Ăn cay​ có tốt cho sức khỏe không? Lợi ích và tác hại

Ẩm thực Việt Nam và nhiều quốc gia châu Á khó có thể thiếu đi vị cay. Chỉ một chút cay nồng từ ớt hay tiêu cũng đủ khiến bữa ăn trở nên ấm áp và hấp dẫn hơn. Thế nhưng, ăn cay vừa mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, vừa tiềm ẩn những tác hại nếu lạm dụng.

Ăn cay có tốt cho sức khỏe không?

Ăn cay vừa phải có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe nhưng với mức độ vừa phải và phù hợp với cơ địa mỗi người. Một chế độ ăn cân bằng, có bổ sung gia vị cay ở liều lượng hợp lý, sẽ giúp món ăn thêm phần hấp dẫn và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Ngược lại, nếu lạm dụng, nó có thể trở thành “con dao hai lưỡi” ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa và làn da.

Nhiều nghiên cứu cho thấy vị cay trong ớt giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, hỗ trợ đốt cháy calo và có thể góp phần kiểm soát cân nặng. Bên cạnh đó, ăn cay còn giúp tăng tuần hoàn máu, giữ cho tim mạch hoạt động khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Mặc dù có nhiều lợi ích, nhưng việc ăn cay quá mức lại không hề tốt. Gia vị cay có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm trầm trọng hơn tình trạng ợ nóng, trào ngược hoặc viêm loét dạ dày. Ngoài ra, ăn nhiều ớt, tiêu còn dễ dẫn đến nóng trong người, nổi mụn, nhiệt miệng và rối loạn giấc ngủ. Một số người có hệ tiêu hóa nhạy cảm cũng dễ gặp tình trạng tiêu chảy, đau bụng sau khi ăn cay.

Tóm lại, ăn cay không hẳn tốt cũng không hẳn xấu. Quan trọng là bạn cần biết cách kiểm soát lượng gia vị cay trong khẩu phần ăn, kết hợp cùng chế độ dinh dưỡng lành mạnh để tận dụng lợi ích và hạn chế tối đa những tác hại không mong muốn.

Một số lợi ích bất ngờ từ việc ăn cay

Thực tế, nếu sử dụng điều độ, ăn cay không chỉ làm món ăn thêm hấp dẫn mà còn mang đến nhiều lợi ích sức khỏe.

Bảo vệ tim mạch

Các nghiên cứu cho thấy, những người thường xuyên ăn ớt đỏ có mức cholesterol LDL thấp hơn, đây là loại cholesterol “xấu” làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Đặc biệt, hợp chất capsaicin trong ớt còn có khả năng chống béo phì, một yếu tố nguy cơ lớn gây bệnh tim mạch. Một số báo cáo khoa học ghi nhận việc ăn cay có thể giúp giảm khoảng 13% nguy cơ tử vong do tim mạch và đột quỵ.

Hỗ trợ giảm cân

Capsaicin có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp cơ thể đốt cháy nhiều calo ngay cả khi nghỉ ngơi. Nhờ đó, ăn cay có thể trở thành “trợ thủ” cho những ai muốn kiểm soát cân nặng. Bên cạnh đó, capsaicin còn tạo cảm giác no lâu, giúp hạn chế ăn quá nhiều.

Giảm đau tự nhiên

Cảm giác nóng rát khi ăn ớt thực chất lại có tác dụng làm giảm đau. Khi bào chế thành kem bôi ngoài da, capsaicin thường được dùng để hỗ trợ điều trị viêm khớp, đau cơ hoặc chấn thương nhẹ.

Tốt cho hệ tiêu hóa

Capsaicin có thể kích thích cơ thể sản xuất anandamide, chất giúp giảm viêm trong đường ruột, nhờ vậy có lợi cho những người dễ mắc viêm loét đại tràng hoặc Crohn. Ngoài ra, ăn cay còn được cho là có tác dụng phòng ngừa hình thành khối u ở ruột.

Tăng tuổi thọ

Một nghiên cứu lớn tại Trung Quốc cho thấy, thói quen ăn đồ cay 6 - 7 lần/tuần giúp giảm tới 14% nguy cơ tử vong sớm, nhờ tác dụng bảo vệ tim mạch, kháng viêm và kiểm soát cân nặng.

