Khối u trong gan có nguy hiểm không? Những điều cần biết

Gan là cơ quan quan trọng đảm nhiệm nhiều chức năng sống còn như thải độc, chuyển hóa và dự trữ năng lượng. Khi trong gan xuất hiện một khối u, dù là lành tính hay ác tính, người bệnh thường lo lắng vì sợ ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Thực tế, không phải khối u nào cũng nguy hiểm, nhưng việc chủ động thăm khám và đánh giá đúng tình trạng là điều cần thiết. Hiểu rõ đặc điểm của từng loại u, dấu hiệu cảnh báo và khi nào cần can thiệp sẽ giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp để bảo vệ chức năng gan và sức khỏe tổng thể.

Bệnh u gan có nguy hiểm không?

Câu trả lời ngắn gọn cho câu hỏi "Khối u trong gan có nguy hiểm không?" là có thể nguy hiểm hoặc không, hoàn toàn phụ thuộc vào việc khối u đó là lành tính hay ác tính. Điều quan trọng nhất là phải làm xét nghiệm, sinh thiết (nếu cần) và được bác sĩ chuyên khoa đánh giá chính xác.

U gan lành tính

U gan lành tính là những khối u không phải ung thư, chiếm tỷ lệ khá lớn trong các trường hợp phát hiện tình cờ qua siêu âm bụng. Một số loại phổ biến:

• U máu gan (hemangioma): Dạng u phổ biến nhất.
• U tuyến tế bào gan (hepatic adenoma): Thường gặp ở nữ giới, liên quan đến nội tiết hoặc thuốc tránh thai.
• Nang gan đơn giản: Chứa dịch, cấu trúc mỏng, gần như luôn lành tính.
• U cục khu trú (focal nodular hyperplasia – FNH): Lành tính, cấu trúc đặc trưng với sẹo trung tâm.

Đặc điểm chung của u lành tính:

• Phát triển rất chậm, đôi khi không lớn thêm trong nhiều năm;
• Hiếm khi gây triệu chứng rõ ràng;
• Không xâm lấn sang cơ quan khác;
• Không di căn;
• Thường được phát hiện tình cờ khi siêu âm bụng kiểm tra sức khỏe hoặc khám bệnh lý khác.

Hầu hết các trường hợp u lành tính chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm hoặc CT/MRI mỗi 3 - 6 tháng trong năm đầu, sau đó 12 tháng/lần. Chỉ một số ít trường hợp u lớn (trên 5 - 10 cm) hoặc gây triệu chứng (đau tức hạ sườn phải, chèn ép dạ dày…) mới cần can thiệp.

U gan ác tính

U gan ác tính là nhóm khối u nguy hiểm nhất ở gan vì có khả năng phát triển nhanh, xâm lấn mô lân cận và di căn xa. Nhóm này bao gồm:

• Ung thư gan nguyên phát (ung thư biểu mô tế bào gan - HCC), thường gặp ở người có viêm gan B, viêm gan C, xơ gan.
• Ung thư đường mật trong gan (intrahepatic cholangiocarcinoma) - xuất phát từ hệ thống đường mật nhỏ nằm trong gan.
• U gan di căn từ các cơ quan khác như phổi, đại tràng, dạ dày, tuyến vú… Đây là loại phổ biến nhất vì gan là cơ quan lọc máu nên dễ tiếp nhận tế bào ung thư di chuyển đến.

Đặc điểm của u ác tính bao gồm:

• Tăng trưởng nhanh, kích thước có thể lớn lên trong thời gian ngắn.
• Xâm lấn mạch máu trong gan (đặc biệt là tĩnh mạch cửa) hoặc lan vào đường mật, gây vàng da, tắc mật.
• Có khả năng di căn xa, đến phổi, xương, hạch, phúc mạc…
• Làm suy giảm nghiêm trọng chức năng gan, dẫn đến cổ trướng, vàng da, suy gan.
• Tiên lượng phụ thuộc nhiều vào giai đoạn phát hiện, càng chẩn đoán sớm, cơ hội kiểm soát bệnh và kéo dài thời gian sống.

Vì vậy, khi bác sĩ nghi ngờ u ác tính, bạn cần được làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu (AFP, CEA, chụp CT/MRI có cản quang, sinh thiết nếu cần) để xác định chính xác và điều trị sớm.

U gan có chữa được không?

Khả năng chữa khỏi hoặc kiểm soát tốt bệnh u gan phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất gồm bốn điểm sau:

• Loại khối u: Lành tính hay ác tính.
• Kích thước và số lượng khối u: U càng nhỏ và số lượng càng ít thì cơ hội điều trị hiệu quả càng cao.
• Vị trí của khối u trong gan: Có nằm ở vùng phẫu thuật được hay gây cản trở mạch máu – ống mật hay không.
• Tình trạng chức năng gan và sức khỏe toàn thân: Gan còn khỏe và người bệnh đủ thể trạng sẽ đáp ứng điều trị tốt hơn.

Đối với u gan lành tính:

Các loại u gan lành tính (như u máu, u tuyến, tăng sản dạng nốt…) thường có tiến triển chậm và không gây nguy hiểm. Phần lớn trường hợp không cần điều trị đặc hiệu, chỉ theo dõi định kỳ bằng siêu âm hoặc chụp MRI. Người bệnh vẫn có thể sinh hoạt, làm việc bình thường và tuổi thọ hoàn toàn không bị ảnh hưởng.

Đối với u gan ác tính:

• Giai đoạn sớm: Khối u còn nhỏ, chưa xâm lấn mạch máu và chức năng gan còn tốt. Ở giai đoạn này, tỷ lệ sống 5 năm có thể đạt 50 - 70% nếu phẫu thuật cắt gan hoặc ghép gan kịp thời.
• Giai đoạn trung bình: Dù không còn mổ triệt để được, người bệnh vẫn có thể điều trị bằng nhiều phương pháp như đốt sóng cao tần (RFA), nút mạch (TACE), thuốc nhắm trúng đích hoặc miễn dịch. Các phương pháp này giúp kiểm soát khối u và kéo dài thời gian sống.
• Giai đoạn muộn: Khi u đã lan rộng hoặc chức năng gan suy giảm, điều trị chủ yếu nhằm giảm nhẹ triệu chứng, cải thiện chất lượng sống và kéo dài thời gian sống thêm.

Cách điều trị bệnh u gan

Phương pháp điều trị được lựa chọn tùy theo loại u, kích thước, vị trí và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Một số phương pháp thường được áp dụng gồm:

• Theo dõi định kỳ: Áp dụng cho đa số u lành tính kích thước nhỏ (khoảng dưới bốn đến năm centimet) và không có triệu chứng; siêu âm hoặc chụp CT/MRI mỗi ba đến sáu tháng trong năm đầu, sau đó giãn cách nếu ổn định.
• Phẫu thuật cắt bỏ khối u hoặc cắt gan: Dành cho u lành tính nhưng rất lớn gây triệu chứng hoặc u ác tính còn khu trú, chức năng gan tốt và người bệnh đủ điều kiện phẫu thuật.
• Can thiệp ít xâm lấn: Bao gồm đốt u bằng sóng cao tần (RFA), vi sóng (MWA) hoặc nút mạch hóa chất TACE, thường dùng cho ung thư gan nguyên phát giai đoạn trung bình.
• Điều trị thuốc: Gồm thuốc nhắm trúng đích, thuốc miễn dịch hoặc hóa trị toàn thân (ít hiệu quả với ung thư gan nguyên phát).
• Ghép gan: Là lựa chọn có khả năng chữa khỏi triệt để cho ung thư gan nguyên phát giai đoạn rất sớm và đáp ứng tiêu chuẩn Milan.
• Chăm sóc hỗ trợ và thay đổi lối sống: Bao gồm cai rượu, kiểm soát viêm gan B/C nếu có, giảm cân khi thừa cân, ăn uống lành mạnh (tăng rau xanh, hạn chế chiên xào và thịt đỏ), tập thể dục đều đặn và giữ tinh thần thoải mái.

Những câu hỏi thường gặp

Dưới đây là các thắc mắc phổ biến về u gan và mức độ nguy hiểm, giúp bạn hiểu rõ và xử lý đúng khi gặp phải.

U gan có phải ung thư gan không?

Không. U gan là thuật ngữ chung cho mọi khối bất thường trong gan. Chỉ một phần nhỏ trong đó là ung thư gan (u ác tính). Nhiều người có u gan lành tính vẫn sống khỏe mạnh suốt đời mà không biết mình có u.

U gan lành tính sống được bao lâu?

Người có u gan lành tính thường có tuổi thọ bình thường như người không có u, vì u không ảnh hưởng đáng kể đến chức năng gan và không gây biến chứng nghiêm trọng nếu được theo dõi tốt.

Khối u gan 10cm có nguy hiểm không?

Khối u kích thước 10 cm được xem là lớn. Dù là lành tính hay ác tính đều cần được đánh giá kỹ lưỡng:

• Nếu lành tính: Có thể gây đau tức, chèn ép cơ quan lân cận, nguy cơ vỡ u (rất hiếm).
• Nếu ác tính: Thường đã ở giai đoạn muộn hơn, tiên lượng kém hơn so với u nhỏ. Người bệnh cần đến ngay bệnh viện chuyên khoa Gan mật để được hội chẩn và tư vấn phương án phù hợp.

Khối u trong gan có nguy hiểm không còn phụ thuộc vào bản chất u lành hay ác, kích thước và tốc độ phát triển. Tuy nhiên, dù thuộc loại nào, việc thăm khám và theo dõi sớm luôn đóng vai trò quyết định trong tiên lượng. Nhiều trường hợp khối u được kiểm soát hiệu quả nếu phát hiện sớm và điều trị đúng hướng. Vì vậy, đừng chủ quan với các dấu hiệu bất thường ở gan hay sức khỏe tổng thể. Chủ động kiểm tra định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp bạn bảo vệ gan và giảm tối đa nguy cơ biến chứng.