Dấu hiệu hở van tim: 7 biểu hiện thường gặp giúp nhận biết sớm bệnh tim mạch

Tim là “động cơ” duy trì sự sống cho toàn cơ thể, vì vậy mọi rối loạn trong hoạt động của nó đều đáng lưu tâm. Một số người chỉ cảm thấy mệt, khó thở hay chóng mặt thoáng qua mà không ngờ đó có thể là dấu hiệu bất thường của tim. Việc lắng nghe cơ thể và nhận biết sớm các thay đổi này sẽ giúp phòng tránh biến chứng nguy hiểm.

Hở van tim là gì và vì sao cần chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo?

Hở van tim xảy ra khi một hoặc nhiều van trong tim không thể đóng kín hoàn toàn, khiến máu bị trào ngược về buồng tim thay vì được bơm đi nuôi cơ thể. Tình trạng này khiến tim phải hoạt động nhiều hơn, lâu ngày dẫn đến suy tim.

Căn bệnh này có thể xuất hiện ở bất kỳ van nào, phổ biến nhất là hở van hai lá và/hoặc van động mạch chủ. Hở van ba lá và van động mạch phổi tuy ít gặp hơn nhưng vẫn có thể xảy ra. Ban đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng theo thời gian, người bệnh có thể nhận thấy nhiều thay đổi trong cơ thể.

Việc hiểu và nhận biết dấu hiệu hở van tim từ sớm rất quan trọng, vì phát hiện sớm giúp quá trình điều trị và chăm sóc tim mạch hiệu quả hơn, giảm thiểu gánh nặng cho tim.

7 dấu hiệu hở van tim thường gặp nhất bạn không nên bỏ qua

Các triệu chứng của hở van tim thường tiến triển chậm, khiến nhiều người dễ chủ quan hoặc nhầm lẫn với tình trạng mệt mỏi, stress. Dưới đây là những biểu hiện đặc trưng bạn cần chú ý.

Khó thở, đặc biệt khi gắng sức hoặc nằm xuống

Cảm giác khó thở là dấu hiệu hở van tim phổ biến nhất. Khi van tim hở, máu ứ lại trong phổi, gây ra tình trạng khó thở, nhất là khi vận động mạnh, leo cầu thang hoặc nằm ngủ.

Nhiều người buộc phải nằm gối cao hoặc ngồi dậy để dễ thở hơn. Khó thở khi gắng sức hoặc khi nằm xuống là triệu chứng sớm của hở van tim.

Nếu bạn thấy khó thở thường xuyên, đặc biệt là về đêm, hãy đi khám sớm để kiểm tra chức năng tim phổi.

Mệt mỏi kéo dài dù làm việc nhẹ

Cơ thể mệt mỏi là hậu quả của việc tim không bơm đủ máu đi nuôi các cơ quan. Người bệnh dễ cảm thấy yếu sức, chóng mặt, hoặc mất năng lượng dù chỉ làm việc nhẹ.

Mệt mỏi kéo dài cũng khiến người bệnh giảm khả năng tập trung, kém năng suất và dễ lầm tưởng do thiếu ngủ hoặc stress. Tuy nhiên, nếu mệt mỏi đi kèm khó thở hoặc tim đập nhanh, đó có thể là dấu hiệu hở van tim đang tiến triển.

Tim đập nhanh, hồi hộp hoặc loạn nhịp

Nhiều người mô tả cảm giác “tim đập thình thịch” hoặc “rung lên trong lồng ngực”. Đây là hiện tượng đánh trống ngực, do tim phải tăng cường co bóp để bù đắp lượng máu bị trào ngược.

Rối loạn nhịp tim là một trong những biểu hiện thường gặp của hở van hai lá hoặc van động mạch chủ. Khi tình trạng này xảy ra thường xuyên, người bệnh có thể thấy choáng, mệt, hoặc khó thở ngắn hạn.

Nếu bạn thường xuyên cảm nhận nhịp tim bất thường, hãy kiểm tra điện tâm đồ (ECG) hoặc siêu âm tim để được đánh giá chính xác tình trạng tim.

Sưng chân, mắt cá chân hoặc phù bụng

Sưng phù là dấu hiệu hở van tim tiến triển nặng, nhất là ở người bị hở van ba lá. Khi máu không được bơm hiệu quả, dịch sẽ ứ đọng ở chi dưới, gây sưng chân hoặc mắt cá.

Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, dịch có thể tích tụ ở bụng (gọi là cổ trướng), khiến bụng trướng to, khó chịu.

Nếu bạn nhận thấy chân sưng vào cuối ngày, giày dép chật hơn bình thường hoặc cảm giác nặng chân, hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra nguyên nhân.

Ho khan kéo dài, nhất là về đêm

Khi máu ứ đọng trong phổi, người bệnh có thể bị ho khan hoặc thở rít, đặc biệt khi nằm xuống. Nhiều người lầm tưởng đây là dấu hiệu của viêm phế quản hay hen, dẫn đến điều trị sai hướng.

Ho do hở van tim thường không có đờm, xuất hiện nhiều về đêm, và giảm khi ngồi dậy. Nếu ho đi kèm khó thở, mệt mỏi hoặc phù chân, bạn nên đi kiểm tra tim càng sớm càng tốt.

Đau tức ngực hoặc cảm giác nặng ngực

Không chỉ người bị hẹp mạch vành mới đau ngực, người bị hở van tim cũng có thể gặp triệu chứng tương tự.

Khi máu không được lưu thông ổn định, cơ tim thiếu oxy, gây cảm giác nặng, bó chặt hoặc đau âm ỉ vùng ngực. Đôi khi cơn đau lan lên cổ, vai hoặc lưng, dễ nhầm với đau dạ dày hoặc cột sống.

Nếu cơn đau kéo dài hoặc kèm khó thở, hãy đi khám ngay để loại trừ các bệnh lý tim mạch nguy hiểm.

Chóng mặt, hoa mắt hoặc ngất xỉu

Khi tim không bơm đủ máu lên não, người bệnh dễ chóng mặt, hoa mắt, thậm chí ngất xỉu. Đây là dấu hiệu hở van tim ở giai đoạn nặng, thường gặp trong hở van động mạch chủ.

Các cơn chóng mặt có thể xuất hiện khi thay đổi tư thế, leo cầu thang hoặc đứng dậy đột ngột. Nếu bạn gặp tình trạng này thường xuyên, cần được bác sĩ thăm khám để xác định nguyên nhân chính xác.

Vì sao hở van tim gây ra các dấu hiệu trên?

Tim hoạt động như một “máy bơm” gồm 4 van giúp máu chảy một chiều. Khi một van bị hở, máu sẽ trào ngược, làm tăng áp lực trong buồng tim và phổi.

Theo thời gian, sự ứ đọng máu này khiến tim phải co bóp mạnh hơn để bù đắp, gây ra các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, đánh trống ngực, và phù chân.

Mỗi loại van hở sẽ có biểu hiện khác nhau:

• Hở van hai lá: Thường gây khó thở, mệt, hồi hộp.
• Hở van ba lá: Gây phù, sưng chân, bụng trướng.
• Hở van động mạch chủ: Dễ gây đau ngực, choáng, ngất.

Khi nào nên đi khám tim mạch?

Nếu bạn xuất hiện từ 2 dấu hiệu hở van tim trở lên, hãy chủ động thăm khám để được kiểm tra. Bác sĩ có thể chỉ định:

• Khám lâm sàng: Nghe tim, đo huyết áp, đánh giá tiếng thổi tim.
• Siêu âm tim: Xác định vị trí, mức độ hở van.
• Điện tâm đồ: Phát hiện rối loạn nhịp.
• X-quang ngực hoặc MRI tim: Đánh giá kích thước tim và tình trạng ứ dịch.

Phát hiện sớm giúp bác sĩ có hướng điều chỉnh lối sống và điều trị phù hợp, ngăn ngừa tiến triển sang suy tim.

Cách chăm sóc và phòng ngừa hở van tim tiến triển nặng

Để tim luôn khỏe mạnh, người có nguy cơ hoặc đang mắc hở van tim nên:

• Ăn uống lành mạnh: Hạn chế muối, chất béo bão hòa, tăng rau xanh và cá.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Đi bộ, yoga, bơi lội 20 - 30 phút mỗi ngày.
• Kiểm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu.
• Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia.
• Tái khám định kỳ theo hướng dẫn bác sĩ để theo dõi hoạt động tim.

Các dấu hiệu hở van tim như khó thở, mệt mỏi, đánh trống ngực hay phù chân đều là lời cảnh báo mà bạn không nên bỏ qua. Nhận biết sớm, kết hợp lối sống lành mạnh và tái khám định kỳ sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh tốt hơn, duy trì trái tim khỏe mạnh.