Bệnh tê bì chân tay nên ăn gì và kiêng gì? Hướng dẫn chi tiết

Tê bì chân tay là tình trạng thường gặp ở nhiều độ tuổi, đặc trưng bởi cảm giác tê râm ran, châm chích như kiến bò hoặc mất cảm giác thoáng qua. Dù có thể xuất hiện do thói quen sinh hoạt, thiếu vitamin hay bệnh lý thần kinh - mạch máu, triệu chứng này vẫn gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ bệnh tê bì chân tay nên ăn gì và kiêng gì, đồng thời gợi ý thêm những lưu ý sinh hoạt để giúp người bệnh chủ động cải thiện triệu chứng an toàn và đúng cách.

Bệnh tê bì chân tay nên ăn gì và kiêng gì?

Tê bì chân tay có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như thiếu vitamin nhóm B, rối loạn chuyển hóa (đái tháo đường), thoái hóa cột sống, bệnh lý thần kinh ngoại biên hoặc tuần hoàn máu kém. Dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng hỗ trợ cải thiện dẫn truyền thần kinh, tăng cường vận chuyển máu đến các chi và giảm cảm giác tê, châm chích.

Bệnh tê bì tay chân nên ăn gì?

Việc lựa chọn đúng nhóm thực phẩm không chỉ giúp giảm cảm giác tê râm ran mà còn góp phần hạn chế tiến triển của các bệnh lý nền gây tê bì. Dưới đây là những nhóm thực phẩm người bệnh tê bì chân tay nên bổ sung.

Nhóm thực phẩm giàu vitamin nhóm B (B1, B6, B12, biotin)

Vitamin nhóm B giữ vai trò thiết yếu trong dẫn truyền thần kinh, chuyển hóa năng lượng và tạo máu. Nhiều nghiên cứu cho thấy thiếu B1, B6 hoặc B12 có thể làm tăng nguy cơ tê, châm chích và mệt mỏi cơ. Người bệnh nên ưu tiên các nguồn thực phẩm như thịt gà, cá biển, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt vì đây là những thực phẩm dễ hấp thu và hỗ trợ hệ thần kinh hoạt động ổn định.

Nhóm thực phẩm giàu axit folic (vitamin B9)

Axit folic là yếu tố quan trọng trong quá trình sản sinh hồng cầu, giúp đảm bảo lượng máu nuôi dưỡng các dây thần kinh và mô ngoại biên. Thiếu axit folic có thể gây thiếu máu, từ đó làm tăng cảm giác tê bì tay chân. Những thực phẩm giàu vitamin B9 như rau chân vịt, bông cải xanh, đậu lăng, cam và ngũ cốc nguyên hạt nên được đưa vào khẩu phần hằng ngày để cải thiện lưu thông máu và giảm tình trạng tê buốt.

Nhóm thực phẩm bổ sung magie, kali và canxi

Magie và kali giúp ổn định hoạt động của tế bào thần kinh - cơ, đồng thời hỗ trợ cân bằng điện giải trong cơ thể. Những người thiếu hai khoáng chất này thường xuất hiện triệu chứng co rút cơ, tê ran hoặc yếu cơ. Thực phẩm giàu magie - kali như hạnh nhân, các loại đậu, rau xanh đậm, chuối, khoai lang rất có lợi cho người bị tê bì. Bên cạnh đó, canxi cũng cần thiết cho quá trình dẫn truyền thần kinh và duy trì hoạt động cơ bắp; vì vậy sữa, phô mai, cá hồi, cá mòi và các loại rau lá xanh là lựa chọn phù hợp để bổ sung canxi hằng ngày.

Thực phẩm giàu vitamin D và vitamin K

Vitamin D hỗ trợ hấp thụ canxi và duy trì sự khỏe mạnh của hệ cơ - xương, trong khi vitamin K giúp ổn định cấu trúc xương và hoạt động của mạch máu. Hai loại vitamin này góp phần cải thiện tuần hoàn và giảm triệu chứng tê bì liên quan đến thoái hóa xương khớp. Cá béo, trứng, sữa bổ sung vitamin D, nấm phơi nắng, rau bina, cải xoăn và gan động vật là những thực phẩm nên có trong bữa ăn để hỗ trợ cơ thể duy trì lượng vitamin D - K hợp lý.

Thực phẩm giàu vitamin E và chất chống oxy hóa

Vitamin E và các chất chống oxy hóa có khả năng bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tác động của gốc tự do, đồng thời giảm viêm và tăng cường sức khỏe thành mạch. Người thường xuyên bị tê bì có thể bổ sung thêm dầu oliu, hạt hướng dương, hạnh nhân, bơ, kiwi, việt quất hoặc trà xanh để giúp cải thiện tình trạng tê mỏi. Những thực phẩm này cũng có lợi cho hệ tim mạch, từ đó gián tiếp hỗ trợ tuần hoàn ngoại biên.

Thực phẩm chứa đồng (Copper)

Đồng là khoáng chất tham gia vào quá trình tạo máu và hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh. Thiếu đồng trong thời gian dài có thể làm yếu cơ, gây tê bì hoặc rối loạn cảm giác. Các loại hải sản như sò, ngao, tôm, gan động vật, hạt điều, yến mạch và hạt hướng dương là nguồn cung cấp đồng dồi dào giúp duy trì chức năng thần kinh ổn định.

Bệnh tê bì tay chân nên kiêng gì?

Bên cạnh các thực phẩm có lợi, một số nhóm thức ăn có thể khiến triệu chứng tê bì trở nên rõ rệt hơn hoặc ảnh hưởng đến chức năng thần kinh - tuần hoàn. Dưới đây là các nhóm thực phẩm nên kiêng hoặc sử dụng rất hạn chế.

