Trật khớp cổ tay: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả

Trật khớp cổ tay là tình trạng tổn thương khớp do xương lệch khỏi vị trí bình thường, thường gặp sau chấn thương hoặc tai nạn. Nếu không được xử lý đúng cách, người bệnh có thể gặp biến chứng nghiêm trọng như giảm khả năng vận động hoặc tổn thương dây chằng.

Trật khớp cổ tay là gì?

Trật khớp cổ tay là tình trạng mất vị trí bình thường giữa các xương tại vùng cổ tay, chủ yếu là giữa xương cẳng tay (đặc biệt là xương quay) và các xương cổ tay nhỏ. Khớp cổ tay không phải là một khớp đơn lẻ, mà là tổ hợp của nhiều khớp nhỏ liên kết với nhau, giúp tay có thể cử động linh hoạt và thực hiện các động tác phức tạp như cầm, nắm, xoay hoặc uốn cong bàn tay.

Khi một hay nhiều xương trong nhóm này bị lệch khỏi vị trí giải phẫu bình thường, cổ tay sẽ mất sự ổn định cơ học. Điều này ảnh hưởng đến khả năng vận động và chức năng của tay trong sinh hoạt hằng ngày hoặc lao động. Về giải phẫu, các xương trong cổ tay được giữ ổn định bởi hệ thống dây chằng chặt chẽ, đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng giữa cẳng tay và bàn tay. Khi khớp bị trật, cấu trúc này bị gián đoạn, dẫn đến suy giảm chức năng vận động và giảm khả năng chịu lực của tay.

Một số triệu chứng cảnh báo trật khớp cổ tay

Trật khớp cổ tay là tình trạng cần được phát hiện sớm để tránh các biến chứng lâu dài. Việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo có thể giúp người bệnh chủ động trong việc thăm khám và xử trí kịp thời. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp khi bị trật khớp cổ tay:

• Đau đột ngột và dữ dội tại vùng cổ tay: Ngay sau chấn thương, người bệnh thường cảm thấy đau nhói hoặc đau âm ỉ ở cổ tay, đặc biệt khi cố gắng cử động. Cơn đau có xu hướng tăng lên khi vận động hoặc khi sờ vào vùng khớp bị tổn thương.
• Biến dạng khớp cổ tay: Một dấu hiệu điển hình của trật khớp là hình dạng khớp bị thay đổi rõ rệt, cổ tay có thể bị lệch, cong vẹo bất thường hoặc mất đối xứng so với tay còn lại. Sự biến dạng này thường quan sát được bằng mắt thường.
• Giảm hoặc mất khả năng vận động: Người bị trật khớp cổ tay thường gặp khó khăn khi cố gắng gập, duỗi hoặc xoay cổ tay. Một số trường hợp nặng có thể không cử động được khớp do đau và mất ổn định khớp.
• Sưng nề và bầm tím quanh khớp: Tình trạng viêm sau trật khớp thường gây sưng tấy, nóng đỏ hoặc bầm tím tại vùng cổ tay. Biểu hiện này xảy ra do máu và dịch mô tụ lại quanh khớp bị tổn thương.
• Cảm giác tê hoặc châm chích: Khi dây thần kinh quanh cổ tay bị chèn ép hoặc tổn thương do trật khớp, người bệnh có thể cảm thấy tê bì, châm chích hoặc mất cảm giác tại bàn tay và ngón tay. Đây là dấu hiệu cảnh báo cần được lưu ý đặc biệt.

Những nguyên nhân gây trật khớp cổ tay thường gặp

Trật khớp cổ tay có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có một số tình huống rất phổ biến trong sinh hoạt và lao động hàng ngày. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng này:

