Covid-19 ở trẻ rất đa dạng, không đồng nhất, và có thể xuất hiện muộn sau khi đã khỏi bệnh. Thêm vào đó, tiêu chuẩn chẩn đoán hậu Covid-19 vẫn còn khác biệt giữa các nghiên cứu trên thế giới, khiến cho việc thống kê chính xác gặp nhiều khó khăn.

Dù vậy, một số báo cáo y tế ghi nhận ngày càng có nhiều trẻ em được đưa đến khám vì các triệu chứng kéo dài sau khi khỏi Covid-19. Các biểu hiện thường thấy bao gồm mệt mỏi, ho dai dẳng, rối loạn giấc ngủ, giảm tập trung, đau đầu, hoặc các vấn đề về tâm lý như lo âu và dễ cáu gắt.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 10 – 20% người trưởng thành mắc phải hội chứng hậu Covid-19 sau khi đã khỏi bệnh. Tuy chưa có số liệu cụ thể ở trẻ nhỏ, nhưng một số nghiên cứu bước đầu cho thấy trẻ em, đặc biệt là những trẻ từng có triệu chứng nặng khi nhiễm bệnh hoặc có bệnh nền. Điều đáng lưu ý là nhiều cha mẹ thường cho rằng khi trẻ có kết quả âm tính với virus, nghĩa là hoàn toàn khỏi bệnh. Tuy nhiên, thực tế, một số biểu hiện bất thường có thể vẫn kéo dài âm thầm và ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của trẻ.

Vì vậy, việc chủ động theo dõi sức khỏe của trẻ sau khi khỏi Covid-19 là vô cùng cần thiết. Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu mệt mỏi bất thường, khó ngủ, hay thay đổi tính cách, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Các triệu chứng thường gặp của hậu Covid-19 ở trẻ em

Hậu Covid-19 là tình trạng nhiều trẻ em gặp phải sau khi đã khỏi bệnh. Theo các chuyên gia tại Bệnh viện Nhi Trung ương, hội chứng này có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể, không chỉ riêng hệ hô hấp mà còn cả hệ thần kinh, tim mạch, cơ – xương – khớp và cả sức khỏe tinh thần của trẻ.

Một số triệu chứng tâm thần kinh thường thấy bao gồm:

• Mệt mỏi kéo dài dù trẻ nghỉ ngơi đầy đủ.
• Rối loạn vị giác và khứu giác, khiến trẻ ăn uống kém hoặc chán ăn.
• Đau đầu, chóng mặt, khó tập trung, mất ngủ hoặc giảm khả năng học tập.
• Về hệ hô hấp, trẻ có thể gặp các biểu hiện như:
• Ho kéo dài nhiều tuần, kèm theo đau họng dai dẳng.
• Khó thở khi vận động, đôi khi trẻ cảm thấy bị hụt hơi hoặc tức ngực nhẹ.

Ngoài ra, một số triệu chứng toàn thân khác cũng khá phổ biến như:

• Đau khớp, đau cơ, cảm giác nặng ngực.
• Tim đập nhanh, hồi hộp hoặc cảm giác đánh trống ngực, đặc biệt khi trẻ hoạt động gắng sức.

Một tình trạng hiếm gặp nhưng cần được đặc biệt quan tâm là hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ em (MIS-C) sau nhiễm SARS-CoV-2. Đây là một phản ứng viêm nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan như tim, phổi, thận, não, da và đường tiêu hóa. MIS-C thường xuất hiện sau khoảng 2 - 6 tuần kể từ khi trẻ mắc Covid-19, với các dấu hiệu như sốt cao kéo dài, phát ban, đau bụng, tiêu chảy, mệt lả, hoặc thậm chí tụt huyết áp. Tình trạng này cần được cấp cứu và điều trị kịp thời vì có thể đe dọa đến tính mạng trẻ.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám lại sau khi mắc Covid-19?

Sau khi trẻ vượt qua giai đoạn mắc Covid-19 cấp tính, nhiều cha mẹ thường nghĩ rằng con đã hoàn toàn khỏe mạnh. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng phụ huynh nên đưa trẻ đi khám lại nếu nhận thấy những dấu hiệu bất thường sau:

• Trẻ xuất hiện các triệu chứng mới mà trước đây không có, chẳng hạn như: Mệt mỏi kéo dài, ho dai dẳng, giảm vị giác - khứu giác, đau đầu, khó thở, rối loạn giấc ngủ hoặc các biểu hiện tâm lý như lo âu, cáu gắt.
• Các triệu chứng hậu Covid-19 ảnh hưởng rõ rệt đến việc học tập, sinh hoạt hay ăn uống của trẻ.
• Đặc biệt, với những trẻ từng phải nhập viện điều trị nội trú trong giai đoạn mắc Covid-19, cha mẹ cần tuân thủ đúng lịch hẹn tái khám theo chỉ định của bệnh viện để bác sĩ theo dõi tiến trình phục hồi và sớm phát hiện bất thường (nếu có).

Hiện tại, chưa có thuốc, thực phẩm chức năng hay biện pháp vật lý nào có thể ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ hậu Covid-19. Cách phòng ngừa hiệu quả nhất vẫn là bảo vệ trẻ khỏi lây nhiễm SARS-CoV-2, bằng cách:

• Thực hiện các biện pháp phòng bệnh đúng cách (đeo khẩu trang, rửa tay…).
• Cho trẻ tiêm vắc xin phòng Covid-19 đầy đủ theo khuyến cáo của ngành y tế.

Hội chứng hậu Covid-19 ở trẻ em có thể âm thầm ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Dù không phải tất cả các trường hợp đều nghiêm trọng, nhưng sự chủ quan của cha mẹ có thể khiến tình trạng kéo dài hoặc chuyển biến nặng hơn. Vì vậy, hãy lắng nghe cơ thể con, theo dõi những thay đổi bất thường sau khi khỏi bệnh và đưa trẻ đi khám sớm khi có dấu hiệu nghi ngờ. Chủ động phòng bệnh, tiêm vắc xin đầy đủ và chăm sóc toàn diện sẽ là cách tốt nhất để bảo vệ con bạn khỏi những ảnh hưởng không mong muốn của hậu Covid-19.