Đau bụng trên rốn buồn nôn là bị gì? Nguyên nhân gây đau bụng trên rốn buồn nôn

Khi bạn đột nhiên thấy đau quặn hoặc âm ỉ ngay phía trên rốn, đồng thời buồn nôn, bạn sẽ lo lắng không biết nguyên nhân từ đâu và có đáng ngại hay không. Việc nắm bắt sớm các dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý ban đầu không chỉ giúp bạn giảm triệu chứng nhanh mà còn tránh được những biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt trong thời đại hiện nay, khi lối sống ăn uống thất thường và stress ngày càng phổ biến, việc hiểu rõ triệu chứng này sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình.

Đau bụng trên rốn buồn nôn là bị gì?

Nhiều người thắc mắc đau bụng trên rốn buồn nôn là bị gì. Cơn đau ở vùng trên rốn kèm buồn nôn thường xuất phát từ các vấn đề ở hệ tiêu hóa, đặc biệt là dạ dày và tá tràng, hoặc liên quan đến gan, mật, tụy. Một số bệnh lý điển hình bao gồm:

• Viêm loét dạ dày tá tràng: Đau âm ỉ hoặc nóng rát vùng trên rốn, thường kèm ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nhất là khi đói hoặc sau ăn no.
• Viêm tụy cấp: Đau dữ dội vùng trên rốn, lan ra sau lưng, buồn nôn và nôn liên tục, thường gặp ở người uống nhiều rượu hoặc có sỏi mật.
• Viêm túi mật hoặc sỏi mật: Đau đột ngột vùng trên rốn hoặc hạ sườn phải, buồn nôn, có thể kèm sốt, vàng da, đặc biệt sau bữa ăn nhiều dầu mỡ.

Khi nào chỉ là vấn đề nhẹ?

Nếu cơn đau chỉ thoáng qua, mức độ nhẹ, xuất hiện sau khi ăn quá no, ăn đồ dầu mỡ, cay nóng hoặc do căng thẳng, và tự hết sau vài giờ, thì rất có thể bạn chỉ đang gặp:

• Rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu.
• Tác dụng của stress, rượu bia hoặc thuốc giảm đau như ibuprofen, aspirin.

Trong trường hợp này, bạn hoàn toàn có thể theo dõi tại nhà, điều chỉnh chế độ ăn và nghỉ ngơi hợp lý.

Khi nào cần cảnh giác ngay?

Ngược lại, bạn cần đặc biệt lưu ý và đi khám sớm nếu cơn đau:

• Kéo dài hơn vài giờ, ngày càng tăng mức độ.
• Kèm theo nôn ra máu, dịch xanh, phân đen hoặc có máu.
• Xuất hiện sốt, vàng da, nước tiểu sẫm màu, đau lan ra sau lưng.
• Buồn nôn liên tục, không ăn uống được, có dấu hiệu mất nước.

Đây có thể là dấu hiệu của viêm tụy cấp, xuất huyết tiêu hóa, sỏi mật cấp tính, là những tình trạng cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Nguyên nhân gây đau bụng trên rốn buồn nôn

Đau bụng trên rốn buồn nôn là bị gì? Đến đây bạn đã có cái nhìn tổng quan. Bây giờ, hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về từng nhóm nguyên nhân để dễ dàng nhận diện và phòng tránh.

Nguyên nhân từ đường tiêu hóa

Hệ tiêu hóa là thủ phạm phổ biến nhất gây ra triệu chứng này.

• Viêm loét dạ dày tá tràng: Do vi khuẩn Helicobacter pylori chiếm hơn 90% trường hợp hoặc lạm dụng thuốc giảm đau, rượu bia, thuốc lá. Niêm mạc dạ dày bị tổn thương dẫn đến đau âm ỉ vùng trên rốn, buồn nôn, ợ chua, đặc biệt khi bụng đói hoặc sau bữa ăn.
• Viêm dạ dày cấp/mạn: Thường do ăn uống không điều độ, thức ăn ôi thiu, stress kéo dài. Triệu chứng gồm đau âm ỉ, đầy bụng, buồn nôn, ợ hơi.
• Rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu: Xảy ra khi ăn quá nhanh, ăn đồ lạ, đồ sống, hoặc do căng thẳng. Cơn đau thường đến bất ngờ nhưng giảm nhanh sau khi nghỉ ngơi hoặc đi vệ sinh.

Nguyên nhân từ gan mật tụy

Các cơ quan này nằm gần vùng trên rốn, nên khi có vấn đề sẽ gây đau và buồn nôn rõ rệt.

