Sữa mẹ bị tách lớp có sao không? Cách xử lý và bảo quản sữa mẹ để hạn chế tách lớp

Tình trạng sữa mẹ bị tách lớp khi để ngăn mát hoặc tủ đá khiến nhiều mẹ lo lắng về chất lượng sữa và ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ sơ sinh. Trong thực tế, không phải hiện tượng tách lớp nào cũng là dấu hiệu của sữa bị hư. Hiểu rõ nguyên nhân, cách nhận biết sữa mẹ vẫn còn dùng được sẽ giúp các mẹ yên tâm và tránh lãng phí nguồn dinh dưỡng quý giá này. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết và cung cấp hướng dẫn bảo quản sữa mẹ đúng cách.

Sữa mẹ bị tách lớp có sao không?

Sữa mẹ bị tách lớp có sao không? Với câu hỏi sữa mẹ bị tách lớp có sao không, các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, hiện tượng sữa mẹ bị tách lớp là hoàn toàn bình thường trong phần lớn các trường hợp. 

Như các bạn đã biết, sữa mẹ chứa nhiều thành phần như nước, chất béo, đạm và các vi chất dinh dưỡng. Mỗi thành phần có trọng lượng riêng khác nhau dẫn đến hiện tượng phân tầng khi sữa được để yên trong thời gian dài, đặc biệt khi bảo quản trong tủ lạnh hoặc tủ đông.

Mẹ có thể yên tâm cho trẻ sử dụng sữa bị tách lớp nếu:

• Mùi vị: Sữa có mùi thơm nhẹ, hơi tanh đặc trưng (đặc biệt là sữa sau khi rã đông). Mùi này có thể hơi khác so với sữa tươi mới vắt nhưng không phải mùi chua hay ôi.
• Kết cấu: Sữa tách lớp nhưng khi lắc nhẹ theo chuyển động tròn, các lớp hòa quyện hoàn toàn, tạo thành hỗn hợp đồng nhất.
• Không bất thường: Không có váng dầu đặc, vón cục hoặc các hạt lợn cợn sau khi lắc.

Tuy nhiên, nếu sữa có các dấu hiệu bất thường sau đây, rất có thể sữa đã bị hỏng và mẹ nên bỏ sữa để đảm bảo an toàn cho bé:

• Mùi bất thường: Sữa có mùi chua, ôi khét hoặc hôi tanh khó chịu. Một số trường hợp, men lipase trong sữa mẹ hoạt động mạnh có thể tạo ra mùi xà phòng nhưng nếu mùi quá nồng hoặc khác lạ, cần loại bỏ.
• Kết cấu bất thường: Sau khi lắc đều, sữa vẫn vón cục, có váng dầu dày hoặc không hòa quyện.
• Thời gian bảo quản vượt quá khuyến cáo: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sữa mẹ chỉ nên bảo quản trong ngăn mát (4°C) tối đa 4 ngày; Bảo quản trong ngăn đá (-18°C) từ 6 - 12 tháng, tùy thuộc vào điều kiện tủ đông.

Vì sao sữa mẹ bị tách lớp? 

Để hiểu rõ hơn về hiện tượng sữa mẹ bị tách lớp có sao không, chúng ta cần tìm hiểu thành phần và đặc điểm tự nhiên của sữa mẹ. 

Về thành phần, sữa mẹ bao gồm:

• Nước: Chiếm ~87%. Đây là thành phần chính tạo nên độ loãng.
• Chất béo: Chiếm ~3 - 5%, cung cấp năng lượng quan trọng cho bé.
• Protein và khoáng chất: Cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ.

Về cơ chế tách lớp tự nhiên, khi sữa mẹ được để yên, đặc biệt trong môi trường lạnh như ngăn mát hoặc ngăn đá, các thành phần có tỷ trọng khác nhau sẽ tự phân tách:

• Lớp trên: Là lớp chất béo, thường có màu trắng đục hoặc vàng nhạt, nổi lên do nhẹ hơn nước.
• Lớp dưới: Là phần nước, protein và khoáng chất hòa tan, thường trong suốt hoặc loãng hơn.

Hiện tượng tách lớp có thể xảy ra rõ rệt hơn trong các trường hợp sau:

• Thời gian bảo quản lâu: Sữa để trong ngăn mát (4°C) từ 1 - 2 ngày hoặc ngăn đá (-18°C) trong thời gian dài dễ phân tầng.
• Hàm lượng chất béo thay đổi: Sữa đầu cữ vắt thường loãng, ít béo, trong khi sữa cuối cữ chứa nhiều chất béo hơn dẫn đến tách lớp rõ rệt.
• Không lắc đều: Nếu mẹ không lắc nhẹ sau khi rã đông hoặc trước khi hâm nóng, các lớp sẽ không hòa quyện.

Cách xử lý và bảo quản sữa mẹ để hạn chế tách lớp, giữ dinh dưỡng tối ưu

Để giảm thiểu hiện tượng sữa mẹ bị tách lớp và đảm bảo chất lượng sữa, mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc bảo quản và xử lý sữa đúng cách:

Bảo quản đúng chuẩn

Những lưu ý khi bảo quản để đảm bảo chất lượng của sữa bao gồm:

• Dụng cụ trữ sữa: Sử dụng túi hoặc hộp trữ sữa chuyên dụng, đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Ghi rõ ngày, giờ vắt sữa trên túi/hộp để dễ theo dõi thời gian bảo quản.
• Nhiệt độ bảo quản: Đặt sữa ở ngăn mát (4°C) nếu dùng trong 4 ngày hoặc ngăn đá (-18°C) nếu dự trữ lâu dài.
• Rã đông đúng cách: Chỉ rã đông sữa trong ngăn mát tủ lạnh (trong 24 giờ) hoặc ngâm túi sữa trong nước ấm (40 - 50°C). Tuyệt đối không dùng lò vi sóng vì có thể làm mất dinh dưỡng và tạo điểm nóng gây bỏng cho bé.

Trước khi sử dụng

Trước khi cho trẻ sử dụng, mẹ nên:

• Lắc nhẹ: Lắc bình sữa hoặc túi sữa theo chuyển động tròn nhẹ nhàng để các lớp hòa quyện. Tránh lắc mạnh vì có thể tạo bọt, khiến bé khó chịu khi bú.
• Kiểm tra cảm quan: Quan sát màu sắc, mùi và kết cấu của sữa sau khi hâm. Sữa đạt chuẩn sẽ có màu trắng hoặc vàng nhạt, mùi thơm nhẹ và không có vón cục.
• Không tái trữ sữa thừa: Sữa sau khi bé bú dở hoặc đã hâm ấm không nên trữ lại vì vi khuẩn từ miệng bé có thể làm sữa hỏng nhanh hơn.

Giải đáp các câu hỏi thường gặp về hiện tượng sữa mẹ bị tách lớp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về hiện tượng sữa mẹ bị tách lớp kèm lời giải đáp, bạn đọc có thể tham khảo:

Sữa mẹ để ngăn mát bị tách lớp có sao không?

Không sao nếu sữa vẫn giữ được mùi thơm nhẹ và không có dấu hiệu bất thường về màu sắc hay kết cấu. Chỉ cần lắc đều trước khi cho bé bú để đảm bảo các thành phần dinh dưỡng được phân bố đồng đều.

Có nên lo lắng nếu sữa bị tách lớp nhiều lần?

Không cần lo lắng, vì tách lớp là hiện tượng tự nhiên của sữa mẹ. Nếu mẹ bảo quản đúng cách và kiểm tra kỹ trước khi sử dụng, sữa vẫn an toàn và đủ dinh dưỡng cho bé.

Mẹ ăn uống gì thì sữa không bị tách lớp?

Không có thực phẩm nào có thể ngăn hoàn toàn hiện tượng sữa mẹ bị tách lớp vì đây là đặc tính tự nhiên của sữa. Tuy nhiên, để cải thiện chất lượng sữa, mẹ nên duy trì chế độ ăn uống cân bằng, giàu protein (thịt, cá, trứng), chất béo lành mạnh (quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt) và vitamin từ rau xanh, trái cây. Uống đủ nước cũng giúp duy trì lượng sữa và độ loãng phù hợp.

Hiện tượng sữa mẹ bị tách lớp có sao không? Sữa mẹ bị tách lớp thực chất là một phản ứng tự nhiên, đặc biệt khi sữa được bảo quản trong môi trường lạnh như ngăn mát hoặc ngăn đá. Điều quan trọng là mẹ cần nắm rõ cách bảo quản, kiểm tra cảm quan (mùi, màu, kết cấu) và tuân thủ thời gian trữ sữa theo khuyến cáo của WHO để đảm bảo an toàn và chất lượng cho bé. Đừng quá lo lắng khi thấy sữa tách lớp - đó không phải dấu hiệu hỏng, trừ khi có các dấu hiệu bất thường như mùi chua, vón cục hay váng dầu dày. Với cách xử lý đúng, mẹ hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng nguồn sữa quý giá này để nuôi dưỡng bé yêu khỏe mạnh.