Chuyển dạ sớm là gì? Dấu hiệu và cách xử trí

Mỗi thai kỳ đều là một hành trình đầy thử thách, và việc nắm bắt các dấu hiệu bất thường là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe mẹ và bé. Chuyển dạ sớm là tình trạng phổ biến nhưng dễ bị nhầm lẫn với các cơn gò sinh lý bình thường. Nhận biết sớm những dấu hiệu của chuyển dạ sớm giúp mẹ bầu chủ động đi khám, từ đó can thiệp kịp thời và giảm thiểu nguy cơ sinh non.

Chuyển dạ sớm là gì?

Chuyển dạ sớm, hay còn gọi là sinh non, là hiện tượng cổ tử cung mở và tử cung bắt đầu co thắt trước tuần thứ 37 của thai kỳ, khiến thai nhi có nguy cơ chào đời trước thời gian dự kiến. Tình trạng này có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong giai đoạn cuối của thai kỳ, và là một trong những vấn đề sức khỏe thai sản quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và sức khỏe của trẻ. Trẻ sinh non thường gặp các vấn đề về hô hấp, tiêu hóa, miễn dịch và thần kinh, do các cơ quan chưa hoàn thiện khi ra đời.

Nguyên nhân dẫn đến chuyển dạ sớm rất đa dạng, bao gồm các yếu tố về sức khỏe của mẹ, thai nhi và môi trường sống. Một số yếu tố phổ biến gây chuyển dạ sớm là đa thai, bất thường về cổ tử cung hoặc nhau thai, nhiễm trùng trong thai kỳ, tiền sử sinh non trước đó, hoặc thói quen sinh hoạt không lành mạnh như sử dụng rượu, thuốc lá, ăn uống thiếu khoa học và căng thẳng kéo dài. Những yếu tố này có thể khiến tử cung co thắt sớm, làm cổ tử cung giãn ra và gây ra hiện tượng sinh non.

Triệu chứng của chuyển dạ sinh non như thế nào?

Chuyển dạ sinh non là tình trạng cổ tử cung bắt đầu mở và tử cung co thắt trước tuần 37 của thai kỳ, khiến em bé có nguy cơ chào đời sớm. Nhận biết các triệu chứng sớm là rất quan trọng để mẹ bầu kịp thời đến cơ sở y tế, từ đó giảm thiểu những biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.

Cơn đau bụng dưới

Một trong những dấu hiệu điển hình nhất của chuyển dạ sinh non là cơn đau bụng dưới, thường được mô tả giống như đau bụng kinh hoặc cảm giác căng tức khó chịu ở vùng bụng dưới. Cơn co thắt tử cung có thể xuất hiện đều đặn khoảng mỗi 10 phút hoặc thậm chí dồn dập hơn, kéo dài từ vài giây đến một phút mỗi lần. Nếu mẹ bầu nhận thấy những cơn co thắt này diễn ra liên tục và không thuyên giảm khi nghỉ ngơi, đây có thể là cảnh báo của chuyển dạ sinh non.

Đau tức vùng chậu

Ngoài đau bụng, cảm giác nặng hoặc đau tức vùng chậu cũng là một triệu chứng phổ biến. Một số thai phụ còn cảm thấy đau lưng âm ỉ, đôi khi lan xuống mông hoặc hai bên hông, kèm theo cảm giác khó chịu khi di chuyển hoặc đứng lâu. Một số cơn co thắt có thể gây đau quặn bụng, khiến mẹ bầu phải thay đổi tư thế để giảm bớt sự khó chịu.

Dịch âm đạo bất thường

Dịch âm đạo bất thường cũng là một dấu hiệu quan trọng không nên bỏ qua. Thai phụ có thể thấy âm đạo ẩm ướt kèm chất nhầy hoặc lẫn máu hồng nhạt, đây là dấu hiệu cổ tử cung bắt đầu thay đổi để chuẩn bị cho việc sinh. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, mẹ bầu có thể gặp vỡ ối non, khi nước ối chảy liên tục từ âm đạo trước tuần 37. Đây là tình trạng cấp cứu cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức.

Buồn nôn, nôn

Một số sản phụ còn xuất hiện các triệu chứng kèm theo như buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy, đôi khi gây nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường trong thai kỳ. Tuy nhiên, nếu những biểu hiện này đi kèm với cơn co thắt tử cung và dịch âm đạo bất thường, mẹ bầu cần coi đây là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.

