Đang cho con bú có tẩy giun được không? Hướng dẫn an toàn cho mẹ sau sinh

Trong giai đoạn sau sinh và đang cho con bú, cơ thể mẹ còn nhạy cảm, trong khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe lại rất quan trọng. Nếu mẹ nghi ngờ nhiễm giun sán, cảm giác lo lắng càng tăng vì không biết thuốc tẩy giun có ảnh hưởng đến nguồn sữa và hệ tiêu hóa non nớt của bé hay không. Việc hiểu rõ loại thuốc an toàn, thời điểm thích hợp và những lưu ý cần tránh sẽ giúp mẹ yên tâm hơn khi quyết định tẩy giun trong thời kỳ cho con bú. 

Đang cho con bú có tẩy giun được không? 

Câu trả lời là có. Phụ nữ đang cho con bú vẫn có thể tẩy giun nếu sử dụng đúng loại thuốc và liều lượng phù hợp. Một số thuốc tẩy giun phổ biến hiện nay đã được nghiên cứu và chứng minh hầu như không bài tiết vào sữa mẹ, hoặc bài tiết với lượng rất nhỏ, không gây ảnh hưởng đến trẻ đang bú mẹ.

Tuy nhiên, thuốc tẩy giun vẫn chống chỉ định đối với phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú. Việc uống thuốc tẩy giun ở phụ nữ cho con bú phải được chỉ định của bác sĩ.

Nguyên nhân gây nhiễm giun ở mẹ đang cho con bú

Hiểu nguyên nhân giúp các mẹ phòng tránh hiệu quả và lựa chọn thời điểm tẩy giun hợp lý. Một số nguyên nhân chính gồm:

• Tiếp xúc với đất hoặc cát bẩn: Giun thường trú trong đất, mẹ làm vườn hoặc cho bé chơi ngoài trời dễ nhiễm.
• Ăn uống không hợp vệ sinh: Thực phẩm sống, rau sống không rửa sạch hoặc ăn đồ ăn ngoài hàng thiếu an toàn có thể mang trứng giun.
• Thói quen vệ sinh kém: Không rửa tay trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh, móng tay dài chứa trứng giun.
• Nuôi thú cưng: Chó, mèo có thể là nguồn lây nhiễm giun sang người.
• Sống trong khu vực có môi trường ô nhiễm: Nước sinh hoạt chưa đảm bảo, nhà cửa ẩm mốc, nhiều bụi bẩn.
• Hệ miễn dịch yếu sau sinh: Sau sinh, cơ thể mẹ còn yếu, sức đề kháng giảm, tạo điều kiện cho ký sinh trùng xâm nhập.

Hiểu được nguyên nhân giúp mẹ thực hiện biện pháp phòng tránh chủ động, giảm nguy cơ tái nhiễm sau khi tẩy giun.

Khi nào mẹ đang cho con bú nên tẩy giun?

Không phải lúc nào cũng cần tẩy giun ngay, mẹ chỉ nên dùng thuốc khi có một trong các biểu hiện sau đây:

• Đầy bụng, khó tiêu, chướng hơi kéo dài.
• Sụt cân không rõ lý do.
• Ngứa hậu môn, đặc biệt vào ban đêm.
• Mệt mỏi, thiếu máu.
• Nghi ngờ thấy giun trong phân.
• Làm việc, sinh hoạt trong môi trường dễ nhiễm giun: Đất, vật nuôi, thực phẩm tươi sống.

Nếu không có triệu chứng, mẹ có thể đợi đến khi bé qua 6 tháng tuổi, thời điểm an toàn hơn để tẩy giun.

Đang cho con bú nên dùng thuốc tẩy giun nào an toàn?

Dựa trên mức độ hấp thu và bài tiết qua sữa mẹ, những hoạt chất dưới đây được đánh giá là an toàn: 

Albendazole

Albendazole là thuốc tẩy giun phổ rộng, có khả năng tiêu diệt nhiều loại ký sinh trùng đường ruột như giun đũa, giun móc, giun tóc. Thuốc hấp thu vào máu thấp và bài tiết vào sữa mẹ rất ít, nên nhìn chung khá an toàn khi sử dụng đúng liều.

Liều khuyến cáo thường dùng là 400 mg uống một liều duy nhất. Tuy nhiên, không nên dùng Albendazole nếu mẹ có bệnh lý về gan mà chưa tham khảo ý kiến bác sĩ, vì thuốc chuyển hóa tại gan và có thể làm tăng gánh nặng cho cơ quan này.

Mebendazole

Mebendazole là thuốc tẩy giun hấp thu rất ít vào máu (chỉ khoảng 10%), chủ yếu tác động tại đường ruột nên khá an toàn khi sử dụng. Lượng thuốc đi vào sữa mẹ gần như không đáng kể, vì vậy mẹ đang cho con bú vẫn có thể dùng. Liều khuyến cáo là 500 mg uống một lần hoặc 100 mg mỗi ngày trong 3 ngày.