Chống viêm và kháng khuẩn

Nghệ, gừng, tỏi hay thì là những loại gia vị cay và nồng đều chứa hợp chất chống viêm, chống oxy hóa mạnh mẽ. Đều đã được ứng dụng từ lâu trong y học cổ truyền để giảm đau, cải thiện miễn dịch và ngăn ngừa vi khuẩn có hại.

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, việc ăn quá nhiều đồ cay có thể gây nóng rát, nổi mụn hoặc rối loạn tiêu hóa. Người chưa quen nên tập ăn cay từ từ, đồng thời tránh kết hợp với đồ ăn nhanh hay nhiều dầu mỡ vì có thể làm mất đi tác dụng tích cực.

Tác hại của việc ăn cay quá nhiều

Mặc dù ăn cay mang lại một số lợi ích nhất định, nhưng nếu lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách, gia vị cay có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe. Dưới đây là những tác hại thường gặp khi ăn cay quá mức mà bạn cần lưu ý.

Làm trầm trọng chứng ợ nóng và trào ngược

Thực phẩm cay không trực tiếp gây ra ợ nóng hay loét dạ dày, nhưng nó có thể khiến các triệu chứng trở nên nặng hơn. Người bị trào ngược dạ dày - thực quản thường cảm thấy khó chịu, nóng rát sau khi ăn cay. Nếu bạn hay bị ợ nóng, hãy hạn chế gia vị cay và dùng sữa chua hoặc một chút kem lạnh để làm dịu cảm giác này.

Gây rối loạn tiêu hóa

Capsaicin trong ớt hoạt động như một chất kích thích, đôi khi có tác dụng tương tự thuốc nhuận tràng. Vì vậy, ăn quá nhiều đồ cay có thể dẫn đến tiêu chảy, đau bụng, hoặc khiến đường ruột bị kích thích mạnh, đặc biệt ở những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.

Làm giảm độ nhạy vị giác

Ban đầu, vị cay giúp bữa ăn thêm hấp dẫn, nhưng nếu dùng thường xuyên, vị giác của bạn có thể bị “chai lì”, giảm khả năng cảm nhận hương vị tự nhiên của món ăn. Điều này khiến bạn cần nhiều gia vị hơn mới cảm thấy ngon miệng, vô tình tạo thành thói quen xấu.

Gây kích ứng da và niêm mạc

Không chỉ làm cay mắt khi sơ chế, ớt còn có thể gây bỏng rát môi, khô nứt hoặc kích ứng da. Tốt nhất, bạn nên rửa tay kỹ sau khi chế biến và có thể thoa một lớp son dưỡng để bảo vệ môi trước khi ăn.

Tăng nguy cơ viêm, loét dạ dày

Mặc dù capsaicin có khả năng tiêu diệt vi khuẩn H. pylori, nguyên nhân gây loét, nhưng khi lạm dụng, nó lại khiến niêm mạc dạ dày bị tổn thương, gây đau rát, buồn nôn, thậm chí làm tình trạng viêm loét trở nên nghiêm trọng hơn. Những người có tiền sử viêm loét dạ dày cần đặc biệt hạn chế ăn cay.

Gây nóng trong và nổi mụn

Ớt, tiêu dễ làm cơ thể “tăng nhiệt”, gây nóng trong người, nhiệt miệng, nổi mụn nhọt và cảm giác bứt rứt khó chịu. Đối với phụ nữ mang thai, ăn quá nhiều cay còn có thể khiến trẻ dễ bị dị ứng hoặc rôm sảy sau khi sinh.

Ảnh hưởng đến giấc ngủ

Ăn cay vào buổi tối có thể khiến nhiệt độ cơ thể tăng lên, làm bạn khó ngủ hoặc ngủ chập chờn. Vì thế, để có giấc ngủ chất lượng, bạn nên tránh các món cay vào bữa tối.

Ăn cay ở mức vừa phải có thể tốt cho sức khỏe, nhưng lạm dụng sẽ mang đến nhiều rủi ro cho hệ tiêu hóa, làn da và giấc ngủ. Vì vậy, hãy cân bằng khẩu phần ăn và lắng nghe cơ thể để tận hưởng hương vị cay nồng một cách an toàn, lành mạnh. Vì vậy, để tận dụng được những điểm cộng và hạn chế tác hại, bạn nên ăn cay ở mức độ vừa phải, phù hợp với cơ địa, kết hợp cùng chế độ dinh dưỡng cân bằng. Khi đó, vị cay sẽ không chỉ làm món ăn thêm trọn vẹn mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe của bạn.