• Té ngã chống tay: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây trật khớp cổ tay. Khi té ngã, phản xạ tự nhiên khiến nhiều người chống tay xuống đất để đỡ cơ thể, dẫn đến lực tác động mạnh dồn lên cổ tay, khiến khớp bị lệch khỏi vị trí bình thường.
• Tai nạn giao thông: Các vụ va chạm trong tai nạn giao thông, đặc biệt là khi đi xe máy hoặc xe đạp, có thể gây chấn thương trực tiếp lên vùng cổ tay. Lực tác động mạnh trong thời gian ngắn dễ làm mất liên kết giữa các xương trong khớp, dẫn đến trật khớp.
• Chấn thương khi chơi thể thao: Những môn thể thao có cường độ cao hoặc yêu cầu nhiều thao tác dùng tay như bóng rổ, bóng chuyền, thể dục dụng cụ, trượt ván, tennis, cầu lông,… có thể khiến người chơi bị trật khớp cổ tay.
• Tai nạn lao động: Trong môi trường lao động nặng, đặc biệt là khi bê vác vật nặng hoặc làm việc trên cao, người lao động có nguy cơ bị trật khớp cổ tay nếu xảy ra trượt ngã hoặc va đập trong quá trình làm việc.
• Tác động lặp đi lặp lại hoặc vận động sai tư thế: Việc thực hiện các động tác cổ tay sai cách trong thời gian dài, chẳng hạn như mang vác không đúng kỹ thuật hoặc đánh máy quá mức mà không nghỉ ngơi hợp lý, có thể làm yếu cấu trúc giữ khớp và dẫn đến nguy cơ trật khớp khi gặp lực tác động nhẹ.

Trật khớp cổ tay có nguy hiểm không?

Trật khớp cổ tay có thể gây ra nhiều nguy hiểm nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời. Mặc dù đây là một dạng chấn thương cơ xương khớp thường gặp, nhưng mức độ ảnh hưởng của nó không nên xem nhẹ. Khi khớp bị trật, các cấu trúc quanh khớp như dây chằng, bao khớp, mạch máu và thần kinh có nguy cơ bị kéo giãn, rách hoặc chèn ép. Điều này không chỉ gây đau đớn dữ dội mà còn có thể làm suy giảm chức năng vận động của cổ tay trong thời gian dài.

Nếu không được điều trị đúng kỹ thuật, trật khớp cổ tay có thể dẫn đến các biến chứng như biến dạng khớp, mất ổn định lâu dài, hạn chế tầm vận động hoặc thậm chí là thoái hóa khớp sớm. Trường hợp có tổn thương dây thần kinh đi kèm, người bệnh có thể bị tê bì, yếu cơ hoặc mất cảm giác ở bàn tay, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày và chất lượng cuộc sống.

Vì vậy, trật khớp cổ tay tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng là một chấn thương nghiêm trọng cần được đánh giá y tế sớm, chẩn đoán chính xác và can thiệp phù hợp để phục hồi hoàn toàn chức năng khớp và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

Nên làm gì khi có dấu hiệu trật khớp cổ tay?

Khi có dấu hiệu nghi ngờ trật khớp cổ tay, người bệnh nên xử trí đúng cách để hạn chế tổn thương và phòng ngừa biến chứng. Dưới đây là những việc nên làm:

• Ngừng vận động cổ tay ngay lập tức: Tránh cố gắng xoay, bẻ hoặc cử động cổ tay bị đau, vì có thể làm tổn thương thêm dây chằng, mạch máu hoặc dây thần kinh quanh khớp.
• Cố định khớp tạm thời: Sử dụng nẹp, băng thun hoặc khăn sạch để giữ cổ tay ở tư thế ổn định, tránh di lệch thêm. Không tự nắn chỉnh khớp nếu không có chuyên môn.
• Chườm lạnh: Áp túi đá lạnh bọc khăn vào vùng cổ tay trong 15 - 20 phút mỗi lần, cách nhau vài giờ, để giảm sưng đau và hạn chế tụ máu.
• Nâng cao tay: Giữ tay bị thương cao hơn mức tim (khi nằm hoặc ngồi) nhằm giảm lưu lượng máu đến vùng bị tổn thương, giúp giảm sưng.
• Đến cơ sở y tế sớm nhất có thể: Người bệnh cần được khám bởi bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán chính xác và thực hiện các biện pháp xử lý y tế phù hợp như nắn khớp, bất động, hoặc can thiệp phẫu thuật nếu cần thiết.

Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp đến bạn về tình trạng trật khớp cổ tay. Trật khớp cổ tay tuy không phải là tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu xem nhẹ có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến chức năng vận động và chất lượng cuộc sống. Việc nhận biết sớm, hiểu đúng bản chất và chủ động bảo vệ cổ tay trong sinh hoạt hằng ngày là yếu tố then chốt giúp hạn chế biến chứng.