Dấu hiệu đục thủy tinh thể: Cách nhận biết sớm và xử lý kịp thời

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đục thủy tinh thể là nguyên nhân gây mù hàng đầu trên toàn cầu, chiếm hơn 50% các ca mù có thể phòng tránh được. Tại Việt Nam, bệnh lý này phổ biến ở người từ 50 tuổi trở lên nhưng vẫn còn chưa được nhận diện đúng mức. Việc hiểu rõ dấu hiệu đục thủy tinh thể và hành động sớm sẽ giúp người bệnh duy trì được chất lượng thị lực và cuộc sống. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết sớm các biểu hiện thường gặp, phân biệt với các bệnh lý mắt khác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Dấu hiệu đục thủy tinh thể

Dấu hiệu đục thủy tinh thể thường gặp giúp bạn nhận biết sớm để điều trị hiệu quả:

Mắt nhìn mờ như có màn sương: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Người bệnh cảm thấy hình ảnh trở nên mờ nhòe, thiếu sắc nét dù đã đeo kính đúng số. Tình trạng này tiến triển dần, không xảy ra đột ngột.

Nhìn đôi, lóa sáng hoặc thấy quầng sáng quanh đèn: Khi thủy tinh thể bị đục, ánh sáng vào mắt sẽ bị tán xạ không đồng đều, dẫn đến hiện tượng nhìn chói, quầng sáng khi nhìn đèn hoặc mặt trời. Người bệnh dễ bị lóa vào ban đêm, đặc biệt khi lái xe hoặc đi đường.

Thị lực giảm rõ rệt khi trời sáng hoặc thay đổi ánh sáng: Người bị đục thủy tinh thể thường thấy khó nhìn hơn khi gặp ánh sáng mạnh, ví dụ như khi ra ngoài trời nắng hay dưới đèn huỳnh quang… Điều này khác với bệnh lý võng mạc, vốn thường gây mờ khi trời tối.

Màu sắc trở nên nhạt nhòa hoặc ngả vàng: Thủy tinh thể bị đục làm biến dạng màu sắc, khiến người bệnh cảm nhận màu không chính xác, nhìn mọi thứ như qua một lớp kính ngả vàng.

Thường xuyên phải thay kính mà vẫn không cải thiện: Một dấu hiệu cảnh báo khác là liên tục phải thay đổi độ kính cận hoặc viễn, nhưng vẫn không nhìn rõ. Điều này cho thấy thị lực bị ảnh hưởng không chỉ do tật khúc xạ mà còn do đục thủy tinh thể.

Bạn cần lưu ý các triệu chứng này có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc kết hợp. Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không gây đau nhức hay đỏ mắt, vì vậy rất dễ bị người bệnh bỏ qua.

Dấu hiệu đục thủy tinh thể khác gì với các bệnh lý mắt khác?

Đục thủy tinh thể tiến triển từ từ và thị lực không được cải thiện ngay cả khi đeo kính đúng số. Người bệnh có thể cảm thấy nhìn mờ kèm theo hiện tượng chói sáng, đặc biệt khi lái xe ban đêm hoặc nhìn vào nguồn sáng mạnh. Bệnh thường xuất hiện ở người trên 50 tuổi.

Trong khi đó, các tật khúc xạ như tật cận thị, viễn thị hay loạn thị thường ổn định sau khi đeo kính phù hợp, không gây chói sáng và có thể xuất hiện từ nhỏ hoặc khi còn thanh niên.

Thoái hóa hoàng điểm tuổi già cũng gây suy giảm thị lực nhưng đặc trưng là hình ảnh bị biến dạng, vùng trung tâm bị mờ hoặc mất hoàn toàn, và màu sắc bị biến đổi rõ rệt. Người bệnh có thể nhìn thấy đường thẳng thành cong hoặc méo.

Ngược lại, đục thủy tinh thể làm mờ toàn bộ hình ảnh, giảm độ trong suốt của tầm nhìn và thường gây hiện tượng lóa sáng, đặc biệt khi nhìn vào ánh sáng mạnh, đây là điểm khác biệt dễ nhận biết.

Khi nào cần đi khám chuyên khoa mắt?

• Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường về thị lực dù nhỏ.
• Mắt bị lóa sáng bất thường khi lái xe hoặc đi ngoài nắng.
• Người trên 50 tuổi nên kiểm tra mắt định kỳ mỗi năm 1 lần.

Nên làm gì khi có dấu hiệu đục thủy tinh thể? Điều trị và phòng ngừa như thế nào?

Khi nhận thấy các dấu hiệu như nhìn mờ, chói sáng, hoặc màu sắc kém tươi, bạn cần đến cơ sở y tế chuyên khoa mắt để được kiểm tra. Bác sĩ sẽ thực hiện các bước chẩn đoán như:

• Khám thị lực và đo khúc xạ để đánh giá khả năng nhìn.
• Soi đáy mắt để kiểm tra tình trạng võng mạc.
• Siêu âm thủy tinh thể nhằm xác định mức độ đục và vị trí tổn thương.

Việc phát hiện sớm giúp bác sĩ lên kế hoạch điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng gây suy giảm thị lực lâu dài.

Hiện chưa có thuốc hay phương pháp nào ngoài phẫu thuật có thể phục hồi thị lực do đục thủy tinh thể. Phổ biến nhất là mổ Phaco, cụ thể là sử dụng sóng siêu âm để tán nhuyễn thủy tinh thể bị đục, hút bỏ phần thủy tinh thể hỏng và thay bằng thủy tinh thể nhân tạo.

Phương pháp mổ này có tỷ lệ thành công cao trên 95%, thị lực cải thiện rõ sau vài ngày đến vài tuần và vết mổ nhỏ, ít đau, phục hồi nhanh. Chi phí dao động khoảng 4 đến 20 triệu đồng/mắt tùy loại thủy tinh thể nhân tạo và nơi thực hiện. Nếu mổ ở bệnh viện công, bảo hiểm y tế có thể hỗ trợ một phần chi phí.

Cách phòng ngừa đục thủy tinh thể hiệu quả

Để giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm chậm tiến triển, nên:

• Bảo vệ mắt khỏi tia UV: Đeo kính râm khi ra nắng, đội mũ rộng vành.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng tốt: Ăn thực phẩm giàu vitamin A, C, E và lutein có nhiều trong cà rốt, bí đỏ, rau cải xanh, bông cải xanh...
• Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia.
• Khám mắt định kỳ mỗi năm, đặc biệt nếu trên 40 tuổi hoặc có bệnh nền như tiểu đường, tăng huyết áp.

Đục thủy tinh thể là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực ở người lớn tuổi, nhưng hoàn toàn có thể điều trị và phục hồi thị lực nếu được phát hiện sớm. Việc nhận biết dấu hiệu đục thủy tinh thể từ những biểu hiện nhỏ nhất sẽ giúp người bệnh tránh được biến chứng nặng nề, duy trì chất lượng cuộc sống. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu nhìn mờ, lóa sáng, hay thay kính thường xuyên mà không hiệu quả, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa mắt để được thăm khám kịp thời.