Nhiệt độ bảo quản vắc xin là bao nhiêu? Nhiệt độ tác động đến vắc xin thế nào?

Vắc xin là một trong những thành tựu quan trọng nhất của y học, giúp bảo vệ con người khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả khi sử dụng, vắc xin cần được bảo quản trong điều kiện nhiệt độ phù hợp. Nếu không tuân thủ đúng yêu cầu bảo quản, vắc xin có thể bị suy giảm hoặc mất hoàn toàn hiệu lực, ảnh hưởng đến khả năng phòng bệnh. Vậy nhiệt độ bảo quản vắc xin là bao nhiêu? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết dưới đây nhé!

Tìm hiểu về cơ chế hoạt động của vắc xin

Trước khi tìm hiểu nhiệt độ bảo quản vắc xin là bao nhiêu, cần nắm được cơ chế hoạt động của vắc xin. Vắc xin là chế phẩm sinh học chứa kháng nguyên giúp cơ thể kích hoạt phản ứng miễn dịch, từ đó tạo ra khả năng phòng ngừa hoặc hỗ trợ điều trị bệnh.

Thông thường, vắc xin chứa các phiên bản suy yếu hoặc có cấu trúc tương tự với kháng nguyên của virus hoặc vi khuẩn. Trước khi được đưa vào sử dụng, vắc xin phải trải qua quy trình xử lý khoa học để loại bỏ khả năng gây bệnh nhưng vẫn giữ nguyên đặc tính giúp kích thích hệ miễn dịch. Vắc xin có thể được sản xuất theo nhiều phương pháp khác nhau như làm suy yếu, giảm độc lực hoặc bất hoạt virus, vi khuẩn hoặc tách chiết và tổng hợp từ các thành phần của chúng.

Cơ chế hoạt động của vắc xin dựa vào khả năng phản ứng của hệ miễn dịch. Khi virus hoặc vi khuẩn xâm nhập, hệ miễn dịch sẽ nhận diện và kích hoạt phản ứng phòng vệ nhằm tiêu diệt cũng như loại bỏ chúng. Những biểu hiện như sốt, ho, hắt hơi hay viêm nhiễm thực chất là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chiến đấu chống lại tác nhân gây bệnh.

Trước đây, vắc xin được chia thành 3 nhóm chính gồm vắc xin giải độc tố, vắc xin bất hoạt và vắc xin sống giảm độc lực. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của công nghệ sinh học, hiện nay đã có thêm nhiều loại vắc xin mới được sản xuất bằng các phương pháp hiện đại và nâng cao hiệu quả bảo vệ cơ thể trước các bệnh truyền nhiễm.

Khi vắc xin được tiêm vào cơ thể, kháng nguyên trong vắc xin sẽ kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể đặc hiệu. Những kháng thể này giúp ngăn chặn tác nhân gây bệnh xâm nhập hoặc tiêu diệt chúng nếu chúng đã vào cơ thể. Bên cạnh đó, các tế bào miễn dịch như tế bào lympho B và lympho T không chỉ tham gia sản xuất kháng thể mà còn ghi nhớ thông tin về tác nhân gây bệnh, giúp cơ thể phản ứng nhanh hơn trong những lần tiếp xúc sau.

Dù hệ miễn dịch có cơ chế thông minh này thì rủi ro vẫn có thể xảy ra. Cơ thể cần thời gian để làm quen với tác nhân gây bệnh và phát triển khả năng bảo vệ. Nếu hệ miễn dịch quá yếu hoặc không đủ khả năng chống lại mầm bệnh, nguy cơ mắc bệnh nặng vẫn có thể xảy ra.

Nhiệt độ tác động đến quá trình bảo quản vắc xin như thế nào?

Vắc xin là một loại sinh phẩm y tế đặc biệt nhạy cảm, yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện bảo quản về nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm. Nếu không được bảo quản đúng cách, vắc xin có thể bị suy giảm hoặc mất hoàn toàn hiệu lực, đồng nghĩa với việc không còn khả năng bảo vệ người tiêm trước bệnh tật. Một khi chất lượng vắc xin đã bị ảnh hưởng, dù có đưa trở lại điều kiện lý tưởng theo khuyến cáo của nhà sản xuất, hiệu lực cũng không thể phục hồi.