Thực phẩm chứa nhiều đường và tinh bột tinh chế

Đường tinh luyện và tinh bột đã qua chế biến có thể làm tăng nhanh đường huyết, dẫn đến tổn thương thần kinh ngoại biên - đặc biệt ở người bệnh tiểu đường. Các sản phẩm như nước ngọt, bánh kẹo, kem, trà sữa hay bánh mì trắng dễ gây biến động đường huyết, khiến cảm giác tê buốt trở nên rõ rệt hơn. Giảm lượng đường trong khẩu phần là bước quan trọng giúp bảo vệ dây thần kinh và kiểm soát triệu chứng.

Thức ăn nhanh và thực phẩm nhiều muối, chất béo bão hòa

Đồ ăn nhanh hoặc chế biến sẵn thường chứa nhiều muối, chất béo bão hòa và chất bảo quản - những yếu tố có thể gây tăng huyết áp, tăng cholesterol xấu và giảm lưu lượng máu đến các chi. Khi tuần hoàn bị hạn chế, tình trạng tê bì sẽ xuất hiện nhiều hơn. Người bệnh cần hạn chế xúc xích, lạp xưởng, đồ chiên rán, đồ hộp, mỡ động vật và khoai tây chiên để tránh làm nặng thêm triệu chứng.

Rượu bia và thức uống có cồn

Rượu bia có thể gây tổn thương dây thần kinh ngoại biên khi sử dụng lâu dài, dẫn đến tê ran, yếu cơ hoặc mất cảm giác từng vùng. Ngoài ra, uống nhiều rượu còn làm giảm hấp thu vitamin nhóm B - những dưỡng chất rất quan trọng cho hệ thần kinh. Vì vậy, người có triệu chứng tê bì tay chân nên hạn chế tối đa các sản phẩm chứa cồn để bảo vệ sức khỏe dây thần kinh.

Các sản phẩm chứa caffeine

Caffeine có thể gây co mạch tạm thời, làm giảm lượng máu dẫn đến vùng tay chân. Đối với người đã có sẵn tình trạng tê bì, việc dùng nhiều cà phê đặc, trà đặc hoặc nước tăng lực có thể khiến triệu chứng khó chịu hơn, đặc biệt vào ban đêm. Nếu cần sử dụng, người bệnh nên chọn lượng vừa phải hoặc chuyển sang cà phê loãng.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Tê bì chân tay thường xuất hiện do tư thế sai hoặc thiếu vi chất nhẹ, nhưng nếu triệu chứng kéo dài hoặc đi kèm bất thường, người bệnh cần được thăm khám để loại trừ các bệnh lý thần kinh, cột sống hoặc mạch máu.

Bạn nên đến thăm khám tại cơ sở y tế khi gặp các dấu hiệu sau:

• Tê kéo dài nhiều ngày hoặc tái phát liên tục, không cải thiện dù đã nghỉ ngơi hoặc thay đổi sinh hoạt.
• Kèm yếu cơ, giảm lực cầm nắm, khó đi lại hoặc mất cảm giác ở một vùng cơ thể.
• Đau lan từ cổ xuống tay hoặc từ lưng xuống chân, gợi ý chèn ép rễ thần kinh hoặc thoát vị đĩa đệm.
• Triệu chứng đột ngột như méo miệng, nói khó, mất thăng bằng - nghi ngờ đột quỵ, cần cấp cứu ngay.
• Tê dai dẳng ở người mắc đái tháo đường, rối loạn tuyến giáp hoặc sau khi dùng thuốc mới.

Thói quen sinh hoạt giúp giảm tê bì chân tay

Các thay đổi nhỏ trong lối sống có thể cải thiện đáng kể tuần hoàn máu và hoạt động của dây thần kinh, từ đó giúp giảm tê bì tay chân.

• Vận động đều đặn: Đi bộ, kéo giãn, yoga hoặc tập củng cố cơ vùng cổ – vai – lưng giúp tăng lưu thông máu và giảm chèn ép thần kinh.
• Tránh ngồi hoặc đứng một tư thế quá lâu: Thay đổi tư thế mỗi 30 - 45 phút và không tỳ đè lên khuỷu tay hoặc bắt chéo chân trong thời gian dài.
• Giữ ấm tay chân, đặc biệt khi thời tiết lạnh để tránh co mạch ngoại biên gây tê.
• Kiểm soát đường huyết, huyết áp và mỡ máu vì các bệnh lý này có thể gây tổn thương thần kinh ngoại biên.
• Hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá, vì đây là các yếu tố làm tổn thương dây thần kinh và cản trở tuần hoàn.
• Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng, kết hợp thiền hoặc hít thở sâu để ổn định hệ thần kinh.
• Massage hoặc ngâm ấm tay chân khi phù hợp để tăng tuần hoàn và giảm co cứng cơ.

Bệnh tê bì chân tay nên ăn gì và kiêng gì? Tê bì chân tay có thể liên quan đến thiếu chất, rối loạn chuyển hóa, bệnh lý thần kinh, cột sống hoặc mạch máu nên việc điều chỉnh dinh dưỡng đúng cách có ý nghĩa quan trọng trong quá trình phục hồi. Khi hiểu rõ bệnh tê bì chân tay nên ăn gì và kiêng gì, người bệnh sẽ dễ dàng lựa chọn thực phẩm phù hợp, hỗ trợ dẫn truyền thần kinh, cải thiện lưu thông máu và hạn chế tiến triển triệu chứng. Tuy nhiên, nếu tình trạng tê kéo dài, lan rộng, kèm yếu cơ hoặc đau tăng dần, cần thăm khám sớm để xác định nguyên nhân và được bác sĩ hướng dẫn phác đồ điều trị phù hợp.