Ăn cay bị đau bụng tiêu chảy​ phải làm sao?

Ăn cay luôn mang lại cảm giác kích thích vị giác và khiến bữa ăn thêm phần hấp dẫn. Tuy nhiên, khi hệ tiêu hóa bị “quá tải” với lượng capsaicin từ ớt và các loại gia vị cay có thể gây tình trạng đau bụng, tiêu chảy.

Ăn cay bị đau bụng, tiêu chảy phải làm sao?

Xử trí và chăm sóc đúng cách khi ăn cay bị đau bụng, tiêu chảy sẽ giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục.

Ngừng ăn cay ngay khi có triệu chứng: Khi bụng bắt đầu khó chịu, bạn nên tạm dừng ngay các món cay, sa tế, ớt hoặc thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ. Điều này sẽ giúp hệ tiêu hóa được nghỉ ngơi, giảm tình trạng kích thích niêm mạc dạ dày và ruột.

Bù nước và điện giải đầy đủ: Tiêu chảy khiến cơ thể dễ mất nước, mất khoáng chất quan trọng như natri, kali. Vì vậy, bạn nên uống nhiều nước lọc hoặc dung dịch bù điện giải để cân bằng lại. Đây là bước quan trọng giúp ngăn ngừa mệt mỏi, chóng mặt và tình trạng mất nước nặng.

Ăn thức ăn nhẹ, dễ tiêu hóa: Trong giai đoạn này, bạn nên lựa chọn chế độ ăn nhạt, mềm, ít gia vị. Các món cháo loãng, súp, cơm mềm, khoai tây nghiền hay rau củ luộc là lựa chọn lý tưởng. Ngược lại, cần tránh thực phẩm béo, chiên xào nhiều dầu, thức ăn nhanh và sữa có nhiều lactose vì có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn.

Theo dõi kỹ các triệu chứng: Nếu tiêu chảy chỉ thoáng qua và cải thiện sau 1 - 2 ngày thì thường không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài, kèm theo các dấu hiệu như sốt, đau bụng dữ dội, phân có máu hoặc mất nước nghiêm trọng, bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám. Những dấu hiệu này có thể liên quan đến các bệnh lý như viêm dạ dày, viêm đại tràng hay hội chứng ruột kích thích.

Thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt hàng ngày:

• Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa.
• Hạn chế đồ cay, sa tế và thực phẩm nhiều dầu mỡ.
• Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, cá và nguồn đạm thực vật.
• Tập luyện đều đặn, đồng thời quản lý căng thẳng vì stress cũng có thể khiến ruột trở nên nhạy cảm hơn.

Với người khỏe mạnh, tiêu chảy sau khi ăn cay thường sẽ tự hết trong 1 - 2 ngày nếu áp dụng các biện pháp hỗ trợ thích hợp như bổ sung nước điện giải, ăn thức ăn nhẹ, tránh đồ dầu mỡ, cay nóng. Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 2 - 3 ngày, hoặc đi kèm với các dấu hiệu như sốt, đau bụng dữ dội, mất nước hoặc phân có máu, bạn nên gặp bác sĩ để kiểm tra, vì có thể có nguyên nhân khác nghiêm trọng hơn.

Tại sao ăn cay bị đau bụng tiêu chảy​?

Ăn cay là sở thích của nhiều người, tuy nhiên với không ít trường hợp, sau khi dùng đồ cay họ lại bị tiêu chảy có thể nhẹ hoặc nặng tùy cơ địa. Hiểu được cơ chế phía sau sẽ giúp bạn điều chỉnh chế độ ăn hợp lý hơn, giảm thiểu khó chịu không cần thiết.

Thứ nhất, trong ớt và các gia vị cay có chứa capsaicin, hợp chất sinh học mạnh, gây cảm giác “nóng, rát”. Khi capsaicin đi vào dạ dày hoặc ruột, nó có thể kích thích niêm mạc đường tiêu hóa và các thụ thể cảm giác như thụ thể vanilloid (TRPV1). 

Sự kích thích này khiến hệ tiêu hóa phản ứng bằng cách tăng tiết các chất nhầy, acid dạ dày, dịch tiêu hóa, đồng thời tăng nhu động ruột, nghĩa là ruột sẽ co bóp mạnh hơn và nhanh hơn, thúc đẩy thức ăn và các chất chứa capsaicin được đẩy ra ngoài nhanh hơn. Khi ruột non “vội vàng” đẩy thức ăn xuống đại tràng mà chưa kịp hấp thu hết nước hoặc chất điện giải, phân sẽ trở nên lỏng hơn đây chính là tiêu chảy. 

Thứ hai, với những người có đường ruột nhạy cảm (ví dụ người bị hội chứng ruột kích thích - IBS), hoặc người có viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, hay niêm mạc dạ dày chưa khỏe mạnh, capsaicin sẽ “khuếch đại” tác động kích ứng, làm triệu chứng tiêu chảy xảy ra dễ dàng hơn. 

Thứ ba, lượng capsaicin và mức độ cay (ví dụ đồ rất cay) nếu quá cao cũng sẽ làm ruột phải “chữa cháy” nhanh hơn bằng cách đẩy chất lỏng nhiều hơn vào ruột già. Khi đó đại tràng sẽ cố gắng giữ nước lại để làm đặc phân, nhưng vì lượng dịch vào quá lớn, đáp ứng là tiêu chảy. 

Lưu ý để giảm nguy cơ tiêu chảy khi ăn cay

Ăn cay không xấu, thậm chí còn tốt cho sức khỏe nếu biết điều chỉnh liều lượng hợp lý.

• Bắt đầu với mức độ cay nhẹ, tăng dần để đường ruột quen dần.
• Kết hợp đồ cay với thực phẩm có tính chất làm dịu như sữa, sữa chua, bánh mì hoặc kem để “cân bằng” capsaicin.
• Hạn chế ăn đồ quá cay nếu bạn có tiền sử dạ dày, IBS hoặc đường tiêu hóa nhạy cảm.
• Uống đủ nước, tránh caffein hoặc đồ uống có ga khi tiêu chảy để tránh mất nước thêm.

Ăn cay bị đau bụng tiêu chảy​ là phản ứng của cơ thể nhằm loại bỏ chất kích thích (capsaicin). Tình trạng này có thể tự khỏi sau 1 - 2 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Nếu tình trạng kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, bạn nên đi khám để được bác sĩ hỗ trợ kịp thời. Như vậy, bạn vừa có thể tận hưởng món ăn cay yêu thích, vừa bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa của mình.