Mụn dậy thì: Nguyên nhân và cách điều trị an toàn

Tuổi dậy thì thường bắt đầu từ khoảng 10 - 13 tuổi ở nữ và 12 - 15 tuổi ở nam, kéo dài đến khoảng 18 - 20 tuổi. Trong giai đoạn này, cơ thể trải qua nhiều thay đổi hormone, dẫn đến sự gia tăng bã nhờn trên da, tạo điều kiện cho mụn dậy thì phát triển. Mụn dậy thì không chỉ xuất hiện trên mặt mà còn có thể lan ra lưng, ngực và vai, gây khó chịu và tự ti cho nhiều bạn trẻ. Theo các chuyên gia da liễu, mụn dậy thì có thể tự khỏi sau khi hormone ổn định, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, nó có thể để lại sẹo vĩnh viễn.

Nguyên nhân khiến mụn “bùng phát” ở tuổi dậy thì

Để xử lý mụn dậy thì hiệu quả, trước hết cần hiểu rõ lý do vì sao tình trạng này xuất hiện. Tuổi dậy thì là giai đoạn cơ thể có nhiều biến đổi mạnh mẽ cả về thể chất lẫn tâm lý. Khi nội tiết tố sinh dục tăng cao, tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn bình thường, lượng dầu dư thừa kết hợp với tế bào chết và vi khuẩn sẽ tạo điều kiện cho mụn phát triển. 
Thông thường, mụn dậy thì dễ nhận thấy nhất ở vùng trán, mũi, cằm, hai bên má và đôi khi lan xuống lưng, ngực hoặc vai. Ở một số người, mụn xuất hiện sớm và dày đặc, trong khi ở người khác, làn da vẫn mịn màng suốt cả thời kỳ dậy thì. Những yếu tố phổ biến dẫn đến mụn dậy thì bao gồm:

• Biến động hormone trong giai đoạn phát triển.
• Lười vệ sinh da hoặc bỏ qua bước tẩy tế bào chết.
• Ảnh hưởng của một số loại thuốc.
• Yếu tố di truyền từ gia đình.
• Lạm dụng hoặc chọn mỹ phẩm không phù hợp với loại da.
• Chế độ ăn uống mất cân đối, thiếu dinh dưỡng.
• Không chú trọng giữ vệ sinh cá nhân hằng ngày.
• Áp lực học tập, căng thẳng tâm lý kéo dài.

Những dạng mụn phổ biến ở tuổi dậy thì

Trong giai đoạn dậy thì, làn da có thể gặp nhiều loại mụn khác nhau với mức độ nghiêm trọng không giống nhau. Để dễ dàng nhận biết và lựa chọn phương pháp chăm sóc phù hợp, mụn dậy thì thường được chia thành hai nhóm chính: mụn không viêm và mụn viêm.

Mụn không viêm

Nhóm mụn này thường không gây sưng đỏ hay đau nhức, nhưng nếu không xử lý sớm, chúng vẫn có thể tiến triển thành mụn viêm. Hai dạng phổ biến gồm:

• Mụn đầu trắng: Hình thành khi dầu thừa, tế bào chết và vi khuẩn bị giữ lại trong lỗ chân lông. Nhân mụn màu trắng, nằm dưới da, không gây đau nhưng làm bề mặt da sần nhẹ.
• Mụn đầu đen: Xảy ra khi lỗ chân lông bị tắc nhưng bề mặt mở ra, khiến nhân mụn tiếp xúc với không khí và bị oxy hóa, chuyển thành màu đen.

Mụn viêm

Đây là nhóm mụn gây khó chịu nhất vì kèm theo tình trạng sưng đỏ, đau nhức và dễ để lại sẹo nếu không chăm sóc đúng cách. Một số dạng thường gặp gồm:

• Mụn đỏ: Là những nốt mụn nhỏ, sưng đỏ do vi khuẩn tấn công, khiến vùng da quanh mụn nhạy cảm hơn khi chạm vào.
• Mụn mủ: Có bề ngoài tương tự mụn đầu trắng nhưng có viền đỏ và chứa dịch mủ vàng hoặc trắng. Loại mụn này dễ gây sẹo thâm nếu nặn bừa bãi.
• Mụn bọc: Là dạng nặng nhất, kích thước lớn, chứa mủ đặc bên trong, gây đau và để lại sẹo lõm nếu điều trị sai cách.