Mẹ bầu tuyệt đối không nên chủ quan khi nhận thấy một hoặc nhiều triệu chứng trên. Ngay khi xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ chuyển dạ sinh non, cần đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, theo dõi và can thiệp kịp thời. Việc khám sớm sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác tình trạng và có biện pháp phòng ngừa hoặc trì hoãn sinh non, bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Điều trị chuyển dạ sinh non

Chuyển dạ sinh non là tình trạng cổ tử cung mở và tử cung co thắt trước tuần 37 của thai kỳ, có thể khiến em bé chào đời sớm, mang theo nhiều nguy cơ sức khỏe. Việc điều trị chuyển dạ sinh non nhằm trì hoãn sinh để tăng cơ hội phát triển cho thai nhi, đặc biệt là phổi và não bộ, đồng thời bảo vệ sức khỏe của mẹ. Hiện nay, điều trị chủ yếu bao gồm sử dụng thuốc và can thiệp phẫu thuật trong các trường hợp cần thiết.

Điều trị bằng thuốc

Mặc dù không có loại thuốc nào có thể hoàn toàn ngăn chặn chuyển dạ sinh non, bác sĩ có thể sử dụng một số nhóm thuốc để giảm nguy cơ biến chứng. Corticosteroid là loại thuốc thường được chỉ định cho thai phụ trong khoảng từ tuần 24 đến 34. Thuốc được tiêm để tăng tốc độ trưởng thành phổi của thai nhi, giảm nguy cơ suy hô hấp khi trẻ sinh non. Trong một số trường hợp, corticosteroid có thể được khuyến cáo từ tuần 23 hoặc từ tuần 34 đến 36 nếu mẹ có nguy cơ sinh trong vòng bảy ngày tới và trước đó chưa được sử dụng.

Magie sunfat là một loại thuốc được dùng cho các thai phụ có nguy cơ sinh non từ tuần 24 đến 32. Nghiên cứu cho thấy magie sunfat giúp giảm nguy cơ tổn thương não ở trẻ sinh non trước 32 tuần, trong đó bao gồm nguy cơ bại não.

Tocolytics là nhóm thuốc được dùng để tạm thời ngăn các cơn co thắt tử cung, giúp trì hoãn chuyển dạ sinh non. Tuy nhiên, thuốc này chỉ có tác dụng trong thời gian ngắn, thường không kéo dài quá hai ngày, vì nó không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của chuyển dạ sớm. Mục đích chính của Tocolytics là tạo thời gian tối ưu cho corticosteroid phát huy hiệu quả hoặc để chuyển mẹ bầu đến cơ sở y tế chuyên khoa chăm sóc cả mẹ và bé. Thuốc này không được dùng trong một số trường hợp, ví dụ như sản phụ mắc tăng huyết áp thai kỳ.

Điều trị bằng phẫu thuật

Trong một số tình huống, sản phụ cần thực hiện khâu eo cổ tử cung để giữ thai nhi phát triển bình thường. Phương pháp này được áp dụng khi cổ tử cung ngắn hoặc có dấu hiệu mở sớm, nhằm giữ phần ối và thai nhi trong bụng mẹ. Cổ tử cung được khâu kín bằng chỉ chuyên dụng và thường được gỡ bỏ vào tuần 36 của thai kỳ, nhưng nếu cần thiết, chỉ khâu có thể rút sớm hơn. Phương pháp này đặc biệt được khuyến cáo cho những phụ nữ mang thai dưới 24 tuần, có tiền sử sinh non hoặc siêu âm cho thấy cổ tử cung hở hoặc chiều dài dưới 25 mm.

Việc kết hợp điều trị bằng thuốc và phẫu thuật, cùng với theo dõi sát sao của bác sĩ, giúp mẹ bầu trì hoãn sinh non, tăng cơ hội trẻ sinh ra khỏe mạnh, đồng thời giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.

Chuyển dạ sớm là một tình trạng nguy cơ cao trong thai kỳ nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện và xử trí đúng cách. Việc nhận biết dấu hiệu, tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ và chăm sóc sức khỏe đúng phương pháp sẽ giúp mẹ bầu giảm thiểu nguy cơ sinh non, bảo vệ sức khỏe thai nhi và đảm bảo an toàn cho quá trình mang thai. Với sự chuẩn bị và kiến thức đầy đủ, mẹ bầu có thể yên tâm hơn, đồng hành cùng con trong hành trình thai kỳ một cách an toàn và khỏe mạnh.