Chính vì vậy, việc duy trì nhiệt độ bảo quản vắc xin chính xác từ lúc sản xuất đến khi sử dụng là yếu tố quan trọng hàng đầu nhằm đảm bảo vắc xin luôn đạt hiệu quả tối đa. Sai sót trong khâu bảo quản là không thể khắc phục, nên cần phải thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt để ngăn chặn những rủi ro có thể xảy ra.

Điều kiện bảo quản của vắc xin phụ thuộc vào đặc tính của từng loại cũng như các thành phần có trong chế phẩm. Nếu nhiệt độ bảo quản quá cao hoặc quá thấp, cấu trúc kháng nguyên có thể bị thay đổi, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả miễn dịch. Một số thành phần trong vắc xin cũng rất dễ bị biến tính khi gặp nhiệt độ không phù hợp như chất hấp phụ muối nhôm - một thành phần phổ biến trong nhiều loại vắc xin có thể bị biến đổi khi tiếp xúc với nhiệt độ đông băng.

Chẳng hạn, theo nghiên cứu của Kumar và cộng sự năm 1982, vắc xin uốn ván có thể duy trì hiệu lực trong vài tuần ở mức nhiệt 35°C, nhưng nếu ở 45°C, hiệu lực sẽ giảm 5% mỗi ngày trong hai tuần đầu tiên. Khi nhiệt độ tăng lên 60°C, vắc xin mất hoàn toàn tác dụng chỉ sau ba đến năm giờ. Ngược lại, nếu bị bảo quản ở -30°C trong 12 giờ, hiệu lực của vắc xin uốn ván có thể giảm đến 30%.

Nhiệt độ bảo quản vắc xin là bao nhiêu?

Phần lớn vắc xin cần được bảo quản lạnh ở nhiệt độ từ 2 đến 8⁰C (36 - 46°F), với mức dao động tối thiểu trung bình ưu tiên là 5⁰C. Một số loại vắc xin có thành phần đặc thù sẽ được bảo quản ở nhiệt độ đông lạnh từ -15 đến -25⁰C. Thậm chí, nhiều loại vắc xin còn đòi hỏi những điều kiện nhiệt độ bảo quản đặc biệt âm sâu ở -70⁰C, -40⁰C.

Những loại vắc xin này nếu không đảm bảo chặt chẽ về yêu cầu nhiệt độ trong suốt quá trình vận chuyển từ kho bảo quản đến phòng tiêm chủng, sẽ nhanh chóng hư hỏng, giảm/mất hiệu lực. Ngoài ra, nhiều loại vắc xin còn đòi hỏi yêu cầu bảo quản cần phải được bảo vệ khỏi ánh sáng và được đóng gói phù hợp, vì tia UV có thể làm hỏng chúng.

Hệ thống kho lạnh tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu được đầu tư hiện đại, đảm bảo đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn bảo quản vắc xin nghiêm ngặt nhất. Hệ thống này được trang bị các thiết bị kiểm soát nhiệt độ tiên tiến, duy trì môi trường bảo quản ổn định từ 2 - 8°C theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Bên cạnh đó, kho lạnh được giám sát chặt chẽ bằng hệ thống cảm biến nhiệt tự động và cảnh báo khi có sự cố, giúp đảm bảo chất lượng vắc xin từ khâu lưu trữ đến khi sử dụng. Với quy trình bảo quản nghiêm ngặt và đội ngũ nhân viên chuyên môn cao, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cam kết cung cấp vắc xin an toàn, hiệu quả, mang lại sự yên tâm cho khách hàng.

Việc duy trì nhiệt độ bảo quản vắc xin ở mức tối ưu không chỉ giúp bảo đảm chất lượng mà còn đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng chống dịch bệnh. Các tiêu chuẩn bảo quản nghiêm ngặt cần được tuân thủ từ khâu sản xuất, vận chuyển đến khi sử dụng nhằm đảm bảo vắc xin luôn giữ được hiệu lực tốt nhất. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức và đầu tư vào hệ thống bảo quản vắc xin là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.