• Viêm túi mật hoặc sỏi mật: Sỏi làm tắc ống mật, gây ứ dịch, đau quặn từng cơn vùng trên rốn hoặc hạ sườn phải, buồn nôn, nôn, có thể kèm sốt nhẹ và vàng da. Thường bùng phát sau bữa ăn nhiều dầu.
• Viêm gan do virus, rượu, thuốc: Đau âm ỉ vùng trên rốn lệch phải, buồn nôn, mệt mỏi toàn thân, chán ăn, vàng da, nước tiểu sẫm màu như nước trà.
• Viêm tụy cấp hoặc mạn tính: Đau dữ dội, lan ra sau lưng, buồn nôn và nôn nhiều, không giảm khi thay đổi tư thế. Đây là tình trạng nguy hiểm, cần nhập viện ngay.

Nguyên nhân khác cần lưu ý

• Ngộ độc thực phẩm hoặc nhiễm khuẩn đường ruột: Đau quặn bụng trên rốn, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, thường xuất hiện 1 đến 6 giờ sau khi ăn phải thức ăn ôi thiu, không đảm bảo vệ sinh.
• Tác dụng phụ của thuốc, rượu bia, stress: Kích thích tăng tiết acid dạ dày, gây viêm, đau và buồn nôn.
• Bệnh lý từ các cơ quan lân cận: Hiếm hơn, nhưng đôi khi đau từ thận, niệu quản, hoặc đại tràng cũng có thể lan lên vùng trên rốn, thường kèm theo tiểu buốt, đau lưng hoặc thay đổi thói quen đi vệ sinh.

Xử lý ban đầu tình trạng đau bụng trên rốn buồn nôn

Biết được nguyên nhân là bước đầu, nhưng xử lý đúng cách mới giúp bạn vượt qua cơn đau nhanh chóng và an toàn.

Xử lý tại nhà khi triệu chứng nhẹ

Nếu cơn đau nhẹ, không kèm dấu hiệu nguy hiểm, bạn có thể áp dụng ngay các biện pháp sau:

• Nghỉ ngơi tuyệt đối, nằm ở tư thế thoải mái, tránh căng thẳng.
• Uống từng ngụm nước ấm, tránh uống lạnh hoặc có gas.
• Chườm ấm vùng trên rốn 15 đến 20 phút để giảm co bóp dạ dày.
• Ăn nhẹ, chia nhỏ bữa: cháo loãng, súp, bánh mì nướng, tránh đồ dầu mỡ, cay, chua.
• Ghi chép lại thời gian đau, mức độ, triệu chứng kèm theo để theo dõi và báo bác sĩ nếu cần.

Khi nào cần đi khám ngay?

Đừng chần chừ đến cơ sở y tế nếu có một trong các dấu hiệu sau:

• Đau ngày càng tăng, không giảm sau 2 đến 3 giờ.
• Nôn liên tục, không giữ được nước, có dấu hiệu mất nước.
• Nôn ra máu, dịch đen, hoặc phân có máu.
• Vàng da, nước tiểu sậm, phù chân, mệt lả.
• Đau lan ra sau lưng, kèm sốt cao, rét run.
• Có tiền sử bệnh dạ dày, gan mật, tụy hoặc đang dùng thuốc mãn tính.

Quy trình khám và điều trị thế nào?

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sờ nắn bụng, hỏi kỹ triệu chứng, tiền sử bệnh.
• Xét nghiệm cần thiết: Nội soi dạ dày, siêu âm ổ bụng, xét nghiệm máu.
• Điều trị tùy nguyên nhân: Thuốc giảm acid, bảo vệ niêm mạc, diệt HP, kháng sinh nếu có nhiễm khuẩn, phẫu thuật nếu có sỏi mật lớn, viêm tụy nặng.

Triệu chứng đau bụng trên rốn kèm buồn nôn chính là tín hiệu cảnh báo từ cơ thể rằng hệ tiêu hóa, gan, mật hoặc tụy đang gặp vấn đề có thể do ăn uống, stress, thuốc men hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Khi triệu chứng chỉ thoáng qua và nhẹ, bạn có thể tự xử lý tại nhà bằng nghỉ ngơi, ăn nhẹ và theo dõi sát sao. Nhưng nếu đau kéo dài, gia tăng hoặc đi kèm các dấu hiệu nguy hiểm như nôn ra máu, vàng da, sốt cao, bạn hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Hiểu rõ và hành động đúng sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe, tránh biến chứng không đáng có.