Pyrantel Pamoate

Pyrantel Pamoate hầu như không hấp thu vào máu mà tác động chủ yếu trong lòng ruột, vì vậy được xem là khá an toàn cho mẹ và bé và ít gây tác dụng phụ.

Đây là ba hoạt chất an toàn nhất dành cho phụ nữ đang cho con bú.

Những loại thuốc tẩy giun không khuyến cáo cho mẹ đang cho con bú

Một số hoạt chất sau có thể gây ảnh hưởng đến bé hoặc chưa đủ dữ liệu an toàn:

• Ivermectin: Có khả năng bài tiết qua sữa mẹ. Không dùng nếu bé dưới 3 tháng tuổi.
• Praziquantel: Chỉ dùng khi thật sự cần thiết và phải có chỉ định từ bác sĩ.
• Levamisole: Ít dùng vì gây nhiều tác dụng phụ như buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, chóng mặt.

Mẹ tuyệt đối không tự mua những thuốc trên nếu chưa được chuyên gia tư vấn.

Thời điểm an toàn để tẩy giun khi đang cho con bú

Tùy tình trạng sức khỏe, mẹ có thể chọn:

• Sau khi bé được 6 tháng: thời điểm được khuyến cáo.
• Ngay khi có triệu chứng nhiễm giun: nếu tình trạng ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ.
• Sau bữa ăn tối: thuốc hấp thu tốt hơn và ít gây kích ứng.
• Không cần vắt bỏ sữa: với thuốc Albendazol, Mebendazol và Pyrantel.

Nếu mẹ thuộc nhóm nguy cơ cao (nuôi thú cưng, làm nông, ăn uống bên ngoài nhiều), nên tẩy giun định kỳ theo hướng dẫn.

Lưu ý quan trọng khi mẹ đang cho con bú uống thuốc tẩy giun

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, mẹ cần:

• Không dùng thuốc khi đang sốt hoặc đau bụng bất thường.
• Không dùng cùng lúc với rượu, bia hoặc thuốc điều trị bệnh khác.
• Không tăng liều với mong muốn “hiệu quả nhanh”.
• Theo dõi phản ứng trong vòng 24 - 48 giờ.
• Uống nhiều nước để đào thải ký sinh trùng.
• Giữ vệ sinh cá nhân để ngăn tái nhiễm.

Nếu sau khi uống thuốc, mẹ có triệu chứng bất thường như buồn nôn, chóng mặt, tiêu chảy kéo dài, cần liên hệ bác sĩ ngay.

Cách phòng tránh nhiễm giun khi đang nuôi con nhỏ

Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi thay tã

Rửa tay đúng cách giúp loại bỏ trứng giun bám trên tay khi chăm bé, thay tã hoặc lau dọn. Đây là bước quan trọng nhất để ngăn ngừa lây nhiễm.

Giữ móng tay ngắn và sạch

Móng tay dài dễ tích tụ trứng giun, đặc biệt khi chăm trẻ hoặc chuẩn bị thức ăn. Cắt ngắn giúp giảm nguy cơ giun theo tay vào miệng.

Ăn chín, uống sôi

Mẹ đang cho bé bú nên ưu tiên thực phẩm nấu chín kỹ, nguồn nước sạch để tránh nuốt phải trứng giun từ đồ ăn chưa được xử lý an toàn.

Vệ sinh chăn ga, đệm định kỳ

Trứng giun có thể bám vào bề mặt vải. Nên giặt chăn ga, vỏ gối mỗi tuần, phơi nắng hoặc sấy nóng để tiêu diệt trứng còn sót lại.

Tẩy giun cho thú cưng theo lịch

Chó mèo có thể mang theo trứng giun trong lông. Tẩy giun định kỳ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm chéo cho mẹ và bé.

Dọn dẹp nhà cửa, hạn chế bụi bẩn

Hút bụi, lau nhà bằng khăn ẩm và vệ sinh bề mặt thường xuyên giúp loại bỏ trứng giun lơ lửng trong không khí hoặc bám trên đồ vật.

Những thông tin trên sẽ giúp chị em hiểu rõ hơn về vấn đề “Đang cho con bú có tẩy giun được không?” và những lưu ý quan trọng khi dùng thuốc tẩy giun trong giai đoạn nuôi con nhỏ. Bên cạnh việc lựa chọn thuốc an toàn, mẹ cũng nên duy trì thói quen sinh hoạt sạch sẽ để hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm giun sán. Hãy ưu tiên ăn chín uống sôi, tránh các món tái, sống như gỏi hay tiết canh; rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn; đồng thời vệ sinh nhà cửa thường xuyên để giữ môi trường sống luôn sạch sẽ. Những bước đơn giản này góp phần bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. 

Nếu mẹ muốn được tư vấn thêm về lịch tiêm phòng cần thiết cho phụ nữ sau sinh và trẻ nhỏ, có thể đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được hỗ trợ tận tình và an toàn.