Phương pháp giảm mụn dậy thì an toàn và hiệu quả

Điều trị mụn dậy thì đòi hỏi sự kiên nhẫn và lựa chọn phương pháp phù hợp với tình trạng da. Nếu xử lý đúng cách, không chỉ giúp mụn nhanh lành mà còn hạn chế được nguy cơ để lại sẹo hoặc vết thâm.

Giữ da mặt sạch và tránh can thiệp sai cách

Một làn da sạch sẽ sẽ giảm thiểu tối đa nguy cơ viêm nhiễm và bùng phát mụn. Vì vậy, cần rửa mặt 2 lần mỗi ngày với sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp cho da mụn. Khi làm sạch, nên dùng đầu ngón tay massage nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh gây tổn thương da. Tuyệt đối không nặn mụn bằng tay hoặc dụng cụ không đảm bảo vệ sinh, vì vi khuẩn dễ dàng xâm nhập khiến mụn lây lan và sưng viêm nặng hơn.

Sử dụng thuốc và hoạt chất trị mụn phù hợp

Tùy vào mức độ mụn dậy thì, có thể áp dụng một số hoạt chất và thuốc bôi theo chỉ định của bác sĩ:

• Acid Salicylic (BHA): Giúp thông thoáng lỗ chân lông, giảm bít tắc và kiểm soát dầu thừa.
• Acid Azelaic: Hỗ trợ làm sạch lỗ chân lông, gom nhân mụn, phù hợp với tình trạng mụn nhẹ đến trung bình.
• Benzoyl Peroxide: Có khả năng diệt khuẩn và loại bỏ tế bào sừng, thường dùng cho mụn đầu đen, đầu trắng, mụn viêm hoặc mụn bọc.
• Kháng sinh dạng bôi hoặc uống (Clindamycin): Giúp kiểm soát vi khuẩn gây mụn và giảm viêm ở trường hợp mụn mức độ vừa đến nặng.
• Retinoid (Retinol, Tretinoin): Dẫn xuất vitamin A, hỗ trợ điều tiết dầu, làm sạch nang lông và thúc đẩy tái tạo da.

Mụn dậy thì kéo dài trong bao lâu?

Nhiều bạn trẻ thường băn khoăn không biết mụn dậy thì sẽ kéo dài trong bao lâu và khi nào mới biến mất. Thông thường, tình trạng này sẽ giảm dần sau khoảng 18 tuổi, khi hormone trong cơ thể trở về trạng thái cân bằng và tuyến bã nhờn hoạt động ổn định hơn. Lúc đó, da sẽ bớt tiết dầu và các nốt mụn cũng dần biến mất. 
Tuy nhiên, không phải ai cũng có sự cải thiện nhanh chóng như vậy. Một số người vẫn tiếp tục bị mụn sau khi đã qua giai đoạn dậy thì, thậm chí tình trạng còn nặng hơn và kéo dài đến tuổi trưởng thành hoặc tận thời kỳ mãn kinh. Điều này chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như cơ địa, chế độ sinh hoạt, thói quen ăn uống, cách chăm sóc và vệ sinh da, loại mỹ phẩm đang sử dụng cũng như tác động từ môi trường xung quanh. Vì vậy, không thể khẳng định chính xác thời điểm mụn dậy thì sẽ kết thúc ở mỗi người. Điều quan trọng là cần chủ động điều trị sớm, xây dựng thói quen chăm sóc da khoa học và duy trì lối sống lành mạnh để rút ngắn thời gian mụn tồn tại, đồng thời hạn chế tối đa nguy cơ để lại sẹo và thâm. 

Mụn dậy thì là hiện tượng phổ biến và hầu như ai cũng trải qua khi bước vào giai đoạn thay đổi hormone. Tuy không nguy hiểm đến sức khỏe, nhưng mụn có thể ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và tâm lý, đặc biệt ở lứa tuổi còn nhiều tự ti về ngoại hình. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết các loại mụn, áp dụng phương pháp điều trị phù hợp và duy trì thói quen chăm sóc da là chìa khóa giúp kiểm soát mụn hiệu quả.

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả giúp cơ thể chủ động tạo kháng thể, giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế biến chứng nguy hiểm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, đáp ứng đa dạng nhu cầu tiêm chủng cho mọi lứa tuổi với hệ thống cơ sở hiện đại, quy trình tiêm an toàn, đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm và nguồn vắc xin rõ ràng về xuất xứ. Khi tiêm tại đây, khách hàng còn được tư vấn tận tình, theo dõi sau tiêm và nhắc lịch mũi tiếp theo để đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối ưu. Để đặt lịch tiêm nhanh chóng, hãy liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline miễn phí 1800 6928.