EOS trong xét nghiệm máu là gì? Tìm hiểu ý nghĩa và khi nào cần lưu ý

Kết quả xét nghiệm máu có thể tiết lộ rất nhiều điều về sức khỏe, trong đó có những chỉ số phản ánh khả năng miễn dịch và phản ứng viêm của cơ thể. Việc hiểu ý nghĩa của từng thông số giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, theo dõi tình trạng sức khỏe và chủ động chăm sóc cơ thể một cách toàn diện hơn.

EOS trong xét nghiệm máu là gì?

Khi làm xét nghiệm công thức máu (CBC), bạn sẽ thấy nhiều thông số như RBC, WBC, HGB hay EOS. EOS (EOSinophils) là một loại bạch cầu ái toan, chiếm khoảng 1 - 5% tổng lượng bạch cầu. Đây là tế bào miễn dịch giúp cơ thể chống lại ký sinh trùng, nhiễm trùng, đồng thời điều hòa phản ứng dị ứng và viêm.

Hiểu một cách đơn giản, chỉ số EOS là gì? Đó là con số thể hiện lượng bạch cầu ái toan trong máu. Khi chỉ số này tăng cao hoặc giảm bất thường, nó có thể phản ánh tình trạng sức khỏe đang gặp vấn đề, đặc biệt là các bệnh liên quan đến dị ứng, viêm da, hen suyễn hoặc ký sinh trùng đường ruột.

Theo CDC (Centers for Disease Control and Prevention), ngưỡng bình thường của EOSinophil dao động từ 0 đến 500 tế bào/µL máu, hoặc chiếm dưới 5% tổng số bạch cầu. Khi vượt quá 500 tế bào/µL, tình trạng này được gọi là tăng EOSinophil (EOSinophilia).

Ý nghĩa của chỉ số EOS trong xét nghiệm máu

Kết quả xét nghiệm EOS giúp bác sĩ đánh giá hoạt động của hệ miễn dịch và phát hiện sớm một số rối loạn trong cơ thể. Dưới đây là ý nghĩa của từng mức chỉ số:

Nếu chỉ số EOS cao, cơ thể có thể đang phản ứng với một trong các nguyên nhân sau:

• Dị ứng (hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa).
• Nhiễm ký sinh trùng (giun đũa, giun kim, sán…).
• Một số bệnh về máu hoặc rối loạn tự miễn.
• Phản ứng với thuốc kháng sinh, giảm đau hoặc thuốc ức chế miễn dịch.

Ngược lại, chỉ số EOS thấp thường không đáng lo. Nguyên nhân có thể do căng thẳng, sử dụng corticosteroid, hoặc đang trong giai đoạn nhiễm trùng cấp tính khiến cơ thể “huy động” bạch cầu khác để đáp ứng miễn dịch.

Ai nên làm xét nghiệm EOS và quy trình thực hiện

Xét nghiệm EOS là một phần trong xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC), được thực hiện thường quy khi kiểm tra sức khỏe hoặc khi nghi ngờ có bệnh lý liên quan đến dị ứng, ký sinh trùng, hoặc viêm mạn tính.

Khi nào nên làm xét nghiệm EOS?

Bạn nên xét nghiệm EOS nếu có các biểu hiện:

• Ngứa, phát ban, viêm mũi, ho kéo dài.
• Đau bụng, rối loạn tiêu hóa nghi do ký sinh trùng.
• Khó thở, tức ngực do hen phế quản.
• Thường xuyên mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Quy trình xét nghiệm EOS

Quy trình xét nghiệm EOS được thực hiện theo các bước cơ bản dưới đây:

• Bước 1: Bác sĩ chỉ định xét nghiệm công thức máu (CBC).
• Bước 2: Lấy mẫu máu tĩnh mạch, phân tích bằng máy tự động.
• Bước 3: Kết quả thể hiện dưới dạng số lượng (tế bào/µL) hoặc tỉ lệ phần trăm (%) EOS.

Trước khi xét nghiệm, bạn không cần nhịn ăn, nhưng nên thông báo nếu đang dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả (ví dụ corticosteroid).

Nếu bạn từng bị dị ứng, hen hoặc nhiễm ký sinh trùng, hãy xét nghiệm EOS định kỳ để theo dõi sức khỏe miễn dịch.

Nguyên nhân khiến chỉ số EOS tăng cao hoặc giảm thấp

Khi chỉ số EOS là gì đã được hiểu rõ, bước tiếp theo là xác định nguyên nhân khiến nó thay đổi.

Nguyên nhân khiến EOS tăng cao

Các yếu tố phổ biến gồm:

• Bệnh dị ứng: Hen phế quản, viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng.
• Nhiễm ký sinh trùng: Giun sán, toxocara, giun móc, sán lá gan.
• Bệnh tự miễn hoặc viêm mạn: Viêm ruột, lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp.
• Một số bệnh lý huyết học: Hội chứng tăng bạch cầu ái toan, bệnh Hodgkin.
• Phản ứng thuốc: Kháng sinh, thuốc chống co giật, giảm đau.

Nguyên nhân khiến EOS giảm

• Sử dụng thuốc corticosteroid dài ngày.
• Căng thẳng, nhiễm trùng cấp.
• Hội chứng Cushing hoặc bệnh lý tủy xương.

Nếu xét nghiệm EOS cho thấy mức tăng cao kéo dài, bạn nên đến bệnh viện để được kiểm tra thêm bằng xét nghiệm ký sinh trùng, xét nghiệm dị ứng, hoặc đánh giá bệnh tự miễn.

Cách duy trì chỉ số EOS ổn định và phòng ngừa bất thường

Bạn có thể chủ động cải thiện sức khỏe để giữ mức EOS trong giới hạn bình thường bằng các biện pháp sau:

Duy trì lối sống lành mạnh

Để hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả và giữ chỉ số EOS ổn định, bạn có thể áp dụng những thói quen sau:

• Ăn chín uống sôi, rửa tay trước khi ăn để phòng nhiễm ký sinh trùng.
• Hạn chế tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng (bụi, phấn hoa, lông thú…).
• Tăng cường rau xanh, trái cây giàu vitamin C, D giúp hỗ trợ miễn dịch.
• Ngủ đủ giấc, giảm stress.

Theo dõi và điều trị đúng cách

Việc kiểm soát các bệnh lý nền và dùng thuốc hợp lý sẽ giúp hạn chế biến động bất thường của chỉ số EOS. Hãy lưu ý:

• Nếu bạn đang điều trị dị ứng hoặc hen, hãy tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.
• Không tự ý dùng thuốc kháng sinh hay thuốc giảm đau kéo dài.
• Khám sức khỏe định kỳ 6 - 12 tháng/lần để tầm soát chỉ số EOS và các chỉ số máu khác.

EOS trong xét nghiệm máu là gì? Đó là chỉ số phản ánh hoạt động của bạch cầu ái toan, thành phần quan trọng của hệ miễn dịch. Khi chỉ số này thay đổi, cơ thể có thể đang phản ứng với dị ứng, ký sinh trùng hoặc bệnh viêm mạn.

Theo dõi định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và chủ động tiêm ngừa là cách giúp bạn bảo vệ sức khỏe bền vững.