Cấp cứu ngừng tuần hoàn: Cách xử lý khi tim ngừng đập

Ngừng tuần hoàn là tình trạng cấp cứu tối khẩn cấp, xảy ra khi tim ngừng co bóp hoặc mất khả năng bơm máu hiệu quả đến các cơ quan thiết yếu như não, tim và phổi. Nếu không được cấp cứu kịp thời khi ngừng tim, ngừng thở, hậu quả có thể là tử vong hoặc tổn thương não nghiêm trọng. Việc nhận diện sớm các nguyên nhân gây ngừng tuần hoàn đóng vai trò then chốt trong phòng ngừa và xử trí ban đầu.

Nhận biết nguyên nhân ngừng tuần hoàn và vai trò của tiêm chủng trong dự phòng

Ngừng tuần hoàn là tình trạng cấp cứu tối khẩn cấp, xảy ra khi tim ngừng co bóp hoặc mất khả năng bơm máu hiệu quả đến các cơ quan quan trọng như não, tim, phổi. Hậu quả có thể gây tử vong hoặc tổn thương não nghiêm trọng nếu không được cấp cứu kịp thời khi ngừng tim, ngừng thở. Việc nhận biết các nguyên nhân có thể dẫn đến ngừng tuần hoàn là điều cực kỳ quan trọng trong công tác dự phòng và xử trí ban đầu.

Trong thực hành lâm sàng, ngừng tuần hoàn thường là hậu quả sau cùng của nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Ở người lớn, các nguyên nhân phổ biến bao gồm: Nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim (như rung thất, nhanh thất), suy tim mất bù hoặc bệnh cơ tim. Ở trẻ em, nguyên nhân thường liên quan đến các bệnh lý hô hấp nặng như hen phế quản, viêm phổi hoặc dị tật tim bẩm sinh. Ngoài ra, một số bệnh truyền nhiễm như cúm mùa, COVID-19, viêm não, sốt xuất huyết và bạch hầu – nếu không được phòng ngừa hiệu quả bằng tiêm chủng – có thể gây biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, viêm cơ tim hoặc sốc nhiễm trùng, trong một số trường hợp hiếm gặp có thể dẫn đến ngừng tuần hoàn.

Tiêm chủng được xem là một biện pháp dự phòng hiệu quả, giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền. Các loại vắc xin như: Vắc xin cúm, COVID-19, phế cầu, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm não Nhật Bản… không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần tạo nên miễn dịch cộng đồng, hạn chế nguy cơ bùng phát dịch bệnh và các biến chứng nghiêm trọng, qua đó gián tiếp góp phần giảm nguy cơ diễn tiến đến ngừng tuần hoàn trong những trường hợp bệnh nặng.

Tại sao cấp cứu ngừng tuần hoàn quan trọng?

Cấp cứu ngừng tuần hoàn là một quy trình cấp bách nhằm khôi phục lại sự hoạt động của tim. Khi một người bị ngừng tuần hoàn, mỗi giây trôi qua đều có thể là sự khác biệt giữa sự sống và cái chết. Mỗi phút trôi qua mà không có sự can thiệp, nguy cơ tổn thương não và các cơ quan thiết yếu khác sẽ tăng cao.

Nếu không được cấp cứu ngay lập tức, sự thiếu oxy có thể gây tổn thương não vĩnh viễn và cuối cùng dẫn đến tử vong. Do đó, việc nắm vững kỹ năng cấp cứu ngừng tuần hoàn không chỉ giúp bạn cứu sống người bị nạn mà còn có thể giảm thiểu được các di chứng lâu dài.

Các bước cơ bản khi thực hiện cấp cứu ngừng tuần hoàn

Khi đối diện với tình huống ngừng tuần hoàn, bạn cần thực hiện các bước cấp cứu nhanh chóng và chính xác. Dưới đây là các bước cơ bản để thực hiện cấp cứu ngừng tuần hoàn:

Kiểm tra tình trạng người bị nạn

Trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào, bạn cần kiểm tra xem người bị nạn có còn thở và có phản ứng hay không. Để làm điều này, bạn nên quan sát lồng ngực của họ để kiểm tra sự chuyển động khi thở. Nếu người đó không thở hoặc không có phản ứng, hãy tiếp tục đến bước tiếp theo.

Gọi cấp cứu

Ngay khi bạn phát hiện tình huống ngừng tuần hoàn, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Nếu bạn đang ở một nơi công cộng, yêu cầu người khác gọi cấp cứu giúp bạn để tiết kiệm thời gian.

Bắt đầu hồi sức tim phổi (CPR)

Hồi sức tim phổi (CPR) là bước quan trọng trong cấp cứu ngừng tuần hoàn. Đây là kỹ thuật giúp duy trì lưu lượng máu đến các cơ quan thiết yếu trong cơ thể cho đến khi dịch vụ y tế đến. Cách thực hiện CPR gồm hai bước chính:

Nén ngực: Đặt hai bàn tay lên phần giữa ngực người bệnh và bắt đầu nén ngực với lực mạnh, đều đặn và nhanh chóng. Mỗi lần nén cần đủ sâu, khoảng 5-6 cm, và thực hiện với tốc độ khoảng 100 - 120 lần/phút.

Hô hấp nhân tạo: Sau mỗi 30 lần nén ngực, bạn cần thực hiện hô hấp nhân tạo bằng cách bịt kín mũi người bệnh và thổi vào miệng họ, mỗi lần thổi duy trì khoảng 1 giây. Nếu bạn không thể thực hiện hô hấp nhân tạo, bạn có thể chỉ thực hiện nén ngực.

Sử dụng máy khử rung tự động (AED)

Máy khử rung tự động (AED) là thiết bị giúp phát hiện các vấn đề về nhịp tim và cung cấp một cú sốc điện cho tim để phục hồi nhịp đập bình thường. Nếu có sẵn AED, hãy sử dụng ngay và làm theo hướng dẫn của thiết bị. Máy này sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng và xác định thời điểm cần phát sốc.

Lợi ích của việc học cấp cứu ngừng tuần hoàn

Việc học cách cấp cứu ngừng tuần hoàn không chỉ giúp bạn có khả năng cứu người mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Tăng cơ hội cứu sống: Kỹ năng cấp cứu ngừng tuần hoàn là một trong những kỹ năng sống còn nhất mà bạn có thể học. Việc thực hành đúng cách sẽ giúp tăng khả năng cứu sống nạn nhân trong trường hợp khẩn cấp.
• Giảm thiểu di chứng sau cấp cứu: Việc cấp cứu ngừng tuần hoàn sớm giúp giảm thiểu các tổn thương não do thiếu oxy, từ đó hạn chế các di chứng lâu dài. Điều này rất quan trọng đối với những người có nguy cơ cao bị ngừng tuần hoàn như bệnh nhân tim mạch hoặc những người có các yếu tố nguy cơ khác.
• Tạo dựng sự tin cậy: Khi bạn biết cách cấp cứu ngừng tuần hoàn, bạn không chỉ giúp đỡ người khác mà còn xây dựng được sự tự tin trong chính bản thân mình. Biết rằng bạn có thể cứu người khi cần thiết sẽ khiến bạn cảm thấy tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Việc thực hiện cấp cứu ngừng tuần hoàn không chỉ là trách nhiệm của những người làm công tác y tế mà còn là trách nhiệm của cộng đồng. Nếu mỗi người trong chúng ta đều biết cách thực hiện những kỹ năng này, cơ hội cứu sống những người bị nạn sẽ được nâng cao một cách đáng kể. Các khóa học cấp cứu và CPR hiện nay được tổ chức rộng rãi, và bạn hoàn toàn có thể tham gia để trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết. Điều quan trọng là bạn cần chủ động học hỏi và thực hành thường xuyên để có thể ứng phó nhanh chóng trong những tình huống khẩn cấp.

Bài viết trên đã cung cấp đầy đủ thông tin về cấp cứu ngừng tuần hoàn với cách xử lý, lợi ích của việc học và vai trò quan trọng của cộng đồng trong việc cứu sống người khác. Hy vọng rằng mỗi người trong chúng ta sẽ trang bị cho mình kỹ năng này để luôn sẵn sàng giúp đỡ khi cần thiết.