Trẻ bị táo bón sau tiêm phòng: Thực hư và hướng dẫn xử trí an toàn

Sau khi tiêm vắc xin, trẻ có thể gặp một số phản ứng phụ. Vậy nên khi trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón, ba mẹ thường nghĩ đây là tác động của vắc xin. Liệu điều này có đúng hay không? Hãy tìm hiểu ngay sau đây!

Thực hư việc trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón

Trên thực tế, rất nhiều phụ huynh phản ánh rằng trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón, đi ngoài ít hơn bình thường hoặc phân khô cứng. Tuy nhiên, có sự hiểu nhầm khá phổ biến về mối liên hệ giữa tiêm vắc xin và rối loạn tiêu hóa ở trẻ.

Theo các tài liệu y khoa và khuyến cáo từ chuyên gia, vắc xin không gây táo bón, và táo bón không nằm trong danh sách tác dụng phụ thường gặp sau tiêm chủng. Điều này có nghĩa là, nếu trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón, nguyên nhân không đến từ vắc xin mà có thể là do trùng hợp thời điểm hoặc các yếu tố khác ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa.

Một số trường hợp trẻ có thể bị giãn ruột sinh lý, khiến tần suất đi tiêu thưa hơn bình thường. Khi hiện tượng này trùng với thời điểm trẻ vừa được tiêm vắc xin, phụ huynh có thể lầm tưởng là do tiêm phòng gây ra táo bón.

Theo thống kê, tỷ lệ táo bón ở trẻ em dao động từ 1- 30%, và là lý do khiến 3 - 5% trẻ phải đi khám tại các phòng khám nhi, thậm chí chiếm tới 35% tại các phòng khám chuyên khoa tiêu hóa nhi. Vì vậy, tình trạng táo bón có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong giai đoạn phát triển của trẻ, kể cả trước hoặc sau khi tiêm chủng.

Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ em

Khi nhận thấy trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón, điều quan trọng là xác định nguyên nhân thực sự gây ra tình trạng này để chăm sóc trẻ sau tiêm chủng đúng cách. Trong y khoa, táo bón ở trẻ em được phân thành hai nhóm lớn. Nguyên nhân thực thể và nguyên nhân cơ năng.

Táo bón do nguyên nhân thực thể

Đây là nhóm nguyên nhân chiếm khoảng 5 - 10% các ca táo bón và cần được chẩn đoán sớm vì liên quan đến bệnh lý tiềm ẩn. Một số nguyên nhân thực thể bao gồm:

• Bệnh lý đường tiêu hóa: Như bệnh phình đại tràng bẩm sinh (Hirschsprung), dị tật hậu môn trực tràng.
• Rối loạn chuyển hóa/nội tiết: Suy giáp bẩm sinh, tăng canxi máu, nhiễm độc vitamin D.
• Tác dụng phụ thuốc: Như opioid, thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng cholinergic.

Nếu nghi ngờ táo bón ở trẻ do nguyên nhân thực thể, cần được khám chuyên khoa để điều trị triệt để và phòng ngừa biến chứng.

Táo bón do nguyên nhân cơ năng

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, thường xảy ra ở trẻ khỏe mạnh khi không có tổn thương thực thể nào. Các yếu tố thường gặp bao gồm:

• Trẻ nhịn đi vệ sinh: Một số trẻ có thói quen nhịn đi tiêu do đau hậu môn, bận chơi, sợ nhà vệ sinh… Việc nhịn lâu khiến phân khô cứng, đường ruột mất phản xạ đi cầu.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ: Chất xơ có vai trò kích thích nhu động ruột. Trẻ ăn ít rau, trái cây hoặc ăn quá nhiều thực phẩm tinh chế dễ bị táo bón.
• Uống không đủ nước: Nước là yếu tố giúp làm mềm phân. Trẻ uống ít nước, đặc biệt khi đang bị bệnh, sốt hoặc sau tiêm chủng, cũng dễ bị táo bón.
• Trẻ bị bệnh nhẹ: Sau khi tiêm phòng, một số trẻ có thể mệt, chán ăn, uống ít dễ dẫn đến giảm nhu động ruột và táo bón.

Biện pháp hỗ trợ khi trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón

Khi trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón, cha mẹ không nên quá lo lắng mà cần xử trí theo hướng đúng đắn để giúp trẻ đi tiêu dễ dàng và tránh tái phát.

Tăng cường chất xơ và nước:

• Bổ sung ít nhất 1 muỗng rau cho mỗi chén cháo hoặc cơm của trẻ.
• Cho trẻ ăn nhiều trái cây như đu đủ, chuối, táo, lê...
• Đảm bảo trẻ uống đủ nước: hoảng 50ml/kg cân nặng/ngày (ví dụ trẻ 10kg cần uống tối thiểu 500ml nước/ngày).

Hỗ trợ đi tiêu đều đặn: Tập cho trẻ thói quen đi tiêu vào giờ cố định, lý tưởng nhất là sau bữa ăn sáng. Không nên để trẻ chơi quá lâu mà quên đi vệ sinh.

Sử dụng thuốc hỗ trợ khi cần thiết:

• Nếu trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón và phân quá cứng, có thể cần hỗ trợ bằng thuốc theo chỉ định bác sĩ:
• Thuốc bôi trơn hậu môn, thuốc làm mềm phân dạng uống hoặc nhét hậu môn.
• Sau khi lấy được khối phân cứng, tiếp tục sử dụng thuốc làm mềm trong nhiều tuần hoặc vài tháng tùy tình trạng.
• Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc xổ hoặc thuốc nhuận tràng mà không có tư vấn từ nhân viên y tế.

Theo dõi dấu hiệu bất thường:

Nếu trẻ táo bón kéo dài, kèm theo các biểu hiện như bụng chướng, nôn, chán ăn, sút cân, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để loại trừ nguyên nhân bệnh lý.

Tình trạng trẻ đi tiêm phòng về bị táo bón thường không liên quan đến vắc xin mà có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như chế độ ăn uống, sinh hoạt, bệnh lý nhẹ hoặc thói quen nhịn đi tiêu. Quan trọng là cha mẹ cần nhận biết sớm, điều chỉnh chế độ ăn và sinh hoạt cho trẻ hợp lý, đồng thời nhờ đến sự hỗ trợ y tế khi cần thiết.

Tiêm chủng là một biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe mỗi người trước những bệnh tật nguy hiểm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào là địa chỉ tiêm chủng uy tín, mang lại sự an tâm tuyệt đối cho khách hàng. Tiêm chủng Long Châu cung cấp các loại vắc xin đa dạng, được sản xuất và kiểm định bởi các nhà sản xuất hàng đầu thế giới. Đội ngũ y bác sĩ tại Long Châu giàu kinh nghiệm và luôn tận tâm với nghề, đảm bảo quy trình tiêm chủng diễn ra an toàn và hiệu quả nhất.

Xem thêm

• Trẻ đi tiêm phòng về bị tiêu chảy có đáng lo không?
• Triệu chứng sau khi tiêm vắc xin và những điều cần biết
• Tiêm vắc xin cho trẻ sơ sinh​ và những điều cần biết