OFD trong siêu âm thai: Hiểu biết và vai trò trong chăm sóc thai kỳ

Siêu âm thai đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc chăm sóc sức khỏe bà bầu. Nhờ công nghệ này, các bác sĩ có thể theo dõi sự phát triển của thai nhi một cách chi tiết và chính xác. Một trong những chỉ số quan trọng được đo lường trong siêu âm là OFD. Vậy OFD là gì và tại sao chỉ số này lại quan trọng? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá khái niệm OFD dùng trong siêu âm thai, cách thức đo lường và vai trò của nó trong việc đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh.

OFD trong siêu âm thai: Khái niệm và ý nghĩa

Chỉ số OFD là gì?

OFD, hay Occipitofrontal Diameter, là một trong những chỉ số quan trọng được đo lường trong quá trình siêu âm thai. Đây là khoảng cách từ trán đến chẩm của đầu thai nhi, được đo bằng cách sử dụng sóng siêu âm.

Trong siêu âm, OFD thường được đo cùng với các chỉ số khác như đường kính lưỡng đỉnh (BPD), chu vi vòng đầu (HC), chu vi vòng bụng (AC) và chiều dài xương đùi (FL) của thai nhi để đánh giá sự phát triển toàn diện của thai. Việc đo lường OFD giúp các bác sĩ và chuyên gia y tế có cái nhìn chi tiết về kích thước và hình dạng của đầu thai nhi.

Ý nghĩa và thời điểm thực hiện phép đo OFD 

Đầu của thai nhi là một trong những phần quan trọng nhất, chứa đựng não bộ, do đó, bất kỳ bất thường nào trong kích thước hoặc hình dạng của đầu có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. 

• OFD nhỏ hơn bình thường: Gợi ý đến tật đầu nhỏ, một tình trạng mà đầu và não của thai nhi phát triển không đầy đủ.
• OFD lớn hơn bình thường: Có thể là dấu hiệu của hội chứng đầu to, thường liên quan đến não úng thủy hoặc các bất thường khác. 

Các phép đo này thường được thực hiện trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba, khi kích thước đầu thai nhi trở nên rõ ràng hơn và có thể so sánh với các tiêu chuẩn tăng trưởng.

Phương pháp đo lường chỉ số OFD trong siêu âm

Để đo lường chỉ số OFD một cách chính xác, kỹ thuật viên siêu âm cần phải có kỹ năng và kinh nghiệm.

Quy trình đo lường OFD 

Dưới đây là các bước thực hiện kỹ thuật đo lường:

• Định vị đầu dò siêu âm: Quá trình đo lường bắt đầu bằng việc định vị đầu dò siêu âm để có được hình ảnh cắt ngang của đầu thai nhi ở mức độ thích hợp. Mức độ này thường là nơi có thể thấy rõ các cấu trúc như đồi thị, khoang vách trong suốt (CSP) và liềm đại não.
• Đo OFD: OFD được đo bằng cách đặt dụng cụ đo từ bờ ngoài của xương trán đến bờ ngoài của xương chẩm. 

Việc đo lường này thường được thực hiện song song với việc đo BPD, nhưng theo hướng vuông góc với BPD.

Lưu ý khi thực hiện phép đo OFD

Để đảm bảo chính xác khi đo chỉ số OFD, cần lưu ý những điều sau:

• Sự chính xác của phép đo phụ thuộc vào việc chọn đúng mặt phẳng và vị trí của thai nhi, vì một góc sai lệch có thể dẫn đến kết quả không chính xác.
• Các hướng dẫn từ các tổ chức y khoa như Hiệp hội siêu âm sản phụ khoa quốc tế (ISUOG) khuyến nghị thước đo được đặt chính xác trên bờ ngoài của xương, không phải bờ trong, để đảm bảo tính nhất quán và độ tin cậy.
• Nếu thai nhi ở vị trí không thuận lợi, ví dụ như đầu quay về phía sau, việc đo lường có thể gặp khó khăn và không chính xác. Do đó, kỹ thuật viên có thể cần phải điều chỉnh vị trí của đầu dò hoặc yêu cầu mẹ bầu di chuyển để có được hình ảnh tốt nhất.

Vai trò của OFD trong việc đánh giá sự phát triển của thai nhi

Chỉ số OFD dùng trong siêu âm thai đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sự phát triển của thai nhi thông qua việc cung cấp thông tin về kích thước và hình dạng của đầu.

Đánh giá kích thước và sự phát triển của thai nhi

Chỉ số OFD có ý nghĩa trong việc:

• Đánh giá kích thước đầu: Là một chỉ số quan trọng vì nó liên quan trực tiếp đến sự phát triển của não bộ.
• So sánh OFD với các giá trị tiêu chuẩn theo tuổi thai: Các bác sĩ có thể xác định xem thai nhi có phát triển bình thường hay không.
• Xác định OFD nhỏ hơn so với tuổi thai: Có thể là dấu hiệu của sự chậm phát triển hoặc các bất thường về di truyền, chẳng hạn như tật đầu nhỏ.
• Xác định OFD lớn hơn so với tuổi thai: Có thể là dấu hiệu của não úng thủy, tức là sự tích tụ dịch não tủy trong não, hoặc các tình trạng khác gây ra đầu to bất thường.

Do đó, đo lường OFD giúp phát hiện sớm các vấn đề này, từ đó có thể can thiệp kịp thời để bảo vệ sức khỏe của thai nhi, chẳng hạn như theo dõi thêm bằng cách thực hiện các xét nghiệm bổ sung như MRI hoặc chọc ối hoặc lên kế hoạch cho các can thiệp y tế sau sinh.

Đánh giá hình dạng và lập kế hoạch với từng trường hợp cụ thể

Hơn nữa, OFD giúp trong việc đánh giá hình dạng của đầu thai nhi thông qua chỉ số đầu (CI). Một CI bất thường có thể gợi ý đến các vấn đề như dính liền sọ sớm, một tình trạng mà các đường nối sọ đóng sớm, ảnh hưởng đến hình dạng và sự phát triển của đầu.

Việc phát hiện sớm thông qua siêu âm có thể giúp lập kế hoạch cho việc sinh nở và chăm sóc sau sinh, chẳng hạn như quyết định sinh mổ nếu cần thiết. Do đó, chỉ số OFD không chỉ là một chỉ số đơn lẻ mà còn là một phần của bức tranh toàn diện về sức khỏe thai nhi, hỗ trợ các bác sĩ trong việc đưa ra các quyết định chăm sóc chính xác.

Trên đây là những thông tin liên quan đến chỉ số OFD trong siêu âm thai. OFD là khoảng cách từ trán đến chẩm, được đo bằng sóng siêu âm. Chỉ số này khi kết hợp với các đo lường khác sẽ giúp bác sĩ xác định tuổi thai, theo dõi sự tăng trưởng và phát hiện sớm các bất thường như tật đầu nhỏ hoặc não úng thủy. Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn đọc nhiều kiến thức bổ ích. Để tìm hiểu thêm kiến thức hữu ích về sức khỏe, mời bạn tham khảo bài